Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Πέμπτη 9 Σεπτεμβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Οι σχέσεις της κυβέρνησης με ορισμένους από τους Συμμάχους, αλλά και οι σχέσεις μεταξύ των Συμμάχων δυσχεραίνουν την εξεύρεση λύσης στο Ανατολικό ζήτημα. Εκφράζεται η άποψη ότι ‘’η νέα Αγγλογαλλική διάστασις επί της εν γένει εξελίξεως του Ανατολικού ζητήματος, τείνει να διαιωνίση την εμπόλεμον κατάστασιν μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων’’. Από το Μέτωπο οι πληροφορίες φθάνουν στην Ελλάδα με ιδιαίτερα αργούς ρυθμούς και με την αρκετή καθυστέρηση…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΑΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΙΣ ΜΕΤΑ ΞΕΝΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥ.

ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΠΤΩΣΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ. ΘΡΩΡΕΙ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΙΝ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΝ. ΜΕΛΛΩΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΕ ΕΚ ΤΗΣ ΗΝΩΜΕΝΗΣ. ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΥΣΙΝ ΩΣ ΤΟΙΟΥΤΟΝ ΤΟΝ κ. ΝΙΚΟΛΑΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ. Η ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ‘’ΑΘΗΝΩΝ’’ & ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ‘’ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ’’. ΑΠΟΒΛΕΠΕΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΠΑΝΟΔΟΝ ΤΟΥ κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΡΧΗΝ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΟΡΓΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

«Εξεσπάθωσαν οι Βενιζελικοί. Και απεκάλυψαν τα σχέδια και τους σκοπούς των. Επί ημέρας τώρα περιωρίζοντο εις μισά λόγια, εις διφορουμένας εκφράσεις, εις υπαινογμούς. Το έρριψαν τώρα το γάντι. Και εξωτερίκευσαν τα διανοήματά των και τους πόθους των. […] Πρέπει να παραιτηθή ο Βασιλεύς. […] Ημείς τους προτρέπομεν να εξακολουθήσουν τον αγώνα των διά να δοκιμάσουν διά μίαν έτι φοράν, τας συνεπείας της λαϊκής οργής»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ

«Νομίζουν, ότι διά της εξαπατήσεως των πολιτών, διά της υποδαυλίσεως του απαισίου εμφυλίου μίσους, διά των απειλών και της τρομοκρατήσεως δύνανται να κυριαρχούν και να μένουν εν τη αρχή. Αλλά τους είπομεν ήδη, ότι αδιαφορούμεν διά τας απειλάς των, ότι περιφρονούμεν τους κεραυνούς των, ότι είμεθα έτοιμοι εις πάσαν θυσίαν, και της ζωής μας έτι, διά την πατρίδα και διά τας ιδέας μας. Ας μη νομίσουν λοιπόν ότι θα τρομοκρατήσουν. Ας μη νομίζουν, ότι θα επιβάλουν την σιγήν. Ας μη νομίζουν, ότι θα εμπνεύσουν τον φόβον!»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΑΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

«Ώστε οι Φιλελεύθεροι εύχονται την κατάρρευσιν της δραχμής, την διάλυσιν του στρατού, την βουλγαρικήν επίθεσιν; Επιδιώκουσι λοιπόν ν’ αυτοεκμηδενισθώσι, ν’ αυτοκτονήσωσι; […] Αλλ’ αν τους Φιλελευθέρους διακρίνετε εκ των εκδηλουμένων αγωνιών, -εθνικών αγωνιών, οικονομικών αγωνιών, κοινωνικών αγωνιών, – τότε πάντες οι Έλληνες είναι φιλελεύθεροι, διότι τας αγωνίας ταύτας θ’ αναγνώσητε εις όλα τα μέτωπα και οι κυρίως απολύοντες τας διαδόσεις ταύτας και οι κυρίως ενδύοντες τας διαθεσιμότητάς των εις ωρισμένα χρηματόγραφα είνε οι πολιτικοί φίλοι σας!»

• ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΩΝ. ΟΛΑ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ – ΠΟΥ ΕΤΟΠΟΘΕΤΗΘΗΣΑΝ

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΔΙΑΣΤΑΣΙΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΓΓΛΙΑΣ ΕΝ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΙ
• ΟΙ ΧΘΕΣ ΔΙΑΚΟΜΙΣΘΕΝΤΕΣ ΗΡΩΪΚΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ ΤΟΥ ΣΑΓΓΑΡΙΟΥ
• ΤΟ ΝΕΟΝ ΑΓΓΛΟΓΑΛΛΙΚΟΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΝ

«Η Ελληνική κατοχή εν Μικρασία από της πρώτης ημέρας της εμφανίσεώς της εν Σμύρνη ουδέποτε υπήρξε όσον σήμερον ακλόνητος, ασφαλής και παγία εις την καρδίαν αυτής της χώρας, αντιθέτως προς την εν Κων/πόλει Συμμαχικήν κατοχήν, ήτις ουδέποτε όσον σήμερον διανύει ημέρας μάλλον κινδυνώδεις και ίσταται επί εδάφους περισσότερον σαλευομένου και ηφαιστειώδους. Αλλά τον επικίνδυνον τούτον σάλον δεν δημιουργεί η δύναμις των Τούρκων, αλλά η θεμελιώδης πλάνη και αντίθεσις της πολιτικής των Συμμάχων, ήτις αποτελεί και την αδυναμίαν αυτής»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΠΑΛΙΝ ΤΟ ΑΘΗΝΑΪΚΟΝ ΚΡΑΤΟΣ

«Θράσος πρωτοφανές. Εν μέσαις Αθήναις αρχίζουν να αποκαλούν την Κυβέρνησιν της Χώρας, Κυβέρνησιν των Αθηνών. Δηλαδή τα ίδια. […] Επιδιώκουν παντί σθένει να διανοίξουν μεγαλείτερον το Λαϊκόν χάσμα και να προκαλέσουν εσωτερικόν κλονισμόν εις βάρος των εθνικών μας ζητημάτων. Αυτοί είναι οι άνθρωποι, τους οποίους η Κυβέρνησις επίστευσεν ως μετανοήσαντας και ως συνετισθέντας. Και ερωτώμεν : Θα εξακολουθήσωμεν πάντες να εμμένωμεν εις την ιδίαν πλάνην;»

• ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΥ

«Αλλά τι ελπίζουν στα της τακτικής των ταύτης οι Βενιζελικοί; Να ανατρέψουν το Καθεστώς; Και ελπίζουν να ανατρέψουν το Καθεστώς ενσπείροντες εις τας τάξεις του στρατού την διχόνοιαν και εις τας τάξεις των πολιτών την αποθάρρυνσιν; Διότι εκεί τείνουν διά των κακοήθων ψευδολογημάτων, τα οποία διασπείρουν και των συκοφαντιών, τας οποίας διαδίδουν»

ΕΣΤΙΑ

• ΜΥΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΝΕΡΑ

«Ο Ελληνικός λαός πρέπει να προσπαθήση διά μέσου των ατελευτήτων ψευδών της Ελληνικής Κυβερνήσεως να μαντεύση την αλήθειαν. Διότι η Κυβέρνησις Γούναρη εξακολουθεί με επίτασιν μάλιστα την μέθοδον την οποίαν καθιέρωσεν από της 1 Νοεμβρίου, διά να μην είπωμεν και πριν ακόμη. Ή σιωπά ή διαστρέφει την αλήθειαν ή συσκοτίζει κατά τοιούτον τρόπον τα πράγματα ώστε να είνε αδύνατος ο καθορισμός της αληθινής των καταστάσεως»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ. ΤΑ ΠΕΡΙ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗΝ. ΓΝΩΜΑΙ ΚΑΙ ΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΓΓΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ
• ΔΕΝ ΤΟ ΠΙΣΤΕΥΟΜΕΝ

«Αλλά προκειμένου να κριθή όπως θα κριθή και υπ’ εκείνων, από τους οποίους θα κριθή, η Ελληνική υπόθεσις η περαιτέρω παραμονή της παρούσης Κυβερνήσεως εις την αρχήν και η εμφάνισις αυτής ενώπιον του ευρωπαϊκού κριτηρίου θ’ απετέλει αυτόχρημα καταστροφήν. […] Δεν ομιλούμεν κομματικώς. Είπομεν και επαναλαμβάνομεν ότι κατά τας παρούσας στιγμάς δεν σκεπτόμεθα ως φιλελεύθεροι μόνον αλλά προ παντός ως Έλληνες»

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΨΕΥΔΟΥΣ

«Η Κυβέρνησις οφείλει να αποφασίση αν θα εξακολουθήση τον πόλεμον ή θα διαπραγματευθή ειρήνην. Περί του τρόπου καθ’ ον διεχειρίσθη πολιτικώς το ζήτημα καθώς και περί του τρόπου της διεξαγωγής του πολέμου, δεν θα σιωπήσωσιν επ’ άπειρον οι Φιλελεύθεροι. Αφ’ ης όμως αποκλίνει υπέρ του τερματισμού του πολέμου έχομεν υποχρέωσιν να υπενθυμίσωμεν εις τον κ. Γούναρην ότι ο πόλεμος δεν θα παύση διά των ψευδολογημάτων και δημοσιογραφικών του οργάνων και ότι ο μόνος τρόπος συνάψεως ειρήνης είναι η αποκατάστασις των συμμαχικών σχέσεων της Ελλάδος μετά των Μ. Δυνάμεων»

• ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΑΤΑΝΤΗΜΑΤΟΣ
• Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΤΗΣ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΠΙΣΗΜΟΥΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΥΣΑΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΙΝ ΤΩΝ ΑΜΥΝΙΤΩΝ

 ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΦΡΟΝΤΙΖΟΜΕΝ ΔΙΑ ΤΑ ΙΔΙΚΑ ΜΑΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ

«Την Άγκυραν δεν έσωσεν ο Κεμάλ. Η πρώτη φοβερά γραμμή της αμύνης του κατελήφθη. Και θα κατελαμβάνοντο και αι λοιπαί, αν η Ελλάς έκρινε το στρατιωτικός τούτο άθλον πρακτικώς επωφελές. Βεβαίως διά της καταλήψεως της Αγκύρας, η εσωτερική κατάρρευσις του κεμαλικού κινήματος θα καθίστατο ταχυτέρα. […] Περί της εσωτερικής ειρηνεύσεως της πέραν των συνόρων της Ανατολής και περί της αμέσου υποταγής του Κεμάλ, δεν δύναται η Ελλάς να ενδιαφέρεται πλέον. Αναγκασθείσα να θεωρήση τον πόλεμον ως ελληνοτουρκικόν ζήτημα, αρκείται δικαίως εις ό,τι εξασφαλίζει απολύτως τα ιδικά της εθνικά συμφέροντα». 

• ΜΑΧΟΜΕΝΟΙ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΜΠΡΟΣ ΑΠΕΣΥΡΘΗΜΕΝ ΑΝΕΝΟΧΛΗΤΟΙ ΕΝΤΕΥΘΕΝ ΤΟΥ ΣΑΓΓΑΡΙΟΥ. ΠΛΗΡΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΛΕΠΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΣ

ΠΡΩΙΝΗ

• ΤΟ ΚΡΙΣΙΜΩΤΕΡΟΝ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ

«Οι Τούρκοι, απεθρασύνθησαν, αλλ’ ουδένα ώφειλε να εκπλήξη η αποθράσυνσις αυτών […] Αλλά διατί να μην αποθρσυνθούν και διατί να μη θορυβούν αναισχύντως εν Ευρώπη και διατί να μην αποπλανούν την κοινήν γνώμην, αφού αι ειδικαί υπηρεσίαι του υπνωτηρίου της οδού Φιλελλήνων απεδείσθησαν ανίκανοι να δημιουργήσουν φωτοβόλους εστίας αληθείας εν Ευρώπη, και αφού συνέβη το παράδοξον να μη δυνηθώμεν, όχι να διαφημίσωμεν, αλλά και να αγγείλωμεν καν τας νίκας μας;»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΑΙ ΔΙΑΔΟΣΕΙΣ

«Αλλά τα περί ‘’αναποφεύκτων αποσκιρτήσεων’’ ανήκουν ακριβώς εις το κομβολόγιον των διαδόσεων, το οποίον μετά μανίας εκκοκίζουν την στιγμήν αυτήν πάντες ανεξαιρέτως οι καλοθεληταί, ουχί της Κυβερνήσεως επαναλαμβάνομεν, αλλά του Έθνους και των τυχών του»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ‘’ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ’’

«Ας σκεφθή σοβαρώς την ύστερη στιγμή η κυβέρνησις. Μη νομίσει ότι δύναται ν’ αποφύγη τας ευθύνας της πνίγουσα την φωνήν μας ή έστω παραιτουμένη. Εις την μεταπολεμικήν εποχήν οι λαοί εδιδάχθησαν να να μη αρκούνται πλέον με τους πλατωνισμούς της κοινοβουλευτικής αποδοκιμασίας. Έχουν άλλα μέσα διά να κανονίζουν τους λογαριασμούς των με κυβερνήσεις αι οποίαι τη βοηθεία της κρατικής βίας τους μετεχειρίσθησαν ως ανδράποδα επιβαλλούσαι εις αυτούς θυσίας ανυπολογίστους. Η κυβέρνησις ας σκεφθή καλώς και ας σπεύση να ικανοποιήση τον λαϊκόν πόθον»

ΣΚΡΙΠ

• ΑΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΜΑΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΑΝΕΝΟΧΛΗΤΩΣ
• ΟΙ ΔΙΑΜΕΤΑΚΟΜΙΣΘΕΝΤΕΣ ΧΘΕΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ ΤΟΥ ΣΑΓΓΑΡΙΟΥ
• ΑΓΩΝ ΤΡΙΜΕΤΩΠΟΣ;

«Καίτοι δε ο πόλεμος κατέδειξεν ότι είμεθα οργανισμός ισχυρός και άρτιος, η αντιπολίτευσις καταβάλλει από τινων ημερών πάσαν προσπάθειαν όπως πείση τον Κεμάλ της Αγκύρας και τους εν Ευρώπη φίλους και υποστηρικτάς του, ότι η Ελλάς νοσεί. Εις αυτό καταγίνονται από τινων ημερών αι δύο εν Ελλάδι αντιπολιτεύσεις. […] Εν τω μεταξύ η Κυβέρνησις, ήτις αγωνίζεται ήδη κατά του Κεμάλ, οφείλει να αμύνεται και κατά των δύο ιατρών, οίτινες διεκδικούσο την εμπιστοσύνην του λαού. Να αμύνεται κατά διπλής αντιπολιτεύσεως […] Ώστε έχομεν αγώνα τριμέτωπον. Πάλι καλά!»

• Η ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΙΣ

ΣΦΑΙΡΑ

• ΑΙ ΔΥΣΧΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ

«Συνεπώς η νέα Αγγλογαλλική διάστασις επί της εν γένει εξελίξεως του Ανατολικού ζητήματος, τείνει να διαιωνίση την εμπόλεμον κατάστασιν μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, δεδομένου ότι οι τελευταίοι, χάρις εις το αδιάλλακτον του Κεμάλ, δεν θα ανομολογήσουν τόσον ευκόλως την ήτταν των και την ανάγκην της ειρηνεύσεως, αν μη λάβουν διαβεβαιώσεις των ισχυρών προστατών των, ότι οι όροι της ειρήνης δεν θα είνε πολύ σκληροί δι’ αυτούς. Απομένει λοιπόν το ζήτημα τις εκ των δύο εμπολέμων θα κουρασθή ενωρίτερον, μέχρις ου αι διχογνωμίαι των ισχυρών συμμάχων εξεύρουν έδαφος μιας λογικής συνεννοήσεως»

• ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΜΕΓ. ΒΡΕΤΤΑΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥ 1870