Ο Γιώργης Τσουρής μιλά στο ertnews με αφορμή την ταινία «Λούγκερ»

Αυτή την εβδομάδα ο Ελληνικός κινηματογράφος έχει την τιμητική του. Μια από τις πολλές ελληνικές ταινίες που διανέμονται από την Πέμπτη 25 Νοεμβρίου 2021 είναι η ταινία Λούγκερ.

Η ιστορία μας μεταφέρει στη δεκαετία του ’80, όταν ο Κώστας Αγγελιδάκης (Γιώργης Τσουρής) με σπασμένο πόδι στο νοσοκομείο διηγείται σ’ έναν απότομο και κακότροπο ασθενή του θαλάμου του, την ιστορία της οικογένειάς του. Με αναδρομές χρόνια πριν στην ορεινή Κρήτη, βλέπουμε την ανέλιξη τους σε μια παντοδύναμη πετρελαϊκή δυναστεία. Βλέπουμε όμως και τις πολιτικές αλλαγές που οδήγησαν τις κοινωνικές εξελίξεις στη χώρα.

Ο Γιώργης Τσουρής είναι ένα πρόσωπο που έχει συζητηθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια. Συνεργάζεται με τον Βαγγέλη Ρωμνιό στην εμβληματική παράσταση «χαρτοπόλεμος». Κερδίζει το βραβείο καλύτερου ηθοποιού Δημήτρης Χορν για την παράσταση «170 τετραγωνικά». Πρωταγωνιστεί στην τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ «Χαιρέτα μου τον Πλάτανο» και επίσης στην ταινία «Λούγκερ» που έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Με αφορμή την πρεμιέρα της τελευταίας ταινίας, τον φιλοξενούμε στο ERT news.

Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Ρωμανό Λιζάρδο

Η ταινία Λούγκερ χρησιμοποιεί τον πολιτικό χάρτη της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, από την κατοχή μέχρι τα πρώτα χρόνια του σοσιαλισμού, για να αφηγηθεί την άνοδο και την πτώση ενός άντρα. Τα μαθήματα και τα παθήματα εκείνης της εποχής, τι έχουν να μας πουν για τη σημερινή κατάσταση;

Η διαχείριση της εκάστοτε κρίσης (οικονομικής, πολιτικής ή άλλης), παρουσιάζει πάντα τεράστιο ανθρωπολογικό ενδιαφέρον. Όταν ένα συλλογικό υποκείμενο έχει την κοινή αποστολή της επιβίωσης, εκεί παρατηρούμε τάσεις και στάσεις που είναι απόλυτα διαχρονικές, άρα μοιραία και σημερινές. Το σίγουρο είναι ότι στην καταστροφή πάντα κάποιοι συντρίβονται και κάποιοι ανεγείρονται μέσα από το γκρέμισμα του άλλου. Κάπου ανάμεσα στα δύο βρίσκεται ο μέσος άνθρωπος. Αυτός που έχει τη δύναμη να ρυθμίσει θετικά ή αρνητικά τα πράγματα μέσα από την παρουσία ή την απουσία συλλογικής συνείδησης. Οι ταραγμένες εποχές αναβαθμίζουν την ευθύνη του απλού ανθρώπου, που καλείτε να διαμορφώσει με την στάση του, την ίδια την εποχή του.

Ο Κώστας Χαραλάμπους άτυπα δομεί ένα θεματικό σίκουελ της προηγούμενης ταινίας του με τίτλο «Κόκκινη Κλωστή Δεμένη». Ενώ η πολιτική ιστορία της χώρας μας προσφέρει άπειρο υλικό/έμπνευση για ταινίες μυθοπλασίας, οι σκηνοθέτες αποφεύγουν να το αξιοποιήσουν. Θα θέλατε να το σχολιάσετε;

Η απόσταση είναι συχνά ευεργετική για να μπορέσουμε να επισκεφτούμε με εγκυρότητα και νηφαλιότητα ιστορικές περιοχές «ταμπού». Πιστεύω ότι σύντομα το υλικό αυτό θα αποτελέσει ύλη στιβαρής κινηματογραφικής και θεατρικής δραματουργίας.

Ο ήρωας σας γίνεται ένας εύστοχος παρατηρητής των ψυχικών μεταπτώσεων των ηρώων, της διάβρωσης της οικογενειακής δομής, των παραδόσεων που εξαλείφονται από το χρήμα και την εξουσία, σε μια χρονική περίοδο που οι αλλαγές ήταν μια φυσική εξέλιξη. Τί αισθήματα αναδύονται στον σημερινό παρατηρητή αυτών των καταστάσεων;

Ανάλογα με την ηλικία φαντάζομαι ότι ο κάθε θεατής συνδέεται με διαφορετικό τρόπο με τις καταστάσεις που παρακολουθούμε. Ένας άνθρωπος μεγαλύτερος σε ηλικία, μοιραία έχει γνωρίσει και ενσωματώσει στα βιώματά του μεγάλου μέρους του συγκειμένου της ταινίας. Στους νεαρότερους πιστεύω ότι η ταινία απευθύνεται πιο πολύ μέσα από την ταύτιση που αφορά στον οικογενειακό ιστό και όχι στο ιστορικοκοινωνικό της πλαίσιο.

Οι χαρακτήρες στο ίδιο δωμάτιο του νοσοκομείου είναι συμβολικά οι δύο Ελλάδες: Η σακατεμένη που θέλει να αναρρώσει και η κυνική αποτύπωση του Ελληνάρα του ’80. Τελικά υπάρχει θεραπεία κυριολεκτικά και μεταφορικά;

Υπάρχει. Θεραπεία υπάρχει. Και συμφιλίωση των δύο Ελλάδων. Γιατί η Ελλάδα είναι μία. Ίσως όχι αυτή που θα θέλαμε, ίσως όχι αυτή που φανταστήκαμε μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια του μαθήματος της ιστορίας, αλλά πάντως μία. Και η κοινή της –και κοινή μας- μοίρα αρχίζει να διαφαίνεται όλο και πιο έντονα. Στο χέρι μας είναι να βρούμε αυτά που μας συνέχουν. Όχι τον Περικλή, τον Αριστοτέλη, τον Ευριπίδη και τον Σολωμό. Αυτούς καλό είναι να τους διαβάσουμε και να τους μελετήσουμε. Αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε και να βάλουμε μπροστά μας αυτά που συνέχουν σήμερα τον νέο Ελληνισμό.

Η ταινία κυκλοφορεί στους κινηματογράφους την πρώτη εβδομάδα επιβολής των νέων μέτρων μαζί με άλλες 4 ελληνικές ταινίες. Πιστεύετε ότι θα βρει τον χώρο που της αναλογεί;

Με απόλυτη ειλικρίνεια πιστεύω πως όχι. Πιστεύω πως η ταινία βγαίνει σε μια πολύ δύσκολη εποχή για τον κινηματογράφο κι αυτό θα της στοιχίσει αρκετά, όπως και στις υπόλοιπες. Παρόλα αυτά είναι μεγάλη η χαρά που βγαίνει επιτέλους μετά από την αναβολή λόγω της πανδημίας.

Θα θέλατε να προσθέσετε μερικές σκέψεις για την επιστροφή των θεατών στα θέατρα και τις κινηματογραφικές αίθουσες; Θα μπορέσει ο κινηματογράφος με μάσκες και εμβολιασμένους να αποκτήσει την ενέργεια που είχε προϋπήρχε στην προ-lockdown εποχή;

Θεωρώ ότι θα πάρει λίγο χρόνο, αλλά σιγά σιγά θα επανέλθει, ναι. Ως άνθρωπος που βιοπορίζομαι από τις παραστατικές τέχνες και από την δουλειά μου μπροστά στις κάμερες, δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να παραδοθεί στην απαισιοδοξία και την απελπισία. Πιστεύω ότι θα επιστρέψουμε και μάλιστα δριμύτεροι. Ήδη η ηχηρή επιστροφή του κοινού στο θέατρο δίνει ενθαρρυντικά μηνύματα.

Λάβατε το βραβείο Χορν λίγες μέρες πριν από το πρώτο lockdown. Φαντάζομαι δεν μπορέσατε ούτε να το χαρείτε, ούτε να εξαργυρώσετε έμπρακτα ένα μέρος αυτής της βράβευσης λόγω της τότε κατάστασης. Ποια ήταν τα συναισθήματά σας;

Πρόλαβα να το χαρώ γιατί χαίρομαι τα πάντα σε πρώτο χρόνο. Εθισμένος από πολύ μικρή ηλικία στο θέατρο και στη συγκίνηση της live παράστασης που τελειώνει με το χειροκρότημα και σβήνει σαν κεράκι μέχρι την επόμενη παράσταση, έμαθα να αντλώ χαρά χωρίς να περιμένω την επόμενη μέρα. Η βραδιά της βράβευσης, πρόσφερε σε μένα ως συγγραφέα και ηθοποιό αλλά και σε όλους τους συντελεστές της παράστασης «170 τετραγωνικά» μεγάλη χαρά και συγκίνηση. Το τι θα μπορούσε να προσφέρει η βράβευση στο τότε momentum δεν έχει κανένα νόημα να το σκέφτομαι υποθετικά. Αυτό που βιώνω αυτή τη στιγμή, είναι μια σημαντική ρεβάνς, καθώς έχουμε συμπληρώσει ήδη σχεδόν δυο μήνες sold out παραστάσεων στο θέατρο Ιλίσια Βολανάκης, στην τρίτη μας ουσιαστικά χρονιά, και συνεχίζουμε με γεμάτο θέατρο. Αυτό το είχαμε μεγάλη ανάγκη και το απολαμβάνομαι για όσο κρατήσει.

Ενταχθήκατε στην οικογένεια της ΕΡΤ με το «Χαιρέτα μου τον πλάτανο», σειρά που βγήκε στην επικαιρότητα όχι μόνο για την ποιότητα της. Πώς αισθανθήκατε σε αυτή την πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα κατάσταση; Συμφωνείτε -όπως αναφέρθηκε- με τις επιλογές που έγιναν για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και συνέχεια της σειράς για δεύτερη σαιζόν;

Συμφωνώ με την συνέχεια της σειράς, και νιώθω ότι παρέες σαν αυτή που δημιούργησε ο Ανδρέας Μορφονιός στο «Χαιρέτα μου τον Πλάτανο» είναι σημαντικό να συνεχίζουν γιατί δεν παρουσιάζονται εύκολα τέτοιες συγκυρίες. Σε σχέση με τους ταραγμένους περσινούς χειμερινούς μήνες και όλα όσα συνέβησαν, το πώς νιώθω και το τι πιστεύω συνολικά για τον χώρο μας, είναι μια τεράστια κουβέντα που δεν θέλω να ανοίξω επιπόλαια. Θα αρκεστώ να πω ότι η βία -όπως και τα περισσότερα πράγματα στη ζωή- συνηθίζεται, και οι άνθρωποι συμφιλιωνόμαστε με την ύπαρξή της, χωρίς συχνά να το καταλαβαίνουμε, ειδικά όταν δεν κτυπάει άμεσα εμάς τους ίδιους. Καιρός να την ξεσυνηθίσουμε και να την απορρίψουμε όπου αυτή ανιχνεύεται. Η πειθαρχία είναι πολύτιμο πράγμα στην -έτσι κι αλλιώς- σκληρή δουλειά του ηθοποιού. Η βία και η κατάχρηση εξουσίας όμως δεν προσφέρουν τίποτα πέρα από πόνο και τραύμα.

Ο Βαγγέλης Ρωμνιός δεν ήταν απλά ένας συνεργάτης που σας εμπιστεύτηκε το θεατρικό του έργο «Χαρτοπόλεμος». Αυτή σας η συνεργασία έμελλε να είναι η τελευταία του δουλειά στη σκηνή. Ήδη ο Βαγγέλης βρίσκεται μακριά μας 3 χρόνια. Τί σας έρχεται στο μυαλό ανακαλώντας τη συνεργασία και τον Βαγγέλη;

Η συνεργασία με τον Βαγγέλη είναι ίσως το σημαντικότερο κεφάλαιο στην σημερινή μου καλλιτεχνική πυξίδα, η φιλία μου με τον Βαγγέλη είναι σίγουρα το σημαντικότερο κεφάλαιο στις διαπροσωπικές μου σχέσεις. Δυο άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους μέχρι το 2009, προλάβαμε να γίνουμε αδέρφια στη ζωή και στη σκηνή.

Αυτή τη χρονιά που σας βρίσκουμε;

Θέατρο Ιλίσια Βολανάκης, «170 τετραγωνικά» για τρίτη χρονιά, σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη, «Χαιρέτα μου τον Πλάτανο» κάθε βράδυ στις 20:00 στην ΕΡΤ1, «ΛΟΥΓΚΕΡ» του Κώστα Χαραλάμπους στις κινηματογραφικές αίθουσες, και σε πρόβες για την θεατρική παράσταση «Ο Περικλής και ο Κατηραμένος Όφις» σε δική μου δραματουργία, σκηνοθεσία και μουσική επιμέλεια.

Εν τω μεταξύ, κυκλοφόρησε ψηφιακά πριν από μερικές μέρες ο τρίτος μου δίσκος με τίτλο «Εξ αποστάσεως LIVE». Αν η συνθήκες το επιτρέψουν, την άνοιξη θα πραγματοποιήσω και κάποια μουσικά live και θα ηχογραφήσω κάποια καινούρια τραγούδια. Αυτά!