Κέρκυρα: Προβληματισμοί Φ. Βάκη για τη διάσπαση των Δήμων

Υπερψηφίστηκε χθες από τη Βουλή η τροπολογία για την διάσπαση των 5 Δήμων (Λέσβου, Σάμου, Κέρκυρας, Κεφαλονιάς και Σερβίων-Βελβεντού). «ΝΑΙ» ψήφισαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, «Παρών» η ΝΔ, «ΝΑΙ» το ΔΗΣΥ -ΚΙΝΑΛ, «ΟΧΙ» η ΧΑ, «Παρων» το ΚΚΕ και η Ένωση Κεντρώων.
Οι επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν από αρκετούς βουλευτές αφορούσαν την εφαρμογή του νόμου και τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν.
Ανάμεσα στους βουλευτές που διατύπωσαν τις έντονες επιφυλάξεις τους ήταν η βουλευτής Κέρκυρας του ΣΥΡΙΖΑ Φωτεινή Βάκη η οποία τόνισε «μακάρι να διαψευστώ αλλά θα ακολουθήσουν πολλά προβλήματα» στην οργάνωση, λειτουργία και αποτελεσματικότητα των νέων δήμων. Η κα Βάκη δήλωσε ότι θα προτιμούσε διοικητική αναδιάρθρωση της χώρας «εν συνόλω και όχι αποσπασματικά» και διατυπώνει φόβους διοικητικού κενού, για το μεταβατικό διάστημα μέχρι την οριστική τοποθέτηση των υπαλλήλων.

Ολόκληρη η ομιλία:

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μολονότι συζητούμε ένα εξαιρετικό νομοσχέδιο, εμένα θα μου επιτρέψετε να μιλήσω αποκλειστικά και μόνο για ένα θέμα: για την τροπολογία του Υπουργείου Εσωτερικών που αφορά τη διοικητική διαίρεση των δήμων, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η διαίρεση του Δήμου Κέρκυρας.

Κυρίες και κύριοι βουλευτές, πάγια θέση της Αριστεράς ήταν διαχρονικά η διοικητική διαίρεση της χώρας σε μικρούς και λειτουργικούς δήμους, που θα αφουγκράζονται τη φωνή των τοπικών κοινοτήτων και θα διεκδικούν την αποκέντρωσή τους από το κεντρικό κράτος. Η βίαιη συγχώνευση δήμων που γέννησε ο Καλλικράτης με μοναδικό γνώμονα την εξοικονόμηση κόστους επ’ωφελεία του κράτους, αποξένωσε τις μικρές κοινότητες, σίγησε τη φωνή τους και αναπαρήγαγε στην τοπική αυτοδιοίκηση ένα συγκεντρωτικό μοντέλο.

Όσον αφορά τους νησιωτικούς δήμους, η καλλικράτειος αρχή «ένα νησί – ένας δήμος» δημιούργησε νησιωτικούς δήμους πολλών ταχυτήτων.Η οικονομική κρίση και τα μνημόνια είναι αλήθεια ότιεξαΰλωσαν ακόμη περισσότερο τους ήδη αναιμικούς προϋπολογισμούς και οδήγησαν στην υποστελέχωση υπηρεσιών και συνεπώς στην εκ των πραγμάτων διοικητική ανεπάρκεια και εγκατάλειψη δήμων.Ως εκ τούτου, η θεραπεία παθογενειών και στρεβλώσεων του καλλικράτειου μοντέλου θεωρείται επιβεβλημένη. Δυστυχώς, όμως, ο τρόπος, η χρονική συγκυρία (και κάποιες ιδιαιτερότητες και προβλήματα της Κέρκυρας, θα αναφερθώ σε αυτά) που επελέγησαν από την κυβέρνηση δεν είναι οι πλέον ενδεδειγμένοι.

Γνωρίζω ότι αυτά που θα πω θα ακουστούν κάπως αιρετικά. Συγκεκριμένα: Πρώτον, η αναμόρφωση του αυτοδιοικητικού χάρτη, κατά τη γνώμη μου, επιβάλλεται να γίνει εν συνόλω και όχι αποσπασματικά. Η διοικητική διαίρεση δήμων θα πρέπει να γίνει με μελέτες, με εκτενή διαβούλευση με άπαντες τους φορείς της αυτοδιοίκησης αλλά και με ενεργό εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών και των παραγωγικών φορέων.

Δεύτερον, η διαίρεση ενός δήμου επιβάλλεται να γίνει προφανώς για να επιλυθούν και όχι για αναπαράγονται χρόνια και χρονίζοντα προβλήματα και συνεπώς απαιτεί ενδελεχή επεξεργασία, σχέδιο και «προίκα». Με χαρά διαπιστώνω από την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους ότι εκταμιεύονται πόροι. Οι δήμοι, προφανώς, δεν οριοθετούνται με πασσάλους και δεν αρκεί ένα γραφείο για να στεγαστούν. Χρειάζονται πόρους, προσωπικό, υλικοτεχνική υποδομή και επάρκεια υπηρεσιών, προκειμένου να καταστούν λειτουργικοί και να εκπληρώσουν τον σκοπό τους ειδάλλως δεν ομιλούμε περί νέων δήμων αλλά περί «κέντρων εξυπηρέτησης πολιτών».

Ενίοτε κάποιες κυβερνητικές πολιτικές ή επιλογές μπορεί να βρίσκονται σε δυσαρμονία με τοπικά δίκαια και συμφέροντα. Η Κέρκυρα συγκαταλέγεται, είναι αλήθεια, στις τυχερές επιλεγείσες υπό διάσπαση περιοχές, αλλά η συγκυρία και τα προβλήματα, που αντιμετωπίζει επί του παρόντος, δεν επιτρέπουν πανηγυρισμούς φοβάμαι. Άλλωστε, μακριά από εμάς τοπικιστικές ιδιοτέλειες και μεγαλόστομες υποσχέσεις, αβαθείς δημαγωγίες και πονηρά κλεισίματα του ματιού. Αυτά δεν προσήκουνεπ’ ουδενί σε ένα αριστερό ύφος και ήθος.

Εξηγούμαι: Τα σκουπίδια προοιωνίζονται ένα ακόμη δύσκολο καλοκαίρι και δεν συνιστούν μόνο ωρολογιακή βόμβα για τη δημόσια υγεία και την οικονομία του νησιού, αλλά δυστυχώς γέννησαν και κάποια άλλα πολιτικά «σκουπίδια»: αυτά ακροδεξιών και φασιστικών μορφωμάτων, στον μοναδικό αδειοδοτημένο χώρο εναπόθεσης απορριμμάτων του νησιού αυτή τη στιγμή,στο νότο, στον οποίο μαίνεται ένας καθημερινός ακήρυχτος πόλεμος, με πολυτραυματίες τους θεσμούς και τη δημοκρατία. Δημοτικά Συμβούλια συνεδριάζουν παρουσία αστυνομικών δυνάμεων, αιρετοί προπηλακίζονται, δολιοφθορές και εμπρησμοί στις εγκαταστάσεις του ΧΥΤΥ είναι στην ημερήσια διάταξη. Επ’ ουδενί, λοιπόν, δεν θα επιθυμούσα, αντιλαμβάνεστε, να διευκολυνθεί και η εκλογική έκφραση ακραίων, ακροδεξιών μορφωμάτων στο νότιο κομμάτι,στο οποίο εκτυλίσσεται καθημερινά ένας ιδιότυπος εμφύλιος περί του ΧΥΤΥ.

Πάω σε κάποια τεχνικά θέματα και εκφράζω κάποιες αγωνίες:Διερωτάται κανείς τι μέλλει γενέσθαι αυτή τη στιγμή –και αναφέρομαι φυσικά μόνο στην Κέρκυρα- με κατεπείγοντα έργα, όπως είναι αυτό της ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων και της λειτουργίας εργοστασίου ολοκληρωμένης διαχείρισης, που βρίσκεται τώρα σε επίπεδο μελέτης, όταν στους δύο μήνες προ εκλογών, με δεδομένη την διοικητική απραξία της προεκλογικής περιόδου, προστεθεί και το μεταβατικό διάστημα από την 1η Σεπτεμβρίου 2019 έως την 1η Μαρτίου 2020, κατά τη διάρκεια του οποίου, διαβάζω, θα πρέπει να καταρτιστεί ο μεταβατικός Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας (ΟΕΥ), προκειμένου να προετοιμάσει την οργανωτική και υπηρεσιακή δομή των νέων δήμων, την τοποθέτηση και την ανάθεση των καθηκόντων στους υπαλλήλους. Διερωτάται κανείς, στην περίπτωση της Κέρκυρας, πόσο γρήγορα θα δρομολογηθούν κατεπείγοντα έργα, όταν ο πρώην δήμος που θα τελεί υπό εκκαθάριση δεν θα έχει οικονομικό αντικείμενο για να υλοποιήσει παρεμβάσεις έως την 1η Σεπτεμβρίου, που θα αναλάβει ο νέος, γιατί δεν θα έχει προϋπολογισμό. Ας υπογραμμιστεί ότι δεν υπάρχει ρύθμιση κατανομής της τακτικής κρατικής επιχορήγησης στην τροπολογία.

Επιπλέον, θα πρέπει οι εν ενεργεία δημοτικές αρχές να προχωρήσουν σε αποτίμηση περιουσιακών στοιχείων ορίζοντας ορκωτό λογιστή, ο οποίος μέχρι τις 31 Ιουλίου θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει την απογραφή και την αποτίμηση. Τέλος, διαπιστώνω ότι για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα ή αυτά που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων στους νέους δήμους, πράξεις και έργα που υποβλήθηκαν έως 31 Αυγούστου συνεχίζουν να εκτελούνται κανονικά. Θαυμάσια. Μόνο που αν υπήρχαν τόσο γενναιόδωροι δήμαρχοι, που θα ξεκινούσαν τώρα έργα για να τα αφήσουν «προίκα» στον επόμενο, θα ζούσαμε στον καλύτερο δυνατό κόσμο. Ας σημειωθεί ότι οι δημοπρατήσεις απαγορεύονται δύο μήνες πριν τις εκλογές. Και αφού αναφέρθηκα σε γενναιοδωρία, επιτρέψτε μου: Τα έργα που τρέχουν τώρα, διαβάζω, από τη στιγμή που θα σπάσει ο Δήμος θα τα συνεχίσει η υπηρεσία Κεντρικής Κέρκυρας. Ποιος γενναιόδωρος άνθρωπος θα τα κάνει αυτά; Ποιος καλός άνθρωπος από την υπηρεσία κεντρικού δήμου θα λειτουργήσει με αλληλεγγύη και αίσθηση καθήκοντος για να τρέξει έργα στον βορρά και το νότο; Θα πρέπει να υπάρχουν πολιτικές που είναι οριζόντιες. Και υπάρχουν, νερό, έργα, διαχείριση απορριμμάτων κ.λπ.

Ένα ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα λειτουργήσουν αυτές οι υπηρεσίες όταν θα υπάρχει μόνο ο μεταβατικός Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας. Ποιος θα είναι αυτός που θα εντέλλει τον κάθε υπάλληλο σε ένα πλαίσιο ρευστό και μη οριστικοποιημένο;Με τι προσωπικό θα ανταποκριθούν τα νομικά πρόσωπα στα νέα τους καθήκοντα, τη στιγμή που δεν πρέπει να καλύψουν έναν δήμο αλλά τρεις διαφορετικούς; Γιατί σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να λειτουργήσει η οικονομία κλίμακας.

Κλείνω με μία ασάφεια που διαπιστώνεται. Θα ήθελα να δω διευκρινίσεις. Τι μέλλει γενέσθαι με χρέη και πρόστιμα. Παραδείγματος χάριν πρόστιμο που υπάρχει σε εκκρεμότητα, της Λευκίμμης, που θα ανήκει στον Δήμο της νότιας Κέρκυρας, ποιος θα το πληρώσει;

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ξέρω ότι όλα αυτά που λέω προφανώς δεν είναι αρεστά. Εκφράζω κάποιες αγωνίες και επιφυλάξεις. Διότι, σε αυτή τη θέση που βρίσκομαι με έστειλαν κάποιοι συμπολίτες μου και θα ήθελα να μπορώ να τους κοιτάω στα μάτια. Απευθυνόμενη στον Υπουργό Εσωτερικών -δεν είναι εδώ, δεν είναι επισπεύδον Υπουργείο- κλείνω με αυτό: Παρακαλώ πολύ, κύριε Υπουργέ,να λάβετε υπόψη τις ενστάσεις και τις επιφυλάξεις που διατύπωσα, να σημειώσετε το μείζον πρόβλημα στην Κέρκυρα, που δεν είμαι καθόλου σίγουρη στην παρούσα φάση πώς θα το θεραπεύσει η διάσπαση του Δήμου. Περιμένω απαντήσεις, περιμένω βελτιώσεις για τον τρόπο. Εύχομαι όλα να πάνε καλά και ελπίζω να διαψευστώ, αλλά κάνω έκκληση να υπάρξει μέριμνα. Και όλα αυτά ούτως ώστε το διοικητικό κενό, που αναπόφευκτα υπάρχει μέχρι να παγιωθεί η λειτουργία των νέων Δήμων, να μην μετατραπεί λόγω του προβλήματος των απορριμμάτων σε διοικητικό χάος.

Σας ευχαριστώ πολύ.