Ιταλία 2021: Τα δέκα σημεία ανασκόπησης της χρονιάς που φεύγει

Νέα Κυβέρνηση: τέλος για τον Conte, άφιξη του τεχνοκράτη Draghi

Εν μέσω πανδημίας, στις 13 Ιανουαρίου ο Matteo Renzi αποφάσισε να “εγκαινιάσει τη νέα χρονιά” αποσύροντας το κόμμα του από τον κυβερνητικό συνασπισμό, γνωστό και ως Conte II. Έτσι λοιπόν ξεκινά επίσημα μια επικίνδυνη κυβερνητική κρίση εφόσον η Ιταλία θα βάδιζε (πολιτικά) σε αχαρτογράφητα νερά.

Στις 26 Ιανουαρίου ο Giuseppe Conte παραιτήθηκε των καθηκόντων του ως Πρωθυπουργός της χώρας, εφόσον είχε πρώτα εισπράξει την υποστήριξη της Γερουσίας και (οριακά) αυτή του Ιταλικού Κοινοβουλίου.

Ύστερα από μερικές ημέρες διαβουλεύσεων, στις 13 Φεβρουαρίου ορκίστηκε ο Mario Draghi ως νέος Πρωθυπουργός της Ιταλίας, με μια κυβέρνηση η οποία διαμορφώνεται ως ευρείας πλειοψηφίας εφόσον αποτελείται από σχεδόν όλα τα πολιτικά κόμματα, αλλά και με τεχνοκράτες σε στρατηγικές υπουργικές θέσεις.

Πανδημία: από άρρωστο ασθενή σε πρότυπο προς μίμηση

Αναμφισβήτητα, η Ιταλία υπήρξε η πρώτη και η πιο χτυπημένη χώρα του Δυτικού κόσμου που πληγώθηκε από τον κορονοϊό. Σε αριθμό κρουσμάτων, καταλαμβάνει την 12η θέση παγκοσμίως και μέχρι στιγμής απαριθμεί περισσότερα από 135 χιλιάδες θύματα.

Η νέα χρονιά ανέτειλε μεταξύ δεύτερου και τρίτου κύματος της πανδημίας και ξεκίνησε με μια πολλά υποσχόμενη εμβολιαστική εκστρατεία.

Κύριο εμβόλιο, τουλάχιστον για την αρχική περίοδο, ήταν το Astra Zeneca, το οποίο όμως φαίνεται πως έφερε σε μεμονωμένες περιπτώσεις επιπλοκές στην υγεία. Με την αλλαγή της κυβέρνησης, άλλαξε και η ‘βάρδια’ όσον αφορά τον ειδικό επίτροπο της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης: από τον Domenico Arcuri (ο οποίος φαίνεται να εμπλέκεται σε υπόθεση προμήθειας μασκών) στον Στρατηγό Francesco Figliuolo, ο οποίος προχώρησε σε μια σαρωτική εμβολιαστική εκστρατεία που μέχρι το τέλος του 2021 θα έχει καταφέρει πάνω από το 85% του πληθυσμού να είναι εμβολιασμένοι πλήρως.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο προστίθεται το μέτρο που πρότεινε πρώτη η Ιταλία: την επιβολή του Green Pass, το οποίο εμμέσως σημαίνει και ένα ασφαλέστερο άνοιγμα της οικονομίας και την αποφυγή νέων γενικευμένων lockdown που θα επέφεραν οικτρά αποτελέσματα στην ήδη εύθραυστη οικονομία. Το μέτρο αυτό ξεσήκωσε όλες τις αντιδράσεις των αντιεμβολιαστών με ότι αυτό συνεπάγεται.

Οικονομία: από το βαθύ κόκκινο έως τον έπαινο του The Economist 

Ώς αποτέλεσμα του πρώτου lockdown, η Ιταλία είδε την συρρίκνωση της οικονομίας της το 2020. Σύμφωνα με την Ιταλική Στατιστική Υπηρεσία ISTAT, το Ιταλικό ΑΕΠ για το 2020 δέχθηκε μια μείωση του -8.9% στο σύνολό του.

Η υιοθέτηση μιας αναπτυξιακής προσέγγισης στην οικονομία τόσο της Ιταλίας όσο και της Ευρώπης είχε ξεκινήσει το καλοκαίρι του 2020, όταν ήδη ο πρώην πρωθυπουργός Conte ξεκίνησε μια μάχη με την ΕΕ για να διεκδικήσει πόρους για την Ιταλία, με χώρες όπως η Ολλανδία να τίθενται ενάντια στην υποστήριξη των Μεσογειακών χωρών.

Η άφιξη του Mario Draghi στο τιμόνι της Ιταλίας, αν μη τι άλλο, άλλαξε την γενικότερη εικόνα της χώρας. Κατ’αρχάς, ο Draghi ως πρωθυπουργός κύρους, είναι αξιοσέβαστος από τους Ευρωπαίους εταίρους και γενικότερα από τους συνομιλητές του, με ένα σχέδιο για την εσωτερική οικονομία αλλά και ένα γενικότερο όραμα για το τι πρέπει να γίνει και να αντιμετωπιστούν οι διάφοροι προβληματισμοί. Ο Mario Draghi έχει πλήρη γνώση της διαχείρισης των δημοσιονομικών, στο σημείο που τα πολιτικά κόμματα αναρωτιούνται αν υπάρχει ένα ‘πρωθυπουργικό plan B’ σε περίπτωση που ο Draghi γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ένα πολυσυζητημένο σενάριο για το οποίο ο Draghi δεν εκφράστηκε ποτέ.

Ο ίδιος έδειξε έμπρακτα την πρόθεσή του να μην αυξήσει την φορολογική πίεση στους Ιταλούς, πόσο μάλλον δήλωσε πως “αυτή τη στιγμή τα χρήματα πρέπει να δίνονται και όχι να παίρνονται”. Μέσα σε όλα αυτά, και με την απόφαση της Κυβέρνησης Draghi να επιβάλλει το Green Pass με μια γραμμή που θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε στην πρόταση “whatever it takes, αρκεί να μην ξανασταματήσει η οικονομία”, οι Ιταλοί βλέπουν τον Draghi πολύ θετικά, και με διαφορά ως τον κατάλληλο πρωθυπουργό για την παρούσα ιστορική στιγμή.

Η γραμμή του και γενικότερα οι πολιτικές του εκπληρώνονται με την επίσπευση της Ευρωπαϊκής χρηματοδότησης του Ιταλικού Σχεδίου Ανάκαμψης ύψους περίπου 200 δις Ευρώ. Σημειωτέον, και σύμφωνα με αξιολόγηση του ΔΝΤ, η Ιταλική οικονομία προχωρά προς μια ανάπτυξη της τάξης του 5.8% για το 2021.
Σε αυτό το κλίμα θετικότητας, το περιοδικό The Economist επέλεξε την Ιταλία ώς «χώρα της χρονιάς». Ο λόγος, οι οικονομικές πολιτικές που πάρθηκαν έως τώρα. Μετά από ένα δύσκολο 2020, η οικονομία της χώρας ανέκαμψε πολύ πιο γρήγορα από αυτές της Γαλλίας ή της Γερμανίας. Η The Economist τονίζει πως είναι δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι η Ιταλία του σήμερα δεν είναι καλύτερη από αυτή που ήταν τον Δεκέμβριο του 2020.

Προεδρία της G20

Η άφιξη του Mario Draghi ήταν καταληκτική για την διαχείριση του 6μήνου της Ιταλικής προεδρίας της G20. Από το Global Health Summit έως την τελική Σύνοδο της Ρώμης, περνώντας από τη διαχείριση της έκτακτης κρίσης στο Αφγανιστάν, πολλά ήταν τα κρίσιμα ζητήματα που η Ιταλία προσκλήθηκε να αντιμετωπίσει, και μάλιστα με επιτυχία και – σημειωτέον – παρουσιάζοντας ένα ηγετικό ύφος.

Με μια πυκνή ατζέντα σε θέματα που συχνά είδαν παράλληλες διμερείς συναντήσεις, η τελική Σύνοδος Κορυφής της G20 στη Ρώμη υπήρξε κομβικό σημείο για σημαντικές αποφάσεις, όπως η συμφωνία για τη παγκόσμια φορολογία στο 15% για τις πολυεθνικές και η ακύρωση των δασμών ΗΠΑ του Ευρωπαϊκού χάλυβα, αν και εξ αρχής φάνηκε πως δεν θα περνούσε μια ενιαία πολιτική απόφαση για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών ενόψει της COP26 της Γλασκώβης.

Αξιοσημείωτα γεγονότα, οι διμερείς συναντήσεις μεταξύ του Joe Biden και του Ποντίφικα Φραγκίσκου, και αυτή μεταξύ του Mario Draghi και του Tayyip Erdogan, εφόσον μένει ακόμη να διευκρινιστεί αν η έκφραση ‘δικτάτορας’ προς τον Erdogan ήταν σκόπιμη.

Σημειωτέον, την τελευταία ημέρα της Συνόδου πραγματοποιήθηκε η συνάντηση μεταξύ των Erdogan και Biden, στο τέλος της οποίας ο Λευκός Οίκος προέβη σε δήλωση με την οποία ζητήθηκε από την Τουρκία να αποφύγει οποιαδήποτε κλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε σχετική ερώτηση του ανταποκριτή της ΕΡΤ στην Ιταλία, Κρίστιαν Μαυρή, ο ίδιος ο Erdogan διέψευσε το Λευκό Οίκο.

Ο θάνατος της Raffaella Carrá

Στις 5 Ιουλίου απεβίωσε η θρυλική showgirl Raffaella Carrá σε ηλικία 78 ετών. Χορεύτρια, παρουσιάστρια, showgirl και πρωτοπόρος ενός φρέσκου, ανεξάρτητου γυναικείου στυλ, η Carrá αναδείχθηκε γρήγορα εικόνα των ομοφυλοφίλων και σύμβολο της ελευθερίας της έκφρασης, με κύριο μέσο το Ιταλικό δημόσιο κανάλι της RAI. Μια από τις σημαντικότερες στιγμές της καριέρας της ήταν όταν παρουσίασε τον χορό “Tuca Tuca” ζωντανά στην εκπομπή Canzonissima στη RAI το 1971 με τον ηθοποιό Alberto Sordi, πιθανότατα ίσως έναν από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους της Ιταλικής κωμωδίας, στον οποίο κανείς δεν τόλμησε να πει όχι. Ένας απλός χορός γεμάτος συμβολισμό, εφόσον η Εθνική Ραφαέλλα βγήκε ζωντανά δείχνοντας τον ομφαλό της, και όλα αυτά εν έτη 1971 στη Δημόσια Τηλεόραση. Με αυτή την εμφάνιση ξεκίνησε μια επανάσταση στην τότε συντηρητική Ιταλική τηλεόραση, η οποία έβαλε και ένα φρένο στις παρεμβάσεις του Βατικανού στο περιεχόμενο της τηλεοπτικής RAI.

Eurovision 2021: ο θρίαμβος των Måneskin

Ύστερα από την επιτυχία του Toto Cutugno πριν από 31 ολόκληρα χρόνια, η Ιταλία ανακηρύχθηκε η νικήτρια χώρα του διαγωνισμού της Eurovision 2021 με το γνωστό πλέον, όχι μόνο στη χώρα αλλά παγκοσμίως, νεανικό ροκ συγκρότημα Måneskin. Πρόκειται για ένα δημοφιλές συγκρότημα με ένα όλο και μεγαλύτερο fan base που ανεπτύχθη ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια. Το 2017 οι Måneskin κατατάσσονται δεύτεροι στο Ιταλικό Χ-factor αλλά φαίνεται αμέσως πως δεν πρόκειται περί προσωρινής φούσκας.

Η νίκη της Eurovision 2021 σημαίνει για τους τέσσερις Ιταλούς ροκάδες και αλλαγή ατζέντη, κάτι που τους εκτοξεύει στα ύψη. Στα τέλη Σεπτεμβρίου παίζουν στη συναυλία για το Παγκόσμιο Κοινωνικό Κίνημα Global Citizen στο Champ-de-Mars του Παρισιού, ενώ στις 6 Νοεμβρίου άνοιξαν την συναυλία των Rolling Stones στο Las Vegas. Τον ίδιο μήνα οι Måneskin κερδίζουν και το MTV Ema στο Papp László Sportarena της Βουδαπέστης στην κατηγορία Best Rock. Ραντεβού λοιπόν στο Τορίνο για την Eurovision 2022.

Mottarone: η τραγωδία του τελεφερίκ 

Το ίδιο Σαββατοκύριακο του θριάμβου των Måneskin στη Eurovision 2021, η Ιταλία επλήγη από μια τραγωδία στις Άλπεις της. Στο βουνό Mottarone, στην περιοχή της Verbania, ένα τελεφερίκ στη γραμμή Stresa-Alpino-Mottarone συνετρίβη σε βουνοπλαγιά, προκαλώντας 14 θανάτους. Όπως διαπιστώθηκε, το καλώδιο του τελεφερίκ φαίνεται να έσπασε 100 μέτρα πριν από τον τελευταίο πυλώνα, όταν δηλαδή είχε φτάσει σχεδόν στην κορυφή και σε μεγάλο ύψος από το έδαφος. Ο μόνος επιζών του δυστυχήματος ήταν ο 6χρονος Eitan, Ισραηλινός, ο οποίος έχασε τους γονείς του στο τελεφερίκ. Στις 12 Σεπτεμβρίου, ο παππούς του μικρού πήρε μαζί του στο Ισραήλ τον εξάχρονο χωρίς τη συναίνεση της θείας του, η οποία διαμένει στην Ιταλία. Γι’ αυτό το λόγο τα Ιταλικά ΜΜΕ μιλούν για απαγωγή, κάτι για το οποίο οι αρχές του Ισραήλ πρόσφατα διέταξαν την επιστροφή του Eitan στην Ιταλία.

Αθλητικές επιτυχίες

Το 2021 υπήρξε μια χρονιά γεμάτη αθλητικές επιτυχίες για την Ιταλία, σε σημείο να κυκλοφορούν σατιρικά memes στο διαδίκτυο με περιεχόμενο όπως “μα καλά, τελικά τι μας βάλανε μέσα στα εμβόλια;” και “τελικά όλη αυτή η άθληση που κάναμε κατά τη διάρκεια του lockdown αποδίδει καρπούς!”
Στις 11 Ιουλίου η εθνική ποδοσφαίρου του Roberto Mancini κερδίζει το EURO 2020, βγάζοντας τους ιταλούς στο δρόμο οι οποίοι πανηγύρισαν ξέφρενα και ολονύχτια. Μια νίκη που οι Ιταλοί αισθάνθηκαν ως απελευθέρωση, εφόσον το κλίμα χαράς ήταν παρόμοιο με αυτό της νίκης του παγκοσμίου κυπέλλου το 2006, με μπόλικη δόση εκτόνωσης από την πανδημία. Από την Piazza Colonna της Ρώμης οι Azzurri διέσχισαν την Αιώνια Πόλη με ένα ανοιχτό λεωφορείο μαζί με τον Matteo Berrettini, ο Ιταλός τενίστας που λίγες ώρες πριν το τελικό του EURO 2020 αντιμετώπισε τον Djokovic στον τελικό του Wimbledon. Μια μισή νίκη, όπως την όρισαν πολλά ιταλικά ΜΜΕ.

Σημειωτέον και εντελώς ενδεικτικά, μεταφέρουμε μόνο μερικές από τις (πάρα πολλές) αθλητικές επιτυχίες των Azzurri:

• 20 Ιουνίου, Tennis: Queen’s ATP (Matteo Berrettini)
• 3 Ιουλίου, Softball: Πρωταθλητές Ευρώπης
• Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο: συνολικά 40 μετάλλια, εκ των οποίων
  • 24 Ιουλίου, Taekwondo: χρυσό μετάλλιο (Τόκιο)
  • 1 Αυγούστου: στο Τόκιο ο Gianmarco Tamberi κερδίζει το χρυσό μετάλλιο για το άλμα εις ύψος και ο Marcell Lamont Jacobs κερδίζει το χρυσό στο κατοστάρι (ο Ιταλός Usain Bolt, όπως λένε τα Ιταλικά ΜΜΕ)
  • 4 Αυγούστου, ποδηλασία x4: χρυσό μετάλλιο και παγκόσμιο ρεκόρ (Τόκιο)
• 24 Αυγούστου, Παραολυμπιακοί αγώνες 2021: συνολικά 69 μετάλλια (αξιοσημείωτο, το χρυσό μετάλλιο στη ξιφασκία της δημοφιλούς Bebe Vio)
• 5 Σεπτεμβρίου, ποδηλασία: πρώτη θέση στο Γύρο του Benelux
• 3 και 18 Οκτωβρίου, Tennis: πρώτη θέση του Sinner στη Σόφια και στην Αμβέρσα
• 20 Οκτωβρίου, ποδηλασία: η Martina Fidanza κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο στο Roubaix
• 31 Οκτωβρίου, αμερικανικο φουτμπολ: Πρωταθλητές Ευρώπης

Καλοκαιρινές πυρκαγιές

Πάρα πολύ δύσκολη υπήρξε και για την Ιταλία η φετινή κατάσταση όσον αφορά τις πυρκαγιές, με σύμμαχο τον καύσωνα ονόματι Lucifer (Εωσφόρος) και επικεντρωμένες κυρίως στις δασώδεις περιφέρειες του Νότου. Η κρισιμότερη κατάσταση υπήρξε με διαφορά στην περιφέρεια της Καλαβρίας, όπου οι επαρχίες της Reggio Calabria και της Catanzaro γονάτισαν κυριολεκτικά από τις δεκάδες εστίες. Στην ευρύτερη περιοχή του Aspromonte και Grecànica, στο Νότο της περιφέρειας, όπου ως γνωστόν υπάρχουν τα ελληνόφωνα χωριά, χιλιάδες εκτάρια μεσογειακού δάσους έχουν γίνει στάχτη.

Σημειωτέον, περιβαλλοντολογική έρευνα εκτίμησε τις απώλειες στο ζωικό βασίλειο από τις φετινές καλοκαιρινές πυρκαγιές στην Ιταλία στα 24 εκατομμύρια ζώα, από πτηνά ως θηλαστικά και ασπόνδυλα, ένας υπέρογκος αριθμός που δίνει την εικόνα της περιβαλλοντικής καταστροφής που έλαβε χώρα αυτό το καλοκαίρι.

Αξιοσημείωτο το γεγονός πως στις 11 Αυγούστου, στην πόλη Floridia της Siracusa σημειώθηκε το ανώτατο ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας στην Ευρώπη στα χρονικά δεδομένα, με 48.8 βαθμούς Κελσίου.

Βραβείο Nobel Φυσικής στον Καθ. Giorgio Parisi, λάτρης των Ελληνικών χορών 

Ο Ιταλός φυσικός Giorgio Parisi βραβεύτηκε με το φετινό Nobel Φυσικής, μαζί με τους Syukuro Manabe και Klaus Hasselmann. Το Nobel Φυσικής για το 2021 πήγε στους συγκεκριμένους επιστήμονες “για καινοτόμες συνεισφορές στην κατανόησή μας των πολύπλοκων συστημάτων” και συγκεκριμένα απονεμήθηκε εξ ημισείας στον Αμερικανό Syukuro Manabe και στον Γερμανό Klaus Hasselmann “για τη φυσική μοντελοποίηση του κλίματος της γης, ποσοτικοποίηση της μεταβλητότητας και την αξιόπιστη πρόβλεψη της υπερθέρμανσης του πλανήτη”, και στον Giorgio Parisi “για την ανακάλυψη της αλληλεπίδρασης διαταραχής και διακυμάνσεων στα φυσικά συστήματα από ατομική σε πλανητική κλίμακα”.

Το γεγονός ενθουσίασε τον Ιταλικό ακαδημαϊκό αλλά και πολιτικό κόσμο, σε σημείο που ο Ιταλός Πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι άνοιξε την συνέντευξη τύπου της Τρίτης 5 Οκτωβρίου με χαρά και εμφανή χαμόγελο, δηλώνοντας μάλιστα πως τούτη η βράβευση “μας γεμίζει υπερηφάνεια ως Κυβέρνηση και ως Ιταλούς” εφόσον “πρόκειται για ένα πολύ, πολύ βαρύ βραβείο Nobel ανάμεσα στα διάφορα βραβεία Nobel”. Ο Giorgio Parisi είναι Ομότιμος Πρόεδρος της Accademia Nazionale dei Lincei, ένα από τα παλαιότερα και τα διασημότερα Ευρωπαϊκά επιστημονικά Ιδρύματα, και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης. Σημειωτέον, είναι λάτρης των παραδοσιακών χορών, μεταξύ αυτών και των Ελληνικών.

Ανταπόκριση: Κρίστιαν Μαυρής, Ρώμη