Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τετάρτη 23 Μαρτίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η επιβολή αναγκαστικού δανείου, ύψους 1,5 δισ δραχμών ‘’διά της αφαιρέσεως του ημίσεος της αξίας των ανά χείρας του κοινού τραπεζογραμματίων’’, αντικατοπτρίζει τη δυσχερή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα. Χωρίς φίλους και συμμάχους, μπροστά στο δίλημμα της αποδοχής αρνητικότατων προτάσεων ή της συνέχισης ενός αδιέξοδου πολέμου…

ΑΘΗΝΑΙ

• Η ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ

ΤΟ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΝ ΔΑΝΕΙΟΝ – Η ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ – ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΝΑ ΚΤΥΠΗΘΗ ΑΓΡΙΩΣ Η ΑΙΣΧΡΟΚΕΡΔΕΙΑ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΑΜΕΣΩΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΙ ΑΛΛΩΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΙΡΗΝΗ
• ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΑΔΥΣΩΠΗΤΟΥ ΑΝΑΓΚΗΣ

«Η χθεσινή συζήτησις εν τη Εθνοσυνελεύσει επί του νομοσχεδίου περί αναγκαστικού δανείου, απέδεικεν ότι πάντα τα προταθέντα συστήματα υπό των αντιτιθεμένων εις την ψήφισιν αυτού δεν είνε εφαρμόσιμα […] Δεν είνε καιρός να εξετάσωμεν διά ποίους λόγους εφθάσαμεν απέναντι τοιαύτης αδυσωπήτου ανάγκης. Ούτε έχει καμμίαν σκοπιμότητα η αναζήτησις των ευθυνών, η οδηγούσα αναποτρέπτως και εις αναβολήν των ληπτέων μέτρων, εις στιγμάς κατά τας οποίας είνε αμφίβολος και αυτή η συντήρησις του υπό τα όπλα στρατού»

ΕΘΝΟΣ

• ΔΙΑ ΤΡΙΩΝ ΨΗΦΩΝ!…

«Το νομοσχέδιον περί του αναγκαστικού δανείου είνε απολύτως αντιλαϊκόν. Είνε δε αντιλαϊκόν, διότι είνε άδικον, αφού πλήττει δι’ αιφνιδιασμού και καιρίως τον μοχθούντα υπό τας δημιουργηθείσας δυσχερεστάτας οικονομικάς συνθήκας να ενώση τα δύο άκρα λαόν, τον πτωχόν βιοπαλαιστήν, τον ανύποπτον αγρότην, το μικρόν κεφάλαιον, την μικράν αποταμίευσιν. […] Εν τούτοις, η Κυβέρνησις της διχοτομήσεως της Ελλάδος και των τραπεζογραμματίων δεν επέτρεψε σχεδόν την συζήτησιν επί του νομοσχεδίου, αλλ’ επισπεύδουσα τα πράγματα, προεκάλεσε την δι’ αιφνιδιασμού επιψήφισίν του διά τριών μόνον ψήφων, εντός εικοσιτεσσάρων περίπου ωρών από της υποβολής του!…»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ ΘΑ ΕΠΙΔΟΘΗ ΠΙΘΑΝΩΣ ΑΥΡΙΟΝ – Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΠΑΡΕΠΕΜΦΘΗ ΕΙΣ ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ
• ΒΙΑΙΟΝ ΜΕΤΡΟΝ

«Το περίφημον νομοσχέδιον, το υποβληθέν προχθές εις την Βουλήν, τιτλοφορείται ‘’περί συνάψεως εσωτερικού αναγκαστικού δανείου μέχρι του ποσού των δραχμών 1.500.000.000’’. και υπό μορφήν ‘’αναγκαστικού δανείου’’ εμφανίζεται η εκ της κυκλοφορίας αναγκαστική αφαίρεσις του ημίσεος του κυκλοφορούντος χαρτονομίσματος. Και ο νομικός τύπος του μέτρου είνε ‘’αναγκαστικόν δάνειον’’, αφού ως τοιούτο χαρακτηρίζεται διά του νομοσχεδίου»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΤΟ ΔΑΝΕΙΟΝ ΕΨΗΦΙΣΘΗ ΜΕ 151 ΨΗΦΟΥΣ ΚΑΤΑ 148
• Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ Μ. ΑΣΙΑΣ ΕΤΟΙΜΟΣ ΔΙΑ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΝ – Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΣΦΟΔΡΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ – Ο κ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ ΛΕΓΕΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΛΛΙΤΕΡΟΝ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΕΝΑ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΚΑΦΑΛΑΙΟΥΧΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ κ. ΓΟΥΝΑΡΗΝ
• ΤΟ ΜΕΓΑΛΟΦΥΕΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΝ ΔΑΝΕΙΟΝ

«Πώς να σε δανείσωμεν; Να κόψετε εις το μέσον τα χαρτονομίσματα τα οποία έχετε, και να κρατήσετε σεις την μισήν αξίαν των και την άλλην μισήν να την δώσετε εις το Κράτος το οποίον θα σας δώση μίαν ομολογίαν ίσης αξίας με τόκον επτά τοις εκατόν. […] Αυτή είνε με άλλας λέξεις η σημασία του πρωτοφανούς δανείου, το οποίον αναμφιβόλως θα μιμηθούν και άλλα Κράτη έχοντα πληθώραν χαρτονομίσματος»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΤΟ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΝ ΔΑΝΕΙΟΝ;

ΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ – Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ – ΑΙ ΕΥΚΟΛΙΑΙ – ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

ΠΩΣ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΤΑ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΕΙΣ ΤΟΚΟΦΟΡΟΥΣ ΟΜΟΛΙΓΙΑΣ – ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΑΝΕΙΖΕΤΑΙ ΠΑΡΕΧΟΝ ΣΟΒΑΡΩΤΑΤΑΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ – ΠΛΗΡΗΣ ΕΠΕΞΗΓΗΣΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ ΕΙΣ ΟΛΑΣ ΤΑΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΣ

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΤΟ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΝ ΔΑΝΕΙΟΝ

ΚΡΙΣΕΙΣ – ΕΠΙΚΡΙΣΕΙΣ – ΕΓΚΩΜΙΑ

ΠΑΤΡΙΣ

• ‘’ΔΕΙ ΔΗ ΧΡΗΜΑΤΩΝ !’’

«Το πρωθύστερον πολιτικόν σχήμα, το οποίον ηκολούθσεν εν προκειμένω η Κυβέρνησις του κ. Γούναρη, υπήρξεν καθ’ ολοκληρίαν άστοχον. Όταν εις ένα λαόν δίδη τις να εννοήση ότι προτίθεται να εκκενώση άνευ όρων την Μικράν Ασίαν και να παραδώση μέγα μέρος, το και πλουσιώτερον, της Θράκης, δεν είνε πολιτικόν να έρχεται να τω ζητή το ήμισυ της περιουσίας του προς τοιούτον σκοπόν. Αι θυσίαι προϋποθέτουν ηθικόν και ενθουσιασμόν και ζητούνται αύται επί σκοπώ εθνικής ωφελείας και ουχί βλάβης»

• ΔΑΝΕΙΟΝ Ή ΔΗΜΕΥΣΙΣ;

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΜΕ ΤΡΙΠΛΗΝ ΠΑΝΟΠΛΙΑΝ
• ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΝ ΔΑΝΕΙΟΝ

«Πλην αυτών των συμπληρωματικών παρατηρήσεων, η έκδοσις του δανείου υπό τας παρούσας στιγμάς είναι επιβεβλημένη. Αλλά και πέραν τούτου, αναβαλλομένης εις ευθετώτερον χρόνον της αναζητήσεως ευθυνών διά την οικονομικήν μέχρι τούδε πολιτικήν της Κυβερνήσεως, ή ακριβέστερον διά την έλλειψιν τοιαύτης, η ψήφισις του νομοσχεδίου δέον να γίνη το ταχύτερον, εφ’ όσον δεν προτείνεται άλλο καλλίτερον αντιφάρμακον, διότι πάσα επιβράδυνσις θέλει επιφέρει κλονισμούς εις την οικονομικήν ζωήν του τόπου, ήτις έχει ανάγκην αμέσου επανόδου εις την κανονικήν της τροχιάν»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΑΥΘΕΝΤΙΚΑΙ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ
• Η ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΝΟΧΟΥ

«Ο κ. Πρωτοπαπαδάκης, υποβάλλων το νομοσχέδιον εις την Βουλήν παρέσχεν όλας τας ζητηθείσας εξηγήσεις μέχρις αυτών των τελευταίων λεπτομερειών. Απεδείχθη δε και εξ αυτών και εκ της εισηγητικής του εκθέσεως ολόκληρος η πραγματικώς μεγαλοφυής έμπνευσις των νέων φορολογικών μέτρων […] Οφείλομεν δε πάντες να ομολογήσωμεν, όσοι δεν έχομεν βενιζελισμόν εις την ψυχήν μας, ότι μεγαλοφυέστερον και δικαιότερον φορολογικόν σύστημα δεν θα ηδύνατο να εφευρεθή»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΝ ΔΑΝΕΙΟΝ

«Εάν το κράτος δεν ευρίσκετο ενώπιον ανάγκης, η οποία δεν περιμένει καθώς γνωρίζομεν, εάν το κράτος επρόκειτο να συνάψη δάνειον εκ του εξωτερικού αύριον την πρωΐαν, εάν το κράτος είχεν όσα χρειάζονται διά τον στρατόν της Θράκης και της Ασίας, διά τα αμέσως απαιτητά χρέη, διά τους υπαλλήλους οι οποίοι ζητούν λογικώς αύξησιν του μισθού των, εάν η εξακολούθησις του πολέμου δεν απήτει τόσας δαπάνας όσας χρειαζόμεθα διά να τερματίσωμεν τον πόλεμον μέσω της διπλωματίας, θα ελέγαμεν εις τον κ. Πρωτοπαπαδάκην : Μη μας ανησυχείτε. Μη ταράσσετε τους κύκλους μας. Μη ζητείτε τον οβολόν μας. […] Αλλά το κράτος έχει ανάγκας επιτακτικάς»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΔΙΠΛΑΣΙΑΖΕΙ ΤΟΥΣ ΦΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΝ ΔΑΝΕΙΟΝ ΔΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ
• ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΝ ΜΑΣ ΒΑΡΑΘΡΟΝ

ΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ 3 ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ – ΤΑ ΝΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ – ΔΗΜΕΥΣΙΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΩΝ – ΕΚΔΟΣΙΣ ΝΕΟΥ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ 550 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ – ΟΛΟΙ ΟΙ ΦΟΡΟΙ ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΚΑΤΑ 100 ΤΟΙΣ ΕΚΑΤΟΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑ 10% ΑΚΟΜΗ ΠΡΟΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΙΝ ΤΟΥ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ – ΔΙΠΛΑΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜ. ΤΕΛΗ – ΦΡΙΚΩΔΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ

ΣΚΡΙΠ

• ΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑ ΤΟ ΔΑΝΕΙΟΝ
• ΔΙΑ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΤΟΥ

«Και πρέπει να ψηφισθή ίνα απαλλάξη αμέσως το Κράτος από των ανυπερβλήτων δυσχερειών του, καταστήση δε τον Ελληνικόν λαόν άνευ θυσίας του σοβαράς υπερήφανον, ότι αυτός μόνος του διά των ιδίων του χειρών όπως και διά των ιδίων του μέσων ηνώρθωσε μεν το Κράτος του, εμεγάλυνε δε και εδόξασε το Έθνος του»

• Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ

ΣΦΑΙΡΑ

• ΠΑΝΟΠΛΟΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ

«Οι τυχόν μεμψιμοιρούντες κατά του δανείου ας μη λησμονούν, ότι ο Κεμάλ απειλεί να μας συντρίψη και ότι προς τούτο προετοιμάζεται πυρετωδώς, αναβάλλων επίτηδες να δώση οριστικήν απάντησιν εις τας Συμμαχικάς προτάσεις, όπως βολιδοσκοπήση και τας Ελληνικάς προθέσεις, αλλά και τας ηθικάς και υλικάς μας δυνάμεις. […] Η Ελλάς πάνοπλος ήδη εις αίσθημα, φρόνημα, αποφάσεις και υλικά μέσα θα βαδίση προς τον σκληρόν δρόμον του υψίστου καθήκοντος, με πλήρη την βεβαιότητα της τελικής νίκης»

• ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΑΓΟΡΑ ΝΑΥΛΩΝ