Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Δευτέρα 17 Μαΐου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η πολυαναμενόμενη αναχώρηση του βασιλιά για το μέτωπο μπορεί να πλησιάζει χρονικά, απομακρύνεται όμως συνειδητά -βάσει κυβερνητικής επιλογής- η προοπτική να τεθεί επικεφαλής του στρατεύματος στις μάχες. Τα αιματηρά γεγονότα στην Αίγυπτο έχουν αρκετά θύματα και μεταξύ των Ελλήνων, ενώ η Ιταλία συνεχίζει να αρνείται την τήρηση των δεσμεύσεων της έναντι της Ελλάδας. Έντονη λειψυδρία ταλαιπωρεί τους Αθηναίους…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΑΝΑΛΗΦΘΟΥΝ ΤΑ ΣΦΑΛΜΑΤΑ

«Ήδη, όσον αφορά τας μετά της Γαλλίας σχέσεις μας, η προσπάθειά μας θα διεξαχθή υπό απείρως ευχερεστέρους όρους και πρέπει να ελπίσωμεν ότι θα είναι αποτελεσματική, εάν, εννοείται, τεθούν όλα τα πρόσφορα μέσα εις χρήσιν και γίνη εκλογή των προσώπων, εις τα οποία θ’ ανατεθή αύτη όχι επί τη βάσει ευνοιών, αλλά της ανεγνωρισμένης καταλληλότητος αυτών»

• Ο ΑΝΑΛΓΗΤΟΣ ΔΗΜΟΣ

«Η λειψυδρία εξακολουθεί με επιφοβωτέρας συνεπείας διά την υγείαν της πόλεως. Ο κόσμος δεν έχει νερό να πιή, να πλυθή. […] Θα εξακολουθήση η δημοτική αρχή να έχη βουλωμένα τα αυτιά της και να αναπαύεται εις τας πολυθρόνας της; Θα έχωμεν αιφνηδίως έκρηξιν της λαϊκής αγανακτήσεως, από την οποίαν, δεν θα καλοπεράσουν οι κ.κ. δημοτικοί άρχοντες. Αν αδυνατούν να σβύσουν την δίψαν μας, να σπεύσουν να παραιτηθούν»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

«Μολονότι όμως η περί μεταβάσεως του Βασιλέως ληφθείσα απόφασις είνε οριστική, οι όροι ουχ’ ήττον υπό τους οποίους πρόκειται να εμφανισθή ο Βασιλεύς εν τω μέσω των μαχητών δεν είνε τοιούτοι ώστε να ικανοποιούν ακεραίως τον πόθομ του στρατεύματος και του λαού. Διότι κατά τας κυβερνητικάς ανακοινώσεις, ο Βασιλεύς μέλλει να επισκεφθεί το μέτωπον προς απλήν επιθεώρησιν του στρατού. […] Η κυβέρνησις ας τολμήση. […] Ας αποδώση τον Βασιλέα εις τον στρατόν Του, ικανοποιούσα το αίσθημα του λαού και την επιθυμίαν των πολεμιστών μας»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ

« Τρία έτη συμπληρούνται σήμερον από της ενδόξου ημέρας της περιλάμπρου νίκης του Σκρά. […] Η νίκη του Σκρα είχε πολύ βαθυτέραν σημασίαν, επρόκειτο ν’ αποδείξη δύο τινά  : Πρώτον, ότι ο Ελληνικός στρατός, κατόπιν της θλιβεράς παρενθέσεως της ουδετερότητος, διετήρει πάντοτε άθικτον την μαχητικότητά του και ήτο ικανός να συμβάλη αποτελεσματικώς εις τον αγώνα των Συμμάχων, και δεύτερον, ότι το Βουλγαρογερμανικόν μέτωπον ηδύνατο να διασπασθή»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΕΛΛΑΣ ΕΚΛΗΘΗ ΝΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ
• ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΑΣ

«Εις την Θράκην και την Μακεδονίαν, την Αλβανίαν και την ΄Ηπειρον η Ιταλία προσεταιρισθείσα όλα τα αντίπαλα ημών στοιχεία, τους Τούρκους, Βουλγάρους, Αλβανούς, Λεβαντίνους και τινας Ιουδαίους, εζήτει παντί σθένει ν’ ανατρέψη εκ βάθρων το όλον της Ελλάδος οικοδόμημα, ενώ εις την Κέρκυραν η ιταλική προπαγάνδα αφήκεν αλησμόνητα ίχνη, άτινα και νυν έτι προκαλούσι σοβαράς σκέψεις, της δε Δωδεκανήσου τα μαρτύρια και πάθη είνε παγκοίνως και διεθνώς πλέον γνωστά. […] Λησμονεί η φίλη Σύμμαχος να εκκενώση την πτωχήν Δωδεκάνησον […] Λησμονεί την υπογραφήν της η Ιταλία, παρελκύουσα το ζήτημα των Δωδεκανήσων, και καιροσκοπεί όπως εν ώρα καταιγίδος αλιεύση ύποπτα ωφελήματα»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΑΝΑΡΧΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ – Ο ΣΑΜΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΤΤΑΛΕΙΑΝ
• ΤΟ ‘’ΕΜΠΡΟΣ’’ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ – Η ΖΩΗ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ – ΕΛΛΑΣ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΦΘΑΣΕ ! – ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΩΝ ΒΑΡΔΩΝ ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ – Ο ΘΡΗΝΟΣ ΚΑΙ Η ΕΚΔΙΚΗΣΙΣ

«Πολεμιστής και βάρδος ο Γιάννης Βαλτάρης από το καμμένον και σφαγιασμένον από τους αντάρτας του Κεμάλ Ελληνικόν Φουλετζίκ, μας έσχιζε την καρδιάν με το τραγούδι του και το βιολί του, και την γέμιζε θυμούς και σπαραγμόν. […] Κάτω από τα πλατάνια του λόγγου το τραγούδι των βάρδων πολεμιστών έσβυσε σιγά-σιγά και εξεψύχησαν, αλλά την ίδιαν εκείνην νύκτα η άλλη φωνή του μολυβιού μας είχεν αγιάσει με την μουσικήν της, της εκδικήσεως»

• Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΔΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΙΣ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΝ – ΑΝΘΡΩΠΟΝ ΕΧΕΤΕ. ΚΑΛΕΣΑΤΕ ΤΟΝ ! – ΑΙ ΔΙΑΠΡΑΤΤΟΜΕΝΑΙ ΗΛΙΘΙΟΤΗΤΕΣ

«Εκείνο επομένως, εις το οποίον έδει στραφή η όλη προσοχή είνε πώς θα επετυγχάνετο να προσκληθώσιν αντιπρόσωποι του Παρισινού τύπου εις τα πεδία των Ελληνικών επιχειρήσεων, όπως απε’ ευθείας διαβιβάζωσι τα τηλεγραφήματά των. […] Δεν έχει δε τίποτα η Ελλάς να φοβηθή εκ της παρουσίας των ξένων δημοσιογράφων εν μέσω των μαχομένων τέκνων της»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ ΚΑΙ ΑΙ ΑΞΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

«Ο αγών, λοιπόν, του Ελληνικού Έθνους και του Ελληνικού Λαού, είνε αγών μεγίστου ενδιαφέροντος και μεγίστης σημασίας. Ο Ελληνικός στρατός σήμερον δεν αγωνίζεται, ούτε θ’ αγωνισθή διά να επιβάλη μόνον το δίκαιον της Ελλάδος και να παγιώση ισχυρόν Κράτος, αλλά και διά να εκριζώση από την Ανατολήν ένα γενικόν κίνδυνον»

• ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΘΟΝΤΑΣ

«Οι παθόντες ευρίσκονται εκτός της Εθνοσυνελεύσεως οι δε εντός, και μάλιστα τινές τούτων, ου μόνον δικαίως ίσως έπαθον, ό,τι έπαθον, αλλ’ εξ αιτίας αυτών έπαθον και οι εκτός αυτής, και η Χώρα παρεδόθη επί τριετίαν εις την Τυραννίδα και εις την διάθεσιν αμαθών, βαρβάρων, κακούργων και κορυδάντων, οίτινες τα πάντα διέσεισαν, τα πάντα εξεμεταλλεύθησαν προς υλικόν και πολιτικόν αυτών όφελος»

ΕΣΤΙΑ

• Η ΧΑΡΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ

«Οι αρχαίοι πρόγονοί μας έλεγαν : η εκδίκησις είνε η χαρά των Θεών. Των ανθρώπων των κυβερνώντων σήμερον την Ελλάδα και των ανθρώπων, οι οποίοι ευρίσκονται γύρω από τους κυβερνώντας, σκοπός, σκέψις, ενέργεια, πόθος είνε η εκδίκησις. […] Χίλιοι, δύο χιλιάδες, πέντε χιλιάδες άνθρωποι –μηδαμινόν ποσοστόν απέναντι οκτώ εκατομμυρίων Ελλήνων – ‘’παθόντες’’, δικαίως ή αδίκως αδιάφορομν, εξορμούν από όλα τα επίσημα και ανεπίσημα οχυρά και επιδίδονται εις ένα κυνήγι άγριον, αμείλικτον, αχόρταγον»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΚΑΙ ΕΔΩ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ;

«Τα στασιαστικά κινήματα της Αλεξανδρείας είτε εις τας αυτονομιστικάς διαθέσεις των ιθαγενών οφείλονται, είτε εις προπαγανδιστικάς υποκινήσεις του Κεμάλ, πάντως απέβησαν επιζημιώτατα διά τους εκεί ομογενείς μας, […] Και όμως τόσον η Κυβέρνησις, όσον και η Εθνοσυνέλευσις εύρον και εις την περίπτωσιν αυτήν την κατάλληλον ευκαιρίαν, όπως εξεμέσουν το κατά των Βενιζελικών πάθος των»

• Η ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΙΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΣΕΡΒΙΑΣ
• ΤΑ ΑΙΜΑΤΗΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ – ΟΛΟΙ ΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΘΕΝΤΕΣ ΚΑΙ ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΣΚΡΑ

«17 Μαΐου 1918. Τι ημερομηνία φωτός μέσα εις τους αιώνας των αγώνων της Φυλής. […] Το μεγαλειώδες αριστούργημα του Σκρα θα παραμείνη εσαεί ως το υψηλότερον μνημείον της εθνικής αποθεώσεως, από το οποίον η Φυλή θ’ αντλή ηθικήν δύναμιν διά νέα τρόπαια»

• ΦΟΒΟΥΜΕΘΑ ΜΗΠΩΣ…

«Άνευ της διπλωματικής βελτιώσεως της θέσεως της Ελλάδος, φοβούμεθα μήπως ο αγών ημών μεταβληθή εις σισύφειον αγώνα, όστις θ’ αποστραγγίση ολίγον κατ’ ολίγον όλην την ικμάδα της Φυλής»

• ΑΙ ΙΤΑΛΙΚΑΙ ΕΚΛΟΓΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΕΞ ΑΥΤΩΝ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ

«Με αλλαλαγμούς χαράς και με εξάρσεις πατριωτικού ενθουσιασμού διά την βεβαίαν κατά του Κεμάλ νίκην διασαλπίζει ο κυβερνητικός τύπος την επικειμένην αναχώρησιν του βασιλέως εις το μέτωπον. […] Ο Ελληνικός λαός γνωρίζει πλέον τούτο. […] Περιττόν λοιπόν να του περιγράφωμεν με χρώματα απατηλά την χρυσήν εποχήν, που θα επακολουθήση την κατά του Κεμάλ νίκην»

ΣΚΡΙΠ

• ΑΠΟ ΤΑ ΑΙΜΑΤΗΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ – ΑΙ ΦΡΙΚΑΛΕΑΙ ΣΚΗΝΑΙ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ – ΜΑΧΑΙ ΕΙΣ ΤΑΣ ΟΔΟΥΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΚΑΙ ΙΘΑΓΕΝΩΝ – ΟΛΑ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΩΝ  

«Υπερβαίνει κάθε περιγραφήν η φρικαλεότης των σκηνών όσαι εξελίχθησαν εις τας συνοικίας και τους δρόμους της Αλεξανδρείας από της 10^ης νυκτερινής ώρας της προχθές Κυριακής μέχρι της νυκτός της χθες Δευτέρας, οπότε η κηρυχθείσα κατάστασις πολιορκίας έφερε μίαν μαύρην και απαισίαν γαλήνην, εξ ίσου όμως τρομεράν και πιέζουσαν την ψυχήν όσον και αι συναφθείσαι κατά το εικοσιτετράωρον μάχαι εις τας πλατείας, τας γεφύρας, τους δρόμους και τας οικίας»