O Mακρόν, η Γαλλία και η Ελλάδα

Του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου

Η επίσκεψη του Προέδρου της Γαλλίας Μακρόν στην Ελλάδα, μια από τις πρώτες μη εθιμοτυπικού χαρακτήρα σε χώρα της ΕΕ, περιλαμβάνει πολιτικά και οικονομικά στοιχεία αλλά και συμβολισμούς καθώς και φιλοδοξίες και για τις δύο πλευρές. Επιπλέον, έρχεται να συνεχίσει μια παράδοση που θέλει όλους του Προέδρους της 5^ης Γαλλικής Δημοκρατίας να έχουν επισκεφτεί την Ελλάδα, πλην του Ζορζ Πομπιντού.

Από ιστορικής απόψεως, ο ρόλος της Γαλλίας, ειδικά στη Μεταπολίτευση, υπήρξε καθοριστικός σε διάφορα επίπεδα για τα ελληνικά πράγματα. Η Ελλάδα εντάχθηκε στην ΕΟΚ σε έναν βαθμό χάρις στην στήριξη του τότε Γάλλου προέδρου Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν. Και ως έναν άλλο σημείο, η χώρα μας παρέμεινε στην ευρωζώνη και λόγω των παρεμβάσεων του Φρανσουά Ολάντ στις κρίσιμες Ευρωπαϊκές Συνόδους την περίοδο Ιουνίου/Ιουλίου 2015.

Με αφορμή την επίσκεψη, η ελληνική πλευρά, όπως και στο παρελθόν έτσι και τώρα, θέλει να ανταποδώσει στη γαλλική πλευρά τη στήριξη, συμπλέοντας με το Παρίσι σε διπλωματικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και ανταποκρινόμενη στα ενδιαφέροντα γαλλικών επιχειρήσεων για συγκεκριμένους τομείς της ελληνικής οικονομίας.

Ωστόσο, σε όλα αυτά θα  πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι η ευρωπαϊκή ισχύς της Γαλλίας τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι εκείνη του παρελθόντος, κυρίως λόγω της ανόδου της Γερμανίας, αλλά και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η γαλλική οικονομία τουλάχιστον από τις αρχές αυτού του αιώνα. Επιπλέον, ορισμένα από αυτά που θα πει ο Μακρόν επί ελληνικού εδάφους, όπως συνέβη και με προκατόχους του, πιθανότατα θα έχουν προορισμό κυρίως τον γερμανικό παράγοντα και λιγότερο την Ελλάδα.

Τι θέλει η Ελλάδα από τη Γαλλία

Ως προς τις τρέχουσες εξελίξεις που αφορούν την ΕΕ και ιδίως την Ευρωζώνη η Ελλάδα συμμερίζεται τη θέση της Γαλλίας, ότι πρέπει να αλλάξει η παρούσα μορφή της οικονομικής διακυβέρνησης, την οποία η Γερμανία αντιλαμβάνεται κυρίως σαν έλεγχο των ήδη υφιστάμενων κανόνων.  Σχηματικά μιλώντας, η ελληνική πλευρά υπολογίζει στη Γαλλία ώστε να υπάρξει «περισσότερη δημοκρατία» στη οικονομική διακυβέρνηση, καθώς και μεγαλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην κοινωνική και οικονομική διάσταση. Στο επίπεδο αυτό, ο Αλέξης Τσίπρας συμμερίζεται σε μεγάλο βαθμό τις απόψεις του Εμανουέλ Μακρόν για την ανάγκη ύπαρξης πολιτικού ελέγχου και λογοδοσίας στην άσκηση της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής.

Επιπλέον, η Αθήνα ελπίζει στη στήριξη και πάλι της Γαλλίας ώστε να εμπλακεί άμεσα η Ελλάδα στην σχετική συζήτηση για το μέλλον της Ευρωζώνης και να μην ληφθούν αποφάσεις στον άξονα Βρυξελλών-Παρισίων-Βερολίνου ερήμην των μικρών χωρών και του ευρωπαϊκού Νότου. Μεσοπρόθεσμα και με ορίζοντα την ερχόμενη άνοιξη, η ελληνική πλευρά περιμένει γαλλική βοήθεια στις συζητήσεις που θα γίνουν για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.

Από την άλλη, η καλλιέργεια μιας καλής σχέσης με το Παρίσι, ως αντίβαρο στο πιεστικό Βερολίνο, δεν πρέπει να οδηγεί σε υπερβάλλουσες προσδοκίες. Όπως φάνηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη/Ελλάδα -και ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια-  η Γαλλία δεν είχε καμιά διάθεση να τεθεί επικεφαλής κάποιου μετώπου κατά της Γερμανίας και της λιτότητας. Έτσι, χωρίς να υιοθετεί τιμωρητική διάθεση, το Παρίσι δεν έπαψε να υπενθυμίζει στην Αθήνα την ανάγκη υλοποίησης των συμφωνηθέντων.

Επίσης,  η Αθήνα θεωρεί την επίσκεψη Μακρόν ως αναγνώριση του αναβαθμισμένου γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας και έμπρακτη στήριξη της αναπτυξιακής δυναμικής της. Αναμένει, έτσι, από τον Γάλλο Πρόεδρο να επισημάνει τη σημασία που έχει η προσπάθεια της Ελλάδας να αντιμετωπίσει πιθανές ευρωπαϊκές κρίσεις, όπως αυτές των τελευταίων χρόνων. Τέλος, η ελληνική κυβέρνηση προσδοκά η επίσκεψη του Προέδρου Μακρόν να σημάνει την ενίσχυση των οικονομικών-εμπορικών σχέσεων που έχει η Ελλάδα με τη Γαλλία και διατίθεται να διευκολύνει το ενδιαφέρον γαλλικών επιχειρήσεων για τομείς που επηρεάζονται από το κράτος, όπως η ενέργεια, η κοινή ωφέλεια, οι μεταφορικές υποδομές κλπ.

Τι θέλει η Γαλλία από την Ελλάδα

Η απόφαση τελικά για την ομιλία Μακρόν στην Πνύκα, παρά τους αρχικούς ενδοιασμούς για τα θέματα ασφάλειας, προσδίδει στην επίσκεψή του τον συμβολισμό που  χρειάζεται για να περιγράψει  το όραμά του σχετικά με το μέλλον Ευρώπης, με την ενίσχυση των καταστατικών ευρωπαϊκών αξιών και της δημοκρατίας στην εποχή μας. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τη νέα αρχιτεκτονική της ΕΕ και της Ευρωζώνης, η οποία  βρίσκεται υπό συζήτηση μεταξύ Βερολίνου-Παρισίων και άλλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών τους τελευταίους μήνες, ο Γάλλος πρόεδρος δεν αναμένεται να γίνει πιο συγκεκριμένος, καθόσον ακόμη εκκρεμούν οι γερμανικές εκλογές.

Σε πιο εθνικό επίπεδο, η επίδραση της Γαλλίας στην Ευρώπη περνά, κατ’ αρχήν, από την αναβάθμιση της διεθνούς πολιτικής και οικονομικής παρουσίας της ίδιας.

Ως προς το πρώτο, ο Πρόεδρος Μακρόν, με σειρά κινήσεων μέσα στις πρώτες 100 μέρες της προεδρίας του, έδειξε να προσβλέπει στην ενίσχυση του περιφερειακού ρόλου της Γαλλίας. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η επίσκεψη του στην Αθήνα, στην οποία θέλει να αναδείξει το ρόλο που αναγνωρίζει και επιθυμεί η Γαλλία για την Ελλάδα στην ΝΑ Ευρώπη, φυσικά σε συνεργασία με την ίδια.  Στη χορεία  ανάλογων ενεργειών «αναβάθμισης» περιλαμβάνεται το τελευταίο τρίμηνο, ασφαλώς, η προσπάθειά Μακρόν για ενίσχυση του γαλλογερμανικού άξονα και η περιοδεία που έκανε πριν μερικές μέρες στην ΚΑ Ευρώπη (Αυστρία, Ρουμανία, Βουλγαρία). Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η πρόσκληση προς τον Τραμπ να παραβρεθεί στους φετινούς εορτασμούς της 14ης Ιουλίου –που ξάφνιασε αρκετούς- η παρουσία της Γαλλίας σε Μαλί και Λιβύη, οι ιδέες για ανάπτυξη μιας γαλλικής/ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, η νέα ενεργειακή διπλωματία της Γαλλίας, αλλά και το ανανεωμένο ενδιαφέρον του Παρισιού για το Κυπριακό.

Από την άλλη, για ακόμη μια φορά ένας Γάλλος πρόεδρος που επισκέπτεται την Ελλάδα συνοδεύεται από έναν σημαντικό αριθμό επιχειρηματιών, οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε κρίσιμους τομείς όπως η ενέργεια, οι υποδομές, ο τουρισμός, οι νεοφυείς επιχειρήσεις, ο χρηματοπιστωτικός τομέας και η αμυντική βιομηχανία. Στις συναντήσεις και συζητήσεις που θα έχουν με Ελληνες ομολόγους τους αναμένονται, τη φορά αυτή, περισσότερα αποτελέσματα από εκείνα που έφεραν οι επισκέψεις των προηγούμενων Γάλλων Προέδρων Ολάντ και Σαρκοζί, στις οποίες υπεγράφησαν μεν Πρωτόκολλα και Συμφωνίες οικονομικής συνεργασίας, αλλά είχαν τελικά μικρά αποτελέσματα. Αντιθέτως, από τις αρχές της κρίσης εκείνο που κυριάρχησε στις ελληνογαλλικές οικονομικές σχέσεις ήταν η απo-επένδυση και αποχώριση από την Ελλάδα μεγάλων γαλλικών επιχειρήσεων όπως οι τράπεζες Credit Agricole και  Societe Generale, η FNAC και  η Carrefour.

΄Oμως, η πρόσφατη αγορά της πλειοψηφίας του ΟΛΘ από την γαλλική Terminal Link -θυγατρικής της CMA CGM- και η συμμετοχή της Τotal σε σχήματα για έρευνες πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Ιόνιο και το Αιγαίο θεωρούνται ως ενδείξεις μιας επανακάμπτουσας εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και εφαλτήριο για νέες γαλλικές επενδύσεις στην Ελλάδα. Βεβαίως, αυτό θα κριθεί στο επίπεδο της καθημερινότητας, στις οποίες μόνον μερικώς  μπορούν να συμβάλουν οι πολιτικές συναντήσεις. Απ΄ την άλλη, το ενδιαφέρον της Γαλλίας για εξαγωγές στην Ελλάδα εξοπλισμών, τεχνολογίας, αγροτικών προϊόντων κλπ. είναι διαρκές.