Οι Αμερικανοί είναι οργισμένοι – Αλλά, γιατί;

Στη φανταστική αμερικανική πόλη του Σπρίνγκφιλντ, η οικογένεια Σίμσονς ζει την -σατιρική- εκδοχή μιας μεσοαστικής ζωής. Από την ημέρα της “γέννησης” της οικογένειας το 1989, η Μαρτζ, η στερεοτυπική αμερικανίδα σύζυγος, αντιμετωπίζει τα προβλήματα που προκύπτουν, συνήθως με μια αίσθηση χιούμορ. Μόνο σε ένα επεισόδιο του 1992 χάνει την ψυχραιμία της και παθαίνει νευρικό κλονισμό, λόγω στρες. Μέχρι φέτος. Στο τελευταίο επεισόδιο των Σίμσονς, ολόκληρη η οικογένεια “σηκώνεται στο πόδι” μέσα στη νύχτα. Αιτία, οι εφιάλτες της συζύγου και μητέρας, που παθαίνει κρίση πανικού, εξαιτίας της έντασης στην προεκλογική εκστρατεία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι αμερικανοί είναι οργισμένοι. Αλλά γιατί;

Το 2015 μοιάζει να ήταν η χρονιά της οργής, σχολίαζε πρόσφατα η αμερικανική εφημερίδα Washington Post. Οι αμερικανοί μοιάζουν να μοιράζονται κάτι: την ικανότητα να εξοργίζονται, γράφει το άρθρο.

Οι αμερικανοί θεωρείται ότι έχουν -με βάση τα “εθνικά στερεότυπα”, θα μπορούσε, ίσως, να πει κάποιος- θετική ματιά για τη ζωή. Ή τουλάχιστον, είχαν. Γιατί δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τώρα είναι οργισμένοι. Στη δημοσκόπηση των CNN/ORC τον περασμένο Δεκέμβριο, το 69% των αμερικανών δηλώνουν είτε “πολύ οργισμένοι” είτε “σχετικά οργισμένοι” για τον “τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται τα πράγματα” στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ακριβώς ίδιο ποσοστό -69%- είναι οργισμένοι επειδή το πολιτικό σύστημα “φαίνεται να δουλεύει μόνο για τους «από μέσα» με χρήματα και εξουσία, όπως αυτοί στη Γουόλ Στριτ ή την Ουάσινγκτον”, σύμφωνα με άλλη έρευνα των NBC/Wall Street Journal, τον περασμένο Νοέμβριο.

Πολλοί δεν είναι απλώς οργισμένοι, είναι πιο οργισμένοι από ό, τι ήταν έναν χρόνο πριν. Αυτό δείχνει δημοσκόπηση των NBC/Esquire τον Ιανουάριο.

“Έρευνα της Αμερικανικής Οργής” ήταν ο τίτλος της δημοσκόπησης του Νοεμβρίου των NBC/Esquire. Οι ερωτήσεις έγιναν σε 3.527 αμερικανούς διαδικτυακά. “Τώρα τα αποτελέσματα είναι εδώ, και αποκαλύπτουν ένα σκηνικό εθνικής οργής τόσο διαστρωματωμένο όσο και ο ίδιος ο πληθυσμός”, έγραφε η Washington Post.

“Λοιπόν, Οι Άνθρωποι είναι τσατισμένοι”, έγραφαν και οι συντάκτες του περιοδικού Esquire. “Το πολιτικό σώμα φλέγεται. Και η οργή που ρέει μέσα από τους τίτλους μας και τη ροή των ειδήσεων -για την αδικία και την ανισότητα, για την περιθωριοποίηση και την αφαίρεση πολιτικών δικαιωμάτων, για αυτά που μας κάνουν- δε δείχνει κανένα σημάδι υποχώρησης”.

Η έρευνα των NBC/Esquire εμφανίζει πιο οργισμένους τους Ρεπουμπλικανούς (61%), και τους λευκούς (54%). Περισσότερο από τους “πολύ πλούσιους” και τους “πολύ φτωχούς” φαίνεται να αισθάνονται οργισμένοι αυτοί που βρίσκονται “στη μέση της μεσαίας τάξης”. Πιο οργισμένες από τους άντρες δηλώνουν οι γυναίκες.

“Είναι η οικονομία”…

Το ποσοστό της ανεργίας έχει μειωθεί από 10% το 2009, σε 5% το 2015, και η αμερικανική οικονομία θεωρείται σε τροχιά ανάκαμψης. Αλλά πώς βιώνουν τους αριθμούς οι πολίτες; Τα εισοδήματα των νοικοκυριών έχουν μείνει σε γενικές γραμμές “παγωμένα”, γράφει το BBC. Υπάρχει, ακόμη, η αίσθηση ότι πολλές δουλειές είναι “κατώτερης ποιότητας” και οι ευκαιρίες λιγοστεύουν.

“Η αδυναμία της οικονομίας να φέρει αληθινή πρόοδο στη μεσαία και την εργατική τάξη των αμερικανών τα τελευταία 15 χρόνια, είναι η κύρια πηγή της δημόσιας οργής και δυσαρέσκειας στις Ηνωμένες Πολιτείες”, λέει ο Γουίλιαμ Γκάλστον, από το ινστιτούτο Brookings.

Η έρευνα του NBC/Esquire, γράφει η Washington Post, σκιαγραφεί μια αφήγηση αμερικανικής παρακμής. 52% των ερωτηθέντων είπαν ότι το Αμερικανικό όνειρο “κάποτε μπορούσε να γίνει πραγματικότητα, αλλά όχι πια”.

Όχι πια “υπερδύναμη”;

Ο αριθμός των αμερικανών που πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες “βρίσκονται πάνω από όλες τις χώρες του κόσμου”, από 38% το 2012, έπεσε στο 28% το 2014, σύμφωνα με την έρευνα του κέντρου Pew.

“Οι Ηνωμένες Πολιτείες χάνουν διεθνή σεβασμό”, λένε 7 στους 10 πολίτες σε έρευνα του ίδιου κέντρου το 2013. Ο Ρομπέρτο Σούρο, ειδικός σε ζητήματα μετανάστευσης από το πανεπιστήμιο της νότιας Καρολίνας αναφέρει στο BBC: “Υπάρχει μια αίσθηση ότι είμαστε σε πόλεμο από την 11^η Σεπτεμβρίου, που δεν έχει οδηγήσει πραγματικά πουθενά, μια αίσθηση ότι η Αμερική δεν ξέρει τι θέλει και ότι τα πράγματα δε γίνονται με τον τρόπο μας”. Η άνοδος της Κίνας, η αποτυχία αντιμετώπισης των Ταλιμπάν, και η πορεία της εκστρατείας εναντίον του Ισλαμικού Κράτους προκαλούν άγχος στους πολίτες. Για πρώτη φορά εδώ και 15 χρόνια δηλώνουν τόσο φοβισμένοι για το ενδεχόμενο τρομοκρατικών επιθέσεων.

Στην ερώτηση “πόσο συχνά ακούτε ή διαβάζετε στις ειδήσεις κάτι που σας θυμώνει;”, το 73% των λευκών απάντησαν ότι εξοργίζονται τουλάχιστον μία φορά την ημέρα. Το αντίστοιχο ποσοστό για τους ισπανόφωνους ήταν 66% και για τους αφροαμερικανούς 56%.

Δυσαρέσκεια για το πολιτικό σύστημα

Τι λένε, όμως, για το πολιτικό εποικοδόμημα; Όταν ρωτούνται ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα με τη διακυβέρνηση, πολλοί απαντούν, “το Κογκρέσο, η πολιτική, ή μια αίσθηση διαφθοράς ή εξωτερικής επιρροής”.

76% των ερωτηθέντων λένε ότι τα χρήματα παίζουν μεγαλύτερο ρόλο στην πολιτική σε σχέση με το παρελθόν. Το 77% πιστεύουν ότι οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι χάνουν πολύ γρήγορα την επαφή με τους ψηφοφόρους. Στην έρευνα που δημοσιεύτηκε στο τέλος του Νοεμβρίου, το 55% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι οι απλοί αμερικανοί θα ήταν καλύτεροι στο να βρουν λύσεις σε προβλήματα, σε σχέση με εκλεγμένους αξιωματούχους.

Για τους μετανάστες, το 53% θεωρούν, σύμφωνα με την έρευνα του κέντρου Pew, ότι ενισχύουν τη χώρα, ενώ το 38% τους θεωρούν βάρος για αυτή.  Όταν σχολιάζουν τη διαφορετικότητα, το 57% απαντούν ότι το να αυξάνεται ο αριθμός των ανθρώπων από πολλές διαφορετικές φυλές, εθνικές ομάδες, κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες καλύτερο μέρος για να ζει κανείς.

ΜΜΕ, τράπεζες, συνδικάτα

[blocktext align=”right”]Η πόλωση ανάμεσα σε Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς
Κατά 50% έχει αυξηθεί η αρνητική εικόνα των ψηφοφόρων του ενός κόμματος για το άλλο. Πολλοί θα ήταν “δυστυχείς” αν ένας συγγενής τους παντρευόταν κάποιον άλλης πολιτικής προτίμησης [/blocktext]Τι πιστεύουν οι αμερικανοί ότι συμβάλλει θετικά στην κατάσταση της χώρας; Στην έρευνα απαντούν πλειοψηφικά, “οι μικρές επιχειρήσεις”, “οι εταιρίες τεχνολογίας”, “τα κολέγια και τα πανεπιστήμια” και “οι εκκλησίες και άλλα θρησκευτικά ιδρύματα”.

Και τι συμφωνούν ότι παίζει αρνητικό ρόλο; Οι μεγάλες επιχειρήσεις, η βιομηχανία ψυχαγωγίας και -στην τελευταία θέση εμπιστοσύνης- τα εθνικά δίκτυα ενημέρωσης.

Η πόλωση στην αμερικανική κοινωνία καταγράφεται περισσότερο στις απαντήσεις για τρεις θεσμούς ή συστήματα, όπου το κοινό εμφανίζεται διχασμένο: τις εταιρίες ενέργειας, τα συνδικάτα και τις τράπεζες. Χαρακτηριστικό είναι ότι από το 2012 μέχρι σήμερα, έχουν αυξηθεί κατά πάνω από 10% τόσο αυτοί που πιστεύουν περισσότερο στις τράπεζες, όσο και εκείνοι που εκτιμούν περισσότερο τα συνδικάτα. 40% είναι οι θετικές γνώμες για τις τράπεζες, 45% οι θετικές γνώμες για τα συνδικάτα.

Η οργή έχει “χαρακτήρα”

Πολλά δίκτυα “δείχνουν” την οργή του κόσμου για να εξηγήσουν τη στροφή πολλών ψηφοφόρων στον Ντόναλντ Τραμπ από τη μία, και τον Μπέρνι Σάντερς από την άλλη, σε μια -μάλλον- αυτοματοποιημένη εξίσωση. Όμως, τη διαφορά μπορεί κάποιος να τη δει, ακόμη και με μια πολύ γρήγορη ανάγνωση των ποιοτικών στοιχείων των ερευνών.

Οι υποστηρικτές του Σάντερς θεωρούν πιο σημαντικά προβλήματα την ανισότητα και το ζήτημα της κοινωνικής πρόνοιας για την υγεία. Όσοι υποστηρίζουν τον Τραμπ, ρίχνουν την ευθύνη στους μετανάστες και τους ξένους τρομοκράτες.

“Είμαι θυμωμένος, αλλά το λατρεύω και το απολαμβάνω”, έλεγε 48χρονος υποστηρικτής του Ντόναλντ Τραμπ έξω από χώρο προεκλογικής εκδήλωσης. Ο 11χρονος γιος του φορούσε μια κονκάρδα που έγραφε, “Βομβαρδίστε όσο περισσότερο γίνεται το ISIS”. Ο Τραμπ έχει χτίσει την καμπάνια του γύρω από μια αντιμεταναστευτική ατζέντα, που προβλέπει -μεταξύ άλλων- την κατασκευή φράχτη και την απέλαση εκατομμυρίων μεταναστών χωρίς χαρτιά. Στο “αντίπαλο στρατόπεδο”, ο Μπέρνι Σάντερς έχει απήχηση σε ψηφοφόρους οργισμένους από την ανισότητα στο εισόδημα, και υπόσχεται σύστημα υγείας για όλους και δωρεάν πρόσβαση στα κολέγια, γράφει το πρακτορείο Reuters.

Στο επεισόδιο των Σίμσονς, η “σκηνή” που προκαλεί η αυξανόμενη ένταση στην αμερικανική κοινωνία, ξεπερνιέται εύκολα. Με ένα σάντουιτς και έναν ύπνο. Αλλά αυτό, είναι απλώς τηλεόραση. Μάλλον ευτυχώς.

πηγές: Washington Post, BBC, Reuters

φωτογραφίες: ΑΠΕ/ΜΠΕ