Αποκωδικοποιώντας την τριπλή βράβευση του «CODA: Στο Ρυθμό της Καρδιάς»

Μια ταινία που σε αρκετές χώρες δεν προβλήθηκε στις κινηματογραφικές οθόνες, το «CODA: Στο Ρυθμό της Καρδιάς» κερδίζει 3 Όσκαρ, δηλαδή σκόραρε 100% αφού είχε μόλις τρεις υποψηφιότητες, όλα αυτά σε μια τελετή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μια -κάποια- αγκαλιά σε κοινωνικές ομάδες που επιμελώς έχει αγνοήσει η Ακαδημία τα τελευταία χρόνια.

Τα Βραβεία

Πρώτο βραβείο για την ταινία έλαβε ο Troy Kotsur, ο πρώτος κουφός άνδρας ηθοποιός που κερδίζει βραβείο και διάκριση στα Όσκαρ. Πριν από εκείνον, η συμπρωταγωνίστρια του στην ταινία «CODA: Στο Ρυθμό της Καρδιάς» Μarlee Martin έγινε η πρώτη κουφή ηθοποιός που το 1987 κέρδισε Όσκαρ για τη σαρωτική ερμηνεία της στα «Παιδιά ενός Κατώτερου Θεού».

Η σκηνοθέτης της ταινίας Siân Heder, λίγη ώρα αργότερα, σηκώνει το χρυσό αγαλματίδιο για τη σεναριακή διασκευή της ταινίας. (Το σενάριο βασίστηκε στην ταινία «οικογένεια Μπελιέ» ΑΚΑ La famille Bélier).

Το τελευταίο, και σημαντικότερο βραβείο της βραδιάς, θα δοθεί και πάλι στο «CODA: Στο Ρυθμό της Καρδιάς», αυτό της καλύτερης ταινίας της χρονιάς.

Η ερμηνεία των βραβείων

Η νίκη του «CODA: Στο Ρυθμό της Καρδιάς» στα φετινά Όσκαρ είναι και η επιβολή των πλατφόρμων στη νέα κινηματογραφική πραγματικότητα. Με την πρώτη μεγάλη του συμμετοχή και νίκη, το Apple TV+ έχει πλέον να διαχειριστεί εν μέρη και το μέλλον του κινηματογράφου. Όταν μια ταινία, πέρα από την υποχρεωτική της πορεία σε φεστιβάλ και στις μεγάλες οθόνες καταλήγει σε χρόνο D/T στην τηλεόραση σε on demand προβολές, είναι μια καθαρή δήλωση ότι τα Όσκαρ, θεσμός που υμνούσε την κινηματογραφική τέχνη στους ανάλογους χώρους, πλέον είναι πλήρως αποδυναμωμένα και δίνουν άνευ όρων τη σκυτάλη στην αφήγηση ιστοριών σε όποιο μέσο. Αν οι πλατφόρμες δεν δουν την κινηματογραφική αίθουσα ως μέσο ενισχυτικό των προϊόντων τους, οι αίθουσες θα καταλήξουν σύντομα να είναι ή χώρος για τους ελάχιστα ρομαντικούς υποστηρικτές των νέων ιδεών / σινεφίλ ή ψυχαγωγικοί χώροι για ασφαλή προς το box office προιόντα, όπως ταινίες της Marvel ή της DC.

To «CODA: Στο Ρυθμό της Καρδιάς» δείχνει παράλληλα την έλλειψη νέων ιδεών και τον σφετερισμό ευρωπαϊκών επιτυχιών με διεθνή γλώσσα στην Αμερικανική αγορά. Η με μόλις 8 βραβεία ταινία του Éric Lartigau «Η Οικογένεια Μπελιέ» κερδίζει συνολικά μόνο 8 βραβεία εκείνη τη χρονιά αλλά διανέμεται σε όλον τον κόσμο. Το Αμερικανικό κοινό το 2014 όμως συνεχίζει να μην εκτιμά τους υπότιτλους στις ταινίες και έτσι η ιστορία της οικογένειας Γάλλων κουφών δεν γνωρίζει σαρωτική επιτυχία στο μεγάλο μήλο. Τί καλύτερο από το να φάει το κοινό μια δαγκωματιά από μια καθορισμένη και προσδιορισμένη επιτυχία που και υπάγεται στη διεθνή γλώσσα του ανθρωπισμού, και υποστηρίζει την ακόμα πιο διεθνή γλώσσα, τη νοηματική.

Η πιο συγκινητική στιγμή της πρωτότυπης ταινίας «Οικογένεια Μπελιέ» είναι όταν η κόρη τους Paula (Louane Emera) θα τραγουδήσει με τη γλυκιά τρεμάμενη φωνή της αλλά και τη νοηματική γλώσσα το τραγούδι Je Vole, καταφέρνοντας να σπάσει το φράγμα της φωνής, του λόγου και της σιωπής μέσα από αυτό το πολυμορφικό τραγούδι. Το συναίσθημα σε αυτή τη στιγμή ήταν διεθνές: ανατριχίλα, συγκίνηση, ενσυναίσθηση στο δράμα της ηρωΐδας που ζει ανάμεσα στον κόσμο των κουφών και ομιλούντων και πρέπει να πάρει μια απόφαση που είναι ανώτερη από το «οικογένεια» ή «προσωπική εξέλιξη».

Στο «CODA: Στο Ρυθμό της Καρδιάς» το Both Sides Now μοιάζει επιτηδευμένα χρησιμοποιημένο τραγούδι που εξυπηρετεί τις ανάγκες του σεναρίου· ωραίο και ανθρώπινο, αλλά τα μάτια των θεατών που έχουν δει τη γαλλική ταινία ίσως να μη γεμίζουν δάκρια έτοιμα να στάξουν σε ανύποπτη στιγμή.

Όσο συγκινητική και αν είναι η διασκευή του συγκλονιστικού κατά τα άλλα τραγουδιού της Joni Mitchell, ο σκοπός του είναι σεναριακά και άρα συγκινησιακά προκαθορισμένος.

Μας κούφανε

Αν κάποιος έλεγε στην Siân Heder ότι η ταινία της θα κέρδιζε όλα τα Όσκαρ για τα οποία ήταν υποψήφια, πιθανότατα να μην τον πίστευε. Όντως, η βράβευση της ταινίας «CODA: Στο Ρυθμό της Καρδιάς» μας κούφανε, όχι μόνο για τους παραπάνω λόγους αλλά για δύο, ακόμα πιο ουσιαστικούς.

Το κοινό, όπως και τα στούντιο, αναζητούν οικειότητα και εξοικείωση, κάτι που η 7η τέχνη έχει ξεχάσει να κάνει με καλότεχνα μέσα και ιστορίες.

Ο κινηματογράφος οδεύει να μετονομαστεί σε «θέαση ταινιών» και η τέχνη σε τεχνική. Ο εγκλεισμός, η ανάγκη να παρακολουθείς και όχι να βιώνεις, ο θρίαμβος του οικείου στο ανοίκειο κρύβει εκτός από πολύ μοναξιά, και μεγάλη αβεβαιότητα και για το μέλλον του κινηματογράφου όπως τον ξέραμε.