Τι συμβαίνει στη βελγική κοινωνία; Ποιοι και γιατί ριζοσπαστικοποιούνται στην Ευρώπη; Τι σημαίνει “ζωή με το άγχος της επίθεσης” -εντός και εκτός ευρωπαϊκών συνόρων; Και είναι οι επιθέσεις, “πρόβλημα ασφάλειας συνόρων”; Τέσσερις πτυχές, τέσσερις απόψεις, από τέσσερα διεθνή μέσα. Δύο δημοσιογράφοι και δύο καθηγητές μιλούν για αυτό που συνέβη, αυτό που συμβαίνει, και αυτό που δεν πρέπει να συμβεί.
Ριζοσπαστικοποίηση: ποιοι, γιατί
Οι επιθέσεις “μέσα” από μια ευρωπαϊκή χώρα ξαναφέρνουν την προσοχή στο πώς συμβαίνει η διαδικασία της ριζοσπαστικοποίησης πολιτών, έξω από τη Μέση Ανατολή, από εξτρεμιστικές ομάδες, λέει ο καθηγητής του πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσινγκτον, Φρεντερίκ Λεμιέ στην ιστοσελίδα The Conversation. Ποιοι είναι πιο “επιρρεπείς”; Ο Φρεντερίκ Λεμιέ βασίζεται στη μελέτη των ψυχολόγων Μακόλεϊ και Μοσκαλένκο για τον τύπο των ανθρώπων που είναι πιο πιθανό να προσελκύσει το μήνυμα το οποίο στέλνει το Isis.
«Μεταξύ των κύριων στόχων είναι άτομα των οποίων οι πολιτικές ανησυχίες δε βρίσκουν διέξοδο σε κάποιο ισχύον πολιτικό σύστημα. Αφού προσχωρήσουν, παραμένουν προσανατολισμένα σε τρομοκρατικές δράσεις εξαιτίας της δύναμης της αγάπης μεταξύ ατόμων. Οι επιθέσεις του Παρισιού έγιναν από δύο αδέλφια και δύο ξαδέλφια. Οι δράστες στο Σαν Μπερναρντίνο ήταν σύζυγοι. Οι βομβιστές της Βοστόνης ήταν αδέλφια.
Άλλος ένας παράγοντας-«κλειδί» είναι τα δεινά που υποφέρουν περιθωριοποιημένα άτομα σε συγκεκριμένα καθεστώτα. Μεταξύ 2011 και 2013, στο Ιράκ υπήρξε μεγάλο ρήγμα ανάμεσα σε κοινότητες σουνιτών και σιιτών. Αποκλεισμένοι από θεσμούς του ιρακινού κράτους, που δεν έκανε πολλά για να τους κρατήσει ασφαλείς, πολλοί σουνίτες αποφάσισαν να ενταχθούν στο Isis, το οποίο κάλυπτε ένα κενό ασφάλειας.
Την ίδια ώρα, σε δυτικές χώρες όπως η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, η απομόνωση ακόμη αποκλεισμένων μουσουλμανικών κοινοτήτων, κάνει τους στερημένους από δικαιώματα νέους «ιδανικούς» για ριζοσπαστικοποίηση».
Ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε τρομοκρατικές ομάδες μπορεί να αυξήσει περισσότερο τη ριζοσπαστικοποίηση, οδηγώντας σε ακόμη περισσότερες επιθέσεις.» Το γεγονός ότι πολλές κυβερνήσεις προχωρούν σε μεγάλης κλίμακας στρατιωτικά αντίποινα και χρησιμοποιούν εχθρική αντι-μουσουλμανική ρητορική, «βοηθά εξτρεμιστικές ομάδες να αυξήσουν τη συσπείρωση στο εσωτερικό τους και να βρουν υποστήριξη από τα κοινά στα οποία στοχεύουν».
Οι διχασμοί της βελγικής κοινωνίας
«Επιθέσεις στις Βρυξέλλες: Οι αγριότητες που διέπραξε το Isis εκθέτουν τις αποτυχίες του Βελγίου ως κοινωνίας», γράφει ο Τζον Λίχφιλντ στη βρετανική εφημερίδα Independent.
“Οι Βρυξέλλες έχουν γίνει, για σύνθετους λόγους, ένα από τα επίκεντρα -αν όχι το επίκεντρο- του τζιχαντισμού στην Ευρώπη. Οι επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι τον περασμένο χρόνο, σχεδιάστηκαν, όπως γνωρίζουμε, και εκτελέστηκαν από τις Βρυξέλλες. Ο αρχηγός του δικτύου Αμπντεχαμίντ Αμπαούντ, γεννήθηκε στο Βέλγιο. Ο φυγάς δράστης των επιθέσεων του Παρισιού Σαλάχ Αμπντεσλάμ, είναι γάλλος πολίτης μαροκινής καταγωγής που έχει περάσει όλη του τη ζωή στο Μολενμπέκ, την επεκτεινόμενη, κατά 40% μουσουλμανική κοινότητα, που απλώνεται δυτικά του κέντρου της βελγικής πρωτεύουσας.
Όλα αυτά τα δεδομένα «δείχνουν» προς ένα βαθύ και όλο και πιο μεγάλο πρόβλημα στις Βρυξέλλες, που πηγαίνει πιο πέρα από τη ριζοσπαστικοποίηση μιας μερίδας νέων μουσουλμάνων στη Γαλλία, τη Βρετανία, την Ολλανδία ή τη Γερμανία. Γιατί το Βέλγιο; Γιατί οι Βρυξέλλες; Γιατί το Μολενμπέκ;
Υπάρχουν οι γνωστοί παράγοντες –ανεργία, διακρίσεις, διχασμένη ταυτότητα– που εξηγούν την αποξένωση των νέων μουσουλμάνων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στο Βέλγιο, έχουν γίνει πιο έντονοι εξαιτίας της διχασμένης ταυτότητας της ίδιας της χώρας, καθώς ολλανδόφωνοι και γαλλόφωνοι απομακρύνονται όλο και πιο πολύ τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Οι περισσότεροι νέοι μουσουλμάνοι στη Βρετανία ή τη Γαλλία θεωρούν τους εαυτούς τους βρετανούς ή γάλλους. Τι θα έπρεπε να θεωρεί τον εαυτό του ένας νέος μαροκινής καταγωγής που γεννήθηκε στις Βρυξέλλες; Φλαμανδός ή Βαλόνος? Ή πολίτης Βρυξελλών; Την ίδια στιγμή, ο διχασμός της χώρας στα πάντα εκτός από το όνομα, έχει υποβαθμίσει τους εθνικούς ή τους ομοσπονδιακούς θεσμούς…. Το διχασμένο, εσωστρεφές Βέλγιο δεν έχει πια ανοσία.»
«Το κλείσιμο των συνόρων δε φέρνει ασφάλεια»
[blocktext align=”right”]«Το να απαγορεύσουμε τη μετανάστευση δε θα λύσει το πρόβλημα τρομοκρατίας της Ευρώπης»[/blocktext]«Υπάρχουν ακόμη πολλά πράγματα που δεν ξέρουμε για τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Τρίτης στις Βρυξέλλες, αλλά ένα πράγμα μοιάζει αναπόφευκτο: Θα υπάρξουν νέες φωνές για σκληρότερα μέτρα εναντίον προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη και για τον περιορισμό των σύρων ή ακόμη και της μετανάστευσης μουσουλμάνων εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει ήδη αρχίσει”, γράφει η Αμάντα Τάουμπ στο αμερικανικό Vox.“Λίγες ώρες μετά την επίθεση, αντι-Ε.Ε. πολιτικοί στη Βρετανία αποκάλεσαν τις επιθέσεις απόδειξη ότι «οι χαλαροί συνοριακοί έλεγχοι» της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν κίνδυνο για τη βρετανική ασφάλεια, και υπονόησαν ότι η συμμετοχή στην Ε.Ε. κάνει τη Βρετανία ανασφαλή. Εδώ στις ΗΠΑ, ο υποψήφιος για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών Τεντ Κρουζ είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει «να σταματήσουν τη ροή προσφύγων από χώρες με ισχυρή παρουσία του Isis ή της αλ Κάιντα. Ο Ντόναλντ Τραμπ πήγε ακόμη πιο πέρα, ζητώντας ολοκληρωτικό κλείσιμο των συνόρων «μέχρι να καταλάβουμε τι συμβαίνει».
Αλλά έρχεται η απειλή «από έξω»; «Η τρομοκρατική απειλή για την Ευρώπη μεγαλώνει, και δεν έρχεται από ξένους αλλά από ευρωπαίους. Και ειδικοί στην τρομοκρατία λένε ότι η πραγματική απειλή είναι οι ευρωπαίοι που ταξίδεψαν για να πολεμήσουν με το Isis και επιστρέφουν, όχι οι πρόσφυγες ή οι μετανάστες», συνεχίζει το άρθρο.
Το να κλείσουμε τα σύνορα και να σκληρύνουμε τη στάση μας απέναντι στους πρόσφυγες δε θα μας κάνει πιο ασφαλείς, επειδή απλώς το πρόβλημα δεν προέρχεται από εκεί.
Το αντι-μεταναστευτικό αίσθημα στο Βέλγιο σημαίνει ότι οι μουσουλμάνοι νέοι, παρότι πολλοί γεννημένοι στο Βέλγιο, είναι πολύ πιθανό να απομονωθούν κοινωνικά και να αποξενωθούν.
Το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο από την επιστροφή ατόμων που ταξίδεψαν από την Ευρώπη στη Συρία ή το Ιράκ για να πολεμήσουν με το Isis. Το πρόβλημα είναι η διαδικασία της ριζοσπαστικοποίησης απλών πολιτών στην Ευρώπη». Αυτή δεν απαιτεί ταξίδι στη Συρία. Στην πραγματικότητα, η ύπαρξη δικτύων στο Μολενμπέκ, «σημαίνει ότι οι βέλγοι πολίτες μπορούν να ριζοσπαστικοποιηθούν και να αναπτύξουν σχέσεις με άλλους ριζοσπαστικοποιημένους νέους σε μικρή απόσταση από τα σπίτια τους. Οπότε, η λύση φαίνεται προφανής: Ας βρούμε τι προκαλεί τη ριζοσπαστικοποίηση και ας το σταματήσουμε».
Ακόμη και αν, όμως, συνεχίζει το άρθρο, μαχητές που επιστρέφουν από τη Συρία αποτελούν πιθανό κίνδυνο, παραμένουν πολίτες, και ούτε οι πιο αυστηροί μεταναστευτικοί νόμοι δε μπορούν να τους κρατήσουν έξω από τα σύνορα. «Οπότε, γιατί να ξεσπάσουμε στους πρόσφυγες και να ισχυριστούμε ότι τρομοκρατικές επιθέσεις όπως αυτές είναι πρόβλημα ασφάλειας των συνόρων; Επειδή είναι εύκολο: Το να κατηγορούμε τους ‘έξω’ δίνει στους ανθρώπους έναν απλό τρόπο να σκέφτονται για το πρόβλημα και μια απλή απάντηση, ενώ στην πραγματικότητα οποιαδήποτε αληθινή λύση θα ήταν πολύ πιο δύσκολη».
Ζωή σε μόνιμη κατάσταση άγχους
Ο Μπόργουιν Μπάντελοου είναι ειδικός στις διαταραχές άγχους και πρόεδρος της Γερμανικής Κοινωνίας για την Έρευνα του Άγχους. Εξηγεί στην Ελένα Μπάερς και τη DW, πώς αυτού του είδους το άγχος επηρεάζει τους ανθρώπους που ζουν με τον φόβο να εκραγεί μια βόμβα, σε οποιαδήποτε περιοχή του κόσμου. Συνεχώς ταραγμένοι στην αρχή, απευαισθητοποιούνται στη συνέχεια, όταν πρέπει να ζουν σε συνεχές καθεστώς φόβου.
«Οι άνθρωποι είναι απόλυτα ταραγμένοι. Μπορούν να περπατήσουν γύρω από τον κεντρικό σταθμό στο Μόναχο; Μπορούν να πετάξουν από το Βερολίνο; Θα ήταν πιθανό να γίνουν θύματα μιας επίθεσης; Αυτό τους κάνει πολύ, πολύ ανασφαλείς».
Αλλά τι μπορεί να συμβεί αν αυτή η κατάσταση φόβου συνεχιστεί; «Έρχεται πάντα σε κύματα. Τον Σεπτέμβριο του 2001 ήταν οπωσδήποτε η περίπτωση που υπήρχε πολύ μεγάλος φόβος τρομοκρατικών επιθέσεων. Τώρα, είχαμε μια μακρά σειρά επιθέσεων τους τελευταίους μήνες, που μας προκαλούν την αίσθηση ότι τα πράγματα δεν ησυχάζουν ποτέ. Αυτό είναι πολύ ανησυχητικό, επειδή, αυτή τη στιγμή, το φαινόμενο που συνήθως παρατηρείται, οι άνθρωποι να ηρεμούν μετά από τέσσερις εβδομάδες, διακόπτεται συνεχώς από νέες επιθέσεις.
Κάποια μέρα αυτό θα σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα αρχίσουν να επιστρέφουν στην καθημερινή τους ρουτίνα πιο γρήγορα από ό, τι πριν. Όπως οι άνθρωποι οι οποίοι ζουν στη Βαγδάτη, που δυστυχώς πρέπει να ζουν με την πραγματικότητα ότι μια βόμβα εκρήγνυται κάθε λίγες μέρες. Το συνηθίζουν, και μετά συνεχίζουν να πηγαίνουν στην αγορά για τα ψώνια τους. Τι ίδιο θα συμβεί στη Γερμανία: οι άνθρωποι θα απευαισθητοποιηθούν αρκετά, όσον αφορά αυτές τις επιθέσεις. Αλλά αυτή τη στιγμή, όλοι είναι ταραγμένοι.»
πηγές: The Conversation, Independent, Vox, DW
φωτογραφίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος