“Μηχανικοί καταρράκτες” -Οι πρωταγωνιστές της παράστασης μιλούν στη “Ραδιοτηλεόραση” (vid)

Το τελευταίο της μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου, «Μηχανικοί καταρράκτες», είναι μια αφήγηση γι’ αυτά που κρύβουμε στον πυρήνα της ύπαρξής μας. Ο σκηνοθέτης Σταμάτης Πατρώνης μετέφερε τη νουβέλα στο θεατρικό σανίδι με απόλυτο σεβασμό απέναντι στο κείμενο. Η παράσταση «Μηχανικοί καταρράκτες», που παρουσιάζεται στον πολυχώρο “Vault” κάθε Σαββατοκύριακο έως και τις 29 Μαΐου 2016, πείθει τους θεατές ότι η διαφορετικότητα του ανθρώπου είναι ζήτημα σεβασμού, κι όχι υπερτονισμού.

Συνέντευξη στην Τζένη Χαραλαμπίδου 

Συναντήσαμε, λίγο πριν από την παράσταση της Κυριακής, τρεις από τους επτά ηθοποιούς της παράστασης «Μηχανικοί καταρράκτες» και μιλήσαμε μαζί τους για τον ήρωα της  Σώτης Τριανταφύλλου, Σαλ, για το πόσο δεκτικές είναι οι κοινωνίες στη διαφορετικότητα, για τις διακρίσεις, αλλά και για την παράσταση του Σταμάτη Πατρώνη στο “Vault”.

Ορέστης Τρίκας -ο Σαλ 

– Μιλήστε μας για τον Σαλ που υποδύεστε. Είναι ο κεντρικός ήρωας…
Ο Σαλ είναι το μικρότερο παιδί της οικογένειας Γουέμπ, μητέρα του η Μάρθα και πατέρας του ο…  Η συγγραφέας αποφασίζει να μην κάνει γνωστό αυτό το στοιχείο. Για κάποιον λόγο ποτέ το όνομά του δεν δηλώνεται. Οι όποιες αναφορές σε αυτόν γίνονται πάντα ως “ο πατέρας”, ο οποίος, όταν καταλαβαίνει ποιος είναι ο Σαλ, τον εγκαταλείπει. Έχει μια μεγαλύτερη αδερφή, την οποία και υπεραγαπά, την Άσλι, από τον πρώτο σύντροφο της μητέρας του. Από τότε που θυμάται τον εαυτό του, ο Σαλ επιθυμούσε διακαώς να είναι η Σάλι. Η περίοδος της εφηβείας του ήταν δύσκολη, η αποδοχή στο σχολειό -στην πρώτη μεγάλη κοινωνία που γινόμαστε μέλη της ως προσωπικότητες- δεν υπάρχει. Είναι διαφορετικός και αυτό γεννά σκληρές για την παιδική του ψυχή αντιδράσεις. Ο Σαλ χώνεται στην ντουλάπα, περνάει κατάθλιψη, πέφτει στα υπνωτικά και στα αντικαταθλιπτικά. Για τρις μήνες μένει ζαρωμένος ανάμεσα στις κρεμάστρες με τα ρούχα, ώσπου αποφασίζει να πάρει τη ζωή στα χέρια του. Βγαίνει από την ντουλάπα, μεταφορικά και κυριολεκτικά, και παίρνει μέρος στα τοπικά καλλιστεία τραβεστί, όπου βγαίνει προτελευταίος. Και ενώ θέλει να ξανακλειστεί σε κάποιο ερημητήριο, γνωρίζει τη Σκάιλαρ. Αποφασίζει να ζήσει μαζί της και να προσπαθήσει να γίνει “φυσιολογικός”, άλλα παρ’ όλες τις προσπάθειες παραμένει μια γυναίκα που λαχταρά να έχει δίπλα της έναν άντρα. Έτσι, στα 32 του χρόνια, ο Σαλ παίρνει την απόφαση να ταξιδέψει στο Μεξικό για να υποβληθεί σε εγχείρηση αλλαγής φύλου. Θα φτάσει στον τελικό στόχο του, να γίνει ο εαυτός του. Ο Σαλ ζει μέσα στη διαφορετικότητα της ζωής -ποιος μπορεί να ισχυριστεί, άλλωστε, ότι δεν είναι διαφορετικός; Όλοι είμαστε τόσο διαφορετικοί, όπως ακριβώς είναι και το δαχτυλικό μας αποτύπωμα, άλλα συνάμα και τόσο όμοιοι…

– Η συγγραφέας στη νουβέλα της «Μηχανικοί καταρράκτες» περιγράφει τον ήρωά της με εξαιρετική τρυφερότητα και ευαισθησία. Τι γοητευτικό υπάρχει στον ρόλο αυτό;
Η θέση του στη ζωή για τη ζωή, αυτή που έζησε, αλλά κι αυτή που πρόκειται να ζήσει. Έχει σαν όπλο και ασπίδα την αγάπη, την κατανόηση και τη συμπόνια απέναντι σε όσους τον πλήγωσαν και δεν τον κατάλαβαν -στην οικογένειά του, στη φύση, στον τρόπο που μεγάλωσε, στις κοροϊδίες από τους συμμαθητές του, στον τρόπο που του συμπεριφέρθηκαν αργότερα οι άνθρωποι στα στέκια όπου σύχναζε, καθώς και στα λάθος μονοπάτια και επιλογές που ο ίδιος έκανε. Είναι ένας ήρωας που φλέρταρε με το σκοτάδι άλλα βγήκε στο φως. Έγινε φως.

– Μπορεί ο καθένας μας να «δει» τον εαυτό του μέσα από τον Σαλ;
Θεωρώ πως ναι, όλοι λίγο-πολύ είμαστε ο Σαλ. Έχουμε ανάγκη να βρούμε την ταυτότητά μας στην ζωή. Αποζητάμε την επαφή και την αποδοχή, και βρισκόμαστε σε ένα συνεχές ταξίδι προς την ευτυχία και την αυτογνωσία. Όπως ο Σαλ, έτσι και εμείς, πολλές φορές παρεκκλίνουμε από τους στόχους μας, από τα “θέλω” μας και τις ανάγκες μας, καθώς κάποιες καταστάσεις, ή ακόμα και άνθρωποι που έχουμε στην ζωή μας, στέκονται εμπόδιο. Τι καλύτερο, λοιπόν, από το να βάλουμε ταχύτητα, να πατήσουμε το γκάζι και να ορμήσουμε στη ζωή, στα “θέλω” μας και στα όνειρά μας με θάρρος, πείσμα και τόλμη;

– Ζούμε σε μια κοινωνία που προσπαθεί να βρει χώρο για τη διαφορετικότητα των ανθρώπων. Γιατί μέχρι πρότινος καταδίκαζε τη διαφορετικότητα, είτε σε σεξουαλικές προτιμήσεις, είτε σε θρησκευτικά “πιστεύω”, είτε σε καταγωγή τόπου, σε τρόπο ζωής κ.λπ. Θεωρείτε ότι οι Έλληνες της νέας γενιάς είναι πιο «ανοιχτοί» στη διαφορετικότητα απ’ ό,τι ήταν οι προηγούμενες; 
Αν και πιστεύω ότι έχουμε πολλή δουλειά ακόμα να κάνουμε σε αυτό το ζήτημα (και λέω πολλή ακόμα δουλειά, γιατί πιστεύω ότι υπάρχουν μεγάλες ομάδες ανθρώπων στις οποίες ο φόβος, ο φανατισμός, το σκοτάδι και η έλλειψη παιδείας τούς κρατάει μακριά από την πραγματικότητα), ναι! Θεωρώ πως έχει αρχίσει σιγά σιγά και χάνεται από την καρδιά και το μυαλό των ανθρώπων ο φόβος για το άλλο, το ξένο και το διαφορετικό.

Ρομίνα Κατσικιάν -η αδελφή του Σαλ, Άσλι

– Το έργο «Μηχανικοί καταρράκτες» είναι μια αφήγηση γι’ αυτά που κρύβουμε στον πυρήνα της ύπαρξής μας. Η ηρωίδα που υποδύεστε, τι κρύβει μέσα της;
Παίζω την Άσλι, την αδερφή του ήρωα. Είμαστε πολύ δεμένα αδέρφια. Ο Σαλ τη θαυμάζει και την αναφέρει συνέχεια, ακριβώς γιατί η Άσλι δεν κρύβει τίποτα, ενώ ο ίδιος αναγκαζόταν να κάνει ακριβώς το αντίθετο για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα της ζωής του. Η Άσλι είναι ένας πάρα πολύ ειλικρινής, αισιόδοξος και απλός άνθρωπος. Τα έχει πάρα πολύ καλά με τον εαυτό της και με τους γύρω της, και ίσως γι’αυτό να είναι και τόσο ήρεμη και χαρούμενη. Είναι από τις περιπτώσεις που χαίρεται με τα απλά πράγματα στη ζωή. Θαυμάζει τον αδερφό της και τον στηρίζει γι’αυτό που είναι και γι’αυτό που πρόκειται να κάνει (σ.σ.: την αλλαγή φύλου). 

– Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στο έργο αυτό της Σώτης Τριανταφύλλου και ποια είναι η αλήθεια του που αγγίζει το κοινό; 
Αυτό το έργο μιλάει για την επαφή που έχουμε με τον εαυτό μας. Για το πόσο σημαντικό είναι να ξέρεις ποιος είσαι και γιατί κάνεις κάποια πράγματα στη ζωή σου. Αυτή η γυμνή αλήθεια αγγίζει το κοινό και είναι αυτό που γοητεύει κι εμένα σ’ αυτό το έργο. Είναι μια αφορμή για να σκεφτούμε αν πραγματικά αγαπάμε τον εαυτό μας κι αν τον έχουμε αποδεχτεί όπως είναι. Θεωρώ ότι μας χαρίζει ένα μάθημα ζωής: αν τελικά αγαπάς τον εαυτό σου, θα σε αγαπήσουν και τα άτομα που έχουν σημασία για σένα.

– Ζούμε σε μια κοινωνία που προσπαθεί να βρει χώρο για τη διαφορετικότητα των ανθρώπων. Σε χώρες της Ευρώπης, που μάλιστα θεωρούνται προοδευτικές, όπως και στην Τουρκία, στη Συρία και αλλού, η διαφορετικότητα δεν είναι αποδεκτή και σεβαστή. Εσείς, ως ένας άνθρωπος που έχετε σπουδάσει στο εξωτερικό και έχετε ζήσει αρκετά σε ξένες χώρες, βλέπετε ότι οι Νεοέλληνες είναι πιο «ανοιχτοί» στη διαφορετικότητα απ’ ό,τι σε άλλες χώρες;
Πιστεύω ότι οι Έλληνες, και όχι μόνο οι Νεοέλληνες, είναι πιο ανοιχτοί και πιο δεκτικοί στη διαφορετικότητα. Σίγουρα υπάρχουν και θα υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι τόσο “open minded”, αλλά πλέον, το 2016, αυτό ίσως να οφείλεται και από το σπίτι από το οποίο προερχόμαστε. Επίσης, τα social media είναι ένα τόσο δυνατό και σημαντικό κομμάτι της ζωής μας που δεν μπορούμε να κάνουμε και διαφορετικά. Έχει ξυπνήσει πλέον μέσα μας η θέληση και το ενδιαφέρον για τη γνώση καινούργιων πραγμάτων και διαφορετικών ανθρώπων.

Δείτε το τρέιλερ της παράστασης «Μηχανικοί καταρράκτες»

Δήμητρα Τάμπαση -πρώην σύζυγος του Σαλ, Σκάιλαρ 

 -Ποια ήταν η δυσκολία στη μεταφορά ενός βιβλίου σε θεατρικό κείμενο και στο «στήσιμό» του στη σκηνή μετά;
Το ζητούμενο στο θέατρο, κατά τη γνώμη μου, όταν αποφασίσει ένας σκηνοθέτης να ανεβάσει ένα οποιοδήποτε λογοτεχνικό είδος, είναι να “πει”, να παραστήσει με την προσωπική του αλήθεια, την ιστορία. Οι αντιξοότητες που συναντά είναι για να θεμελιώσουν, να δομήσουν το όραμά του. Όταν πρόκειται για άλλο λογοτεχνικό είδος από ένα αμιγώς θεατρικό κείμενο, η δυσκολία της μεταφοράς έγκειται στο πώς θα συνθέσεις τις λέξεις, πώς θα αναδείξεις το κείμενο δίχως να γίνει λόγιο ή πολύ καθημερινό, πώς θα αποδοθεί η ατμόσφαιρα… Στο δικό μας έργο, ο σκηνοθέτης Σταμάτης Πατρώνης γοητεύτηκε από τη νουβέλα της Σώτης Τριανταφύλλου και θέλησε να τη μεταφέρει στο θέατρο, δίχως να αποδομήσει το κείμενο, δίχως να προσθέσει τίποτα ξένο. Έμεινε πιστός στο κείμενο, το συνέθεσε και κατάφερε μέσα από μια αφοπλιστική απλότητα να μεταφέρει την ατμόσφαιρα, το βάθος και τις “ρωγμές” των ηρώων του βιβλίου.

-Πείτε μας δυο λόγια για το έργο. Με ποιον τρόπο βάζει στο μικροσκόπιο τη “διαφορετικότητα” του Σαλ; 

Το έργο περιγράφει το ταξίδι ενός Αμερικανού νεαρού άνδρα προς την Τιχουάνα στο Νέο Μεξικό, ο οποίος προσδοκά να βρει τον αληθινό του εαυτό. Η επιλογή του Σταμάτη Πατρώνη ήταν να αναδείξει την προσωπική αναζήτηση προς τη βαθιά αλήθεια, το να έχεις επιλογή να ζήσεις όχι όπως οι γύρω σου καθορίζουν, αλλά το πώς εσύ επιθυμείς. Τη διαφορετικότητα σε πολυεπίπεδο πλαίσιο, την κάθαρση που νιώθεις όταν τελικά συμφιλιώνεσαι μαζί της κι, απελευθερωμένος πια, ζεις ελεύθερος.

 -Πόσο «χώρο» έχετε δώσει στο σεξ μέσα στην παράσταση;
Ο σκηνοθέτης μας, από την αρχή, απέκλεισε το σεξουαλικό στοιχείο από την παράσταση, θεωρώντας το δευτερεύον στοιχείο. Θέλησε να μιλήσει για τη διαδρομή προς την αλήθεια, την απελευθέρωση ενός δυστυχισμένου ανθρώπου ο οποίος συναντά και συναντιέται με επίσης δυστυχείς ανθρώπους που αναζητούν την αλήθεια και την ουσία της ζωής τους -άλλοι το καταλαβαίνουν κι ευτυχούν, κι άλλοι το αρνούνται και δυστυχούν.

“Μηχανικοί καταρράκτες” της Σώτης Τριανταφύλλου 

“…όλοι οι άνθρωποι είναι προβλέψιμοι – εκτός από τις περιπτώσεις όπου είναι εντελώς απρόβλεπτοι…” 

Ο Σαλ, ένας νεαρός άντρας από το Μεκάνικ Φολς, αποφασίζει να γίνει απρόβλεπτος απέναντι στην “κανονικότητα” διασχίζοντας τη χώρα με προορισμό τη Τιχουάνα στο Μεξικό, όπου σκοπεύει να υποβληθεί σε επέμβαση αλλαγής φύλου και να μεταμορφωθεί στον αληθινό του εαυτό, τη Σάλλυ. Οδηγεί, συναντά και συναντιέται με ανθρώπους, με το παρελθόν του, με τους φόβους του, με τις καταπιεσμένες επιθυμίες και την προσωπική αλήθεια. Βάζει ταχύτητα, πατάει το γκάζι, η πινακίδα της Σέβυ γράφει Sally80 κι έχει ζωγραφισμένο ένα κουκουνάρι, σύμβολο του Μέιν, κι ο Σαλ μάς προσκαλεί να τον ακολουθήσουμε σε αυτό το ταξίδι… Η νουβέλα της Σώτης Τριανταφύλλου “Μηχανικοί καταρράκτες” (εκδόσεις Πατάκη, Νοέμβριος 2014) παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο θέατρο.

Παίζουν με σειρά εμφάνισης: Μαρία Κοντοδήμα, Ορέστης Τρίκας, Βαγγέλης Πιτσιλός, Ρομίνα Κατσικιάν, Γιάννης Μυλωνάς, Σωτήρης Ταχτσόγλου, Δήμητρα Τάμπαση

Σκηνοθεσία-Θεατρική απόδοση: Σταμάτης Πατρώνης

Επιμέλεια Σκηνικού-Κοστουμιών: Κατερίνα Παπανικολάου

Φωτισμοί: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου

Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαρίνα Γερμανού

Φωτογραφίες: Stellan Farell

Παραστάσεις κάθε Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 18:00

Στο Θέατρο Vault, Μελενίκου 26, 2130356472