Το ΚΘΒΕ αποχαιρετά την Ειρήνη Παπά

Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος εκφράζει μέσω ανακοίνωσής του τη βαθιά του θλίψη για το θάνατο της Ειρήνης Παπά που μέσα από το ταλέντο και τη θεατρική της πράξη αποτέλεσε πρέσβειρα του ελληνικού πολιτισμού. Οι άνθρωποι του ΚΘΒΕ αποχαιρετούν την σπουδαία ηθοποιό που κατέκτησε τον κόσμο του θεάτρου και του κινηματογράφου έχοντας τεράστια απήχηση σε όλο τον κόσμο.

Το όνομά της, σύμβολο της ελληνικής ομορφιάς. Έγινε διεθνώς γνωστή για το ταλέντο και το πνεύμα της και πρωταγωνίστησε σε εμβληματικές ταινίες. Ερμήνευσε σημαντικούς γυναικείους ρόλους και ταυτίστηκε με τη δύναμη τής αρχαίας τραγωδίας.

Η απώλεια της Ειρήνης Παπά είναι τεράστια όχι μόνο για το χώρο του θεάτρου αλλά και για τον ελληνικό πολιτισμό. Το όνομά της συμβόλιζε παγκοσμίως τις ελληνικές τέχνες. Η «Καρυάτιδα» σύστησε το ελληνικό πνεύμα στο Χόλυγουντ και όχι μόνο, καθώς η έντονη προσωπικότητά της «κέρδισε» εκτός από το ελληνικό και το διεθνές κοινό όπως και τους ξένους παραγωγούς.

Γεννήθηκε στο Χιλιομόδι Κορινθίας, όπου πέρασε τα παιδικά της χρόνια. Στην εφηβεία της παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στην Εθνική Σχολή Κλασσικού Θεάτρου, στην Αθήνα. Στα 15 της είχε ήδη πάρει τον καλλιτεχνικό της δρόμο, αφού εργαζόταν σαν ραδιοφωνική παραγωγός, τραγουδίστρια και χορεύτρια.

Στα πρώτα της βήματα στο θεατρικό σανίδι συμμετείχε σε παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου. Το ξεχωριστό της ταλέντο και οι εξαιρετικές της ερμηνείες σε αρχαίες τραγωδίες, όπως «Μήδεια» και «Ηλέκτρα», δεν άργησαν να την κάνουν διάσημη. Η αγάπη και ο σεβασμός της ηθοποιού για το αρχαίο δράμα ήταν μεγάλη.

Στον τελευταίο της χρόνο στη σχολή, ο Αλέκος Σακελλάριος την είδε να παίζει στον Μάκβεθ. Ο ίδιος, της ζήτησε να βγει στην επιθεώρηση. Και παρόλο που ήταν εκ διαμέτρου αντίθετο με εκείνη και την κλασσική παιδεία της, είπε το «ναι». Το ντεμπούτο της στο σινεμά έγινε το 1948 στην ταινία «Χαμένοι ‘Αγγελοι» σε σκηνοθεσία Νίκου Τσιφόρου. Το 1951 ήρθε η «Νεκρή Πολιτεία», του Φρίξου Ηλιάδη, με συμπρωταγωνιστή τον Γιώργο Φούντα. Η ταινία συμμετείχε στο Φεστιβάλ Καννών και όλοι έμειναν άφωνοι και αναγνώρισαν αυτό το νέο πρόσωπο ως κάτοχο μίας μοναδικότητας.

Το 1962 συνεργάστηκε με τον Μιχάλη Κακογιάννη και πρωταγωνίστησε στην κινηματογραφική μεταφορά της «Ηλέκτρας» του Ευριπίδη μαζί με τον Γιάννη Φέρτη, την Αλέκα Κατσέλη και τον Μάνο Κατράκη. Η ταινία συνολικά κέρδισε 24 βραβεία και τιμητικές διακρίσεις, ανάμεσά τους και τα βραβεία καλύτερης κινηματογραφικής μεταφοράς και ηχητικής επένδυσης στο Φεστιβάλ των Καννών (1962).

Η Ειρήνη Παπά είχε πάρει μέρος σε περισσότερες από 80 ταινίες, με γυρίσματα σε όλο τον κόσμο έχοντας στο πλευρό της συμπρωταγωνιστές , μεταξύ άλλων, τους Μάρλον Μπράντο, Ιβ Μοντάν, Γκρέγκορι Πεκ, ‘Αντονι Κουίν, Ρίτσαρντ Μπάρτον, Τζαν Μαρία Βολοντέ, Τζέιμς Κάγκνεϊ. Εκτός από τις επιτυχημένες μεταφορές των τραγωδιών, οι πιο γνωστές ταινίες της είναι η αξέχαστη υπερπαραγωγή του Χόλιγουντ «Τα κανόνια του Ναβαρόνε», όπου ενσάρκωσε τον ρόλο της αγωνίστριας Μαρίας Παπαδήμου (1961) και ο «Αλέξης Ζορμπάς», στο ρόλο της Χήρας (1964).

Η μια επιτυχία διαδεχόταν την άλλη και η Ειρήνη Παπά βρέθηκε για πολλές δεκαετίες στο διεθνές κινηματογραφικό προσκήνιο. Το 1969 ήρθε η ταινία «Ζ», του Κώστα Γαβρά η οποία κερδίζει το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

Το θεατρικό της ντεμπούτο στη σκηνή του Μπρόντγουει, πραγματοποιήθηκε το 1967 με το έργο «Εκείνο το καλοκαίρι, εκείνο το φθινόπωρο» στο πλευρό του Γιον Βόιντ (του πατέρα της Αντζελίνα Τζόλι) ενώ αργότερα τη συναντήσαμε να ερμηνεύει την Ελένη στις «Τρωάδες» (1972) και την Κλυταιμνήστρα στην «Ιφιγένεια» (1977)σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη. Στις «Τρωάδες», που γυρίστηκε στα αγγλικά με ξένους ηθοποιούς, η Παπά γνώρισε τη συμπρωταγωνίστριά της Κάθριν Χέμπορν, που ενσάρκωσε την Εκάβη, με την οποία ανέπτυξαν δυνατή φιλία. Μάλιστα η Χέμπορν δήλωνε δημόσια ότι η Παπά είναι μια από τις καλύτερες ηθοποιούς του σινεμά.

Το 1972 εμφανίστηκε στο πλευρό τού, αργότερα βραβευμένου με όσκαρ Έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου. Την έπεισε και δοκίμασε το ταλέντο της στο τραγούδι.

Η προσφορά της Ειρήνης Παπά στην τέχνη έχει αναγνωριστεί πολλές φορές τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, μέσα από τις αμέτρητες διακρίσεις που έχει λάβει κατά καιρούς. Εκτός από το Όσκαρ που κέρδισε το 1969 για την ερμηνεία της στην ταινία «Ζ» του Κώστα Ζαβρά, έχει λάβει πολλά σημαντικά βραβεία. Το 1995 τιμήθηκε με το Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο. Το 2000 της απονεμήθηκε ο τίτλος της «Γυναίκας της Ευρώπης» για την προσφορά της στην προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτισμικής ταυτότητας.

Το 2008 βραβεύτηκε με το «Διεθνές Βραβείο για τον Πολιτισμό» από την οργάνωση Premio Roma στο αρχαίο θέατρο της «Όστια Αντίκα», λίγα χιλιόμετρα έξω από την ιταλική πρωτεύουσα. Πρόκειται για μία εξαιρετικά τιμητική διάκριση, καθώς το συγκεκριμένο βραβείο έχει απονεμηθεί κατά το παρελθόν σε ποντίφικες και στον δήμαρχο της Ρώμης Βάλτερ Βελτρόνι, ανάμεσα σε άλλους.

Το 2009 η Ελληνίδα ηθοποιός τιμήθηκε με το «Χρυσό Λέοντα» της 40ης Μπιεννάλε Θεάτρου Βενετίας, ύστερα από πρόταση του διευθυντή της διοργάνωσης, του γνωστού σκηνοθέτη, Μαουρίτσιο Σκαπάρρο.

Την ίδια χρονιά, η Ειρήνη Παπά ήταν ανάμεσα στους 260 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, που προσκάλεσε ο Πάπας Βενέδικτος στην Καπέλα Σιξτίνα του Βατικανού, για να τους ζητήσει «να μεταδώσουν με την τέχνη τους το μήνυμα του Θεού».