Ακριβώς πριν από έναν αιώνα: Τετάρτη 31 Μαρτίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η απόφαση για επιβολή λογοκρισίας στις πολεμικές και στρατιωτικές ειδήσεις που δημοσιεύονται στον Τύπο, αποτελεί ένα από τα βασικά θέματα της ημέρας. Συνεχίζεται η κριτική επί των δηλώσεων Γούναρη ενώπιον της Εθνοσυνέλευσης, ενώ δεν λείπουν τα επικριτικά κυρίως άρθρα για το χειρισμό της επιχείρησης στο Εσκή Σεχήρ.

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΑΝΑΓΚΗ ΕΝΙΑΙΑΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ
«Απευθύνομεν και πάλιν την αυτήν σύστασιν προς την Κυβέρνησιν και ελπίζομεν ότι αυτήν την φοράν θ’ αντιληφθή τα επιτακτικά της καθήκοντα και προς την χώραν και προς τον μαχόμενον στρατόν και ότι θα προβή εις την άμεσον ανασυγκρότησιν του Γενικού Επιτελείου υπό την ηγεσίαν του Βασιλικού Αρχιστρατήγου εις Όν άλλως τε ανήκει δικαιωματικώς η αρχηγία των ενόπλων δυνάμεων του έθνους»
• ΤΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ
«Η πρόληψις των υπερβασιών και των καταχρήσεων του Στρατιωτικού Νόμου, δεν δύναται να επιτευχθή μόνον διά του περιορισμού της εφαρμογής αυτού, αλλά και διά της καταργήσεως της αρμοδιότητος των στρατοδικείων επί των αδικημάτων του Τύπου, τα οποία ούτε να κρίνουν ημπορούν ούτε είνε εις θέσιν να τιμωρήσουν αναλόγως του βαθμού του αξιοποίνου»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
«Η Ελλάς ήτο βεβαίως σύμμαχος εν όπλοις των Μ. Δυνάμεων και υπό την ιδιότητα συμμάχου έλαβε την εντολήν εν Μ. Ασία […]. Ο Ελληνικός λαός επιφορτισμένος την εντολήν εκτελέσεως της συνθήκης, ήτο κατωχυρωμένος διά της συμμαχικής ταύτης αλληλεγγύης. Αλλά πότε αύτη παρέσχεν ενεργόν συνδρομήν εις την στρατιωτικήν προσπάθειαν της Ελλάδος; […] Ο κ. Στράτος ενόμισεν ότι ήτο καιρός να ασκήση αντιπολιτευτικόν έλεγχον. Αλλ’ ηστόχησεν εις τα μέσα»

ΕΘΝΟΣ

• Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΔΙΑ ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ
ΤΙ ΕΣΚΕΠΤΕΤΟ ΔΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. Η ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΙΣ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ. ΜΕΡΙΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑΙ

• Η ΥΠΟΧΩΡΗΣΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
«Αντιληφθείσα (η κυβέρνηση) ότι η πλειονοψηφία της Συνελεύσεως ήτο εχθρικώς διακειμένη προς την κήρυξιν του στρατιωτικού νόμου, ετροποποίησε κατά τοιούτον τρόπον το σχετικόν ψήφισμα το κατατεθέν παρ’ αυτής, ώστε τούτο να μη αναγνωρίζεται πλέον, αφού περιωρίσθη εις απλήν λογοκρισίαν των ειδήσεων των αγγελλουσών προσεχή πολεμικά γεγονότα»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΖΗΤΟΥΜΕΝ ΑΠΟΚΑΘΑΡΣΙΝ ΚΑΙ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΙΝ
«Αλλά διότι η Κυβέρνησις είνε ανίκανος να δώση εις την χώραν την νικηφόρον ειρήνην, την τάξιν, την οικονομικήν άνεσιν, την διοίκησιν ως έχει ανάγκην επείγουσαν, επιβάλλεται η ταχίστη οργάνωσις των ομάδων της αντιπολιτεύσεως. Το καθήκον των κατά την στιγμήν ταύτην είνε διπλούν : Να υποβοηθήσωσι διά της οργανώσεώς των την Κυβέρνησιν όπως διεξάγη θριαμβευτικώς αγώνα […] και να την ανατρέψη έπειτα, διά κατάφωρον και τραγικήν ανεπάρκειαν. Πλην πώς θα επιτελέση το έργον τούτο το κόμμα των Φιλελευθέρων, αν δεν αποχωρισθεί παταγωδώς των ανδρών και των μεθόδων προ των οποίων εξηγέρθη η συνείδησις του Ελληνικού λαού»

• ΤΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ ΜΙΑΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ

• ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΕΙΣ ΤΟΝ κ. ΣΤΡΑΤΟΝ. ΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ ΤΗΣ
ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ. ΤΑ ΩΦΕΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΠΕΡΙΩΡΙΣΜΕΝΗ ΨΗΦΙΣΙΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ

• Ο ΚΕΜΑΛ ΔΙΕΤΑΞΕ ΝΑ ΣΒΕΣΘΟΥΝ ΟΙ ΦΑΡΟΙ ΤΟΥ ΕΥΞΕΙΝΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

• ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ
«Δεν είχε κανείς την αξίωσιν από τον κ. Γούναρην να εκθέση ενώπιον της Συνελεύσεως όλα τα παρασκήνια της Διασκέψεως […] Αλλά θα ηδύνατο ίσως άνευ ζημίας τινός ομιλών περί του θεμελιώδους ζητήματος των σχέσεων της Ελλάδος μετά των Συμμάχων να έλεγε κάτι περισσότερον της παλαιάς αισθηματολογίας περί της οποίας ωμίλησεν […] Θα εξακολουθήση άρα γε η Κυβέρνησις μετά τοιαύτας κωδωνοκρουσίας να ανέχεται την αυτήν παραλυτικήν εικόνα της Διπλωματικής εμφανίσεως και να παραδέρνη εις την αυτήν προπαγανδιστικήν Σαχάρα…;»

Η ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ‘’ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ’’
«Τα αντιτιθέμενα συμφέροοντα, ως επήγασαν ταύτα εκ των αποτελεσμάτων του πολέμου, εδημιούργησαν μυστικάς συμφωνίας τόσον εμπορικής, όσον και πολιτικής φύσεως, αίτινες σήμερον εις την γλώσσαν της διπλωματίας αποκαλούνται ‘’παρεξηγήσεις’’ […] Επί χίλια έτη η Τουρκική Φυλή αγωνίζεται να θανατώση την Ελληνικήν, ήλθεν ο χρόνος κατά τον οποίον η Φυλή αύτη θα θανατωθή διά της Ελληνικής χειρός. Τούτο ούτε απετέλεσε ποτέ, ούτε είνε δυνατόν να αποτελέση ‘’παρεξήγησιν’’».

• ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΟΜΕΝΟΙ ΤΗΝ ΤΙΜΗΝ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ ΜΑΣ
«Επί δύο έτη, μετά τον τερματισμόν του τελευταίου μυριονέκρου πολέμου, καθ’ ον οι ισχυροί μας Σύμμαχοι αναπαύονται επί των δαφνών των νικών των, η μικρά Ελλάς μόνη εξακολουθεί να μάχεται, αστόργως και αλογίστως παρά των τέως κυβερνητών της ριφθείσα εις τον αγώνα τούτον, παλαίουσα υπέρ της τιμής των κραταιών της Συμμάχων και υπέρ της αληθούς ελευθερίας δούλων τέκνων της»

ΕΣΤΙΑ

• ΜΕΤΑ ΚΑΙ ΑΝΕΥ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑΣ
«Εάν η Κυβέρνησις νομίζη ότι ο Τύπος έχη ανάγκην περιορισμών εις την αναγραφήν ειδήσεων σχετικών με τας πολεμικάς επιχειρήσεις, ας επιβάλη τους περιορισμούς […] Αξιούμεν όμως ν’ απαλλαγή οιωνδήποτε πλαγίων πιέσεων, ν’ αφήση κατά μέρος τας απαιτήσεις της κομματικής εμπαθείας αδιαλλάκτων φίλων της, να κινητοποιήση όλας τας δυνάμεις του έθνους, να παύση να βλέπη εχθρούς εκεί όπου δεν υπάρχουν

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΜΟΝΗ ΕΛΠΙΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ
«Ο κ. Γούναρης ωμίλησε, διά να μη λεχθή, ότι δεν ωμίλησε. Και ο λόγος του, εκφωνηθείς και από χειρογράφου, δεν ήτο τίποτε άλλο παρά συνομολόγημα κακότεχνον ρεπόρτερ εφημερίδος […] Αλλ’ ο κ. Γούναρης εσιώπησεν επί όλων αυτών, διά να μας δώση και το μέτρον των αντιλήψεών του, ως προς την διαφώτισιν του Λαού. Σκοτεινός ο ίδιος, επέμεινε με τας δηλώσεις του το σκότος, εντός του οποίου ζη το Έθνος, το οποίον έχει εστραμμένα τα βλέμματα και την ψυχήν προς τον εθνικόν στρατόν. Παρά τούτου και μόνον ελπίζων την σωτηρίαν, εις τούτον και μόνον στηριζόμενος διά μίαν Αύριον, καλυτέραν της σημερινής»

• ΚΗΡΥΣΣΕΤΑΙ Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ. Η ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ΕΔΩΚΕ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑΝ ΕΙΣ
ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ. ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΣΘΗ Η ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ. ΘΑ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΕΠΙΚΡΙΣΙΣ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ
«Κηρυχθείσης της συζητήσεως περαιωμένης, η Εθνοσυνέλευσις παρέχει εις την Κυβέρνησιν την ζητηθείσαν άδειαν περί κηρύξεως του Στρατιωτικού Νόμου»

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΛΩΝ ΜΑΣ, ΠΡΟΣ ΑΦΙΟΝ ΚΑΡΑΪΣΑΡ
«Από του Παλαιού Στρατώνος το αίσχος, εις της ‘’Πατρίδος’’ τας επάλξεις και πάλιν […] Απεχωρήσαμεν λοιπόν και δεν υπεχωρήσαμεν εις το Εσκή Σεχήρ, ήραμεν θρίαμβον διότι διηνύσαμεν ΕΚΑΤΟΝ ΕΙΚΟΣΙ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΟΠΙΣΩ, και είμεθα οι κύριοι της καταστάσεως διότι, αντί να στρέψωμεν τας στρατιωτικάς μας μονάδας μονομερώς κατά του Εσκή Σεχήρ και να το έχωμεν σήμερον εις την κατοχήν μας, εθεωρήσαμεν στρατηγικώτερον να ΔΙΑΣΠΑΣΩΜΕΝ ΤΑΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΑΣ όπως ενεργήσωμεν δύο επιθέσεις συγχρόνως; […] Υπάρχουν στιγμαί εις την ζωήν των Εθνών, όπου ένα ατύχημα έρχεται επικαίρως να γαλβανίση, να διεγείρη την ζωήν, και να εξωθήση προς μεγαλουργόν δράσιν. Πιστεύομεν ειλικρινώς ότι διά την Ελλάδα τούτο είνε το Εσκή Σεχήρ»

• ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ ΜΕ ΤΟΝ ΚΕΜΑΛ
«Προφανής σκοπός του βιβλίου τούτου είνε φυσικά η υπέρ του Κεμαλικού κινήματος προπαγάνδα εις την Ευρώπην»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΠΛΗΡΗΣ ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟ ΤΟΥ ΕΣΚΙ ΣΕΧΗΡ ΑΓΩΝΟΣ
ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΧΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΟΒΑΛΙΤΣΑΝ ΚΑΙ ΑΒΓΚΙΝ
ΠΟΘΕΝ ΠΡΟΗΛΘΟΝ ΑΙ ΔΙΑΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΓΑΛΛΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ
«Επιστρέφω από τας πρώτας γραμμάς, από την θρυλλικήν Κοβαλίτσαν, από τα ύψη της οποίας διακρίνεται κάτω εις τον κάμπον το Εσκί Σεχήρ, το αρχαίον Δορύλαιον. Είδα εκεί το θαύμα της ελληνικής ανδρείας, ένα στρατό ηρώων από τον ανώτερον αξιωματικόν έως τον τελευταίον οπλίτην, που δεν επολέμησαν τας δυνάμεις του Κεμάλ, αλλ’ αυτήν την τρομεράν φύσιν»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ
«Επεβάλλετο, ήτο ανάγκη, όχι μόνον εκ πολιτικού καθήκοντος αλλά και εκ πολιτικής ευπρεπείας, εκ λόγων αυτοσεβασμού, επεβάλλετο εις την Κυβέρνησιν να είχε το θάρρος να δηλώση εις όλην την έκτασιν αυτής ολόκληρον το σχέδιον της πολιτικής της, επεβάλλετο απόλυτος ειλικρίνεια, πολιτικός θάρρος και συνείδησις των πολιτικών ευθυνών.

• Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ
«Μετά τας ανοήτους, ανάνδρους και ασεβείς δήθεν δηλώσεις της Κυβερνήσεως, δεν έμεινε άλλο εις αυτήν παρά να υποβάλη ιεροκρυφέως κατά την τελευταίαν στιγμήν της συνεδριάσεως, φοβουμένη και τους φίλους της ακόμη, πρότασιν περί αδείας κηρύξεως στρατιωτικού νόμου»

• ΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΜΑΣ. ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΑΝΑΒΟΛΗ

ΣΚΡΙΠ

• ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΩΜΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΔΙΕΞΑΓΑΓΩΜΕΝ ΠΟΛΕΜΟΝ
«Αι από ημερών πανταχόθεν αγγελλόμεναι προετοιμασίαι του Μουσταφά Κεμάλ, φαίνεται ότι συνεπληρώθησαν, και η Κεμαλική δράσις εκδηλούται με τάσεις αναλήψεως υπ’ αυτής της πρωτοβουλίας της επιθέσεως, πρωτοβουλίαν, την οποίαν είχε μέχρι τούδε, λόγω των κεραυνοβόλων Ελληνικών επιθέσεων, τελείως απολέσει»

• Η ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ
Η ΑΔΕΙΑ ΕΔΟΘΗ ΔΙΑ ΠΕΡΙΩΡΙΣΜΕΝΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗΝ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΔΙΑ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΦΟΡΩΣΑΣ ΤΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ
«Δ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ : ‘’Επαναλαμβάνω λέγων και νυν όπως και χθες εδήλωσα εις την Συνέλευσιν, ότι δεν πρόκειται περί γενικής εισαγωγής της καταστάσεως πολιορκίας […] πρόκειται περί ειδικής εφαρμογής των διατάξεων περί καταστάσεως πολιορκίας εις μίαν και μόνην περίστασιν, η δε περίστασις αύτη είνε αι ειδήσεις αι στρατιωτικαί και αι πολεμικαί αι δημοσιευόμεναι και ανακοινούμεναι ιδίως διά του τύπου»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ κ. ΜΑΞΙΜΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΝ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΗΣ
ΕΘΝ. ΤΡΑΠΕΖΗΣ

• ΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΒΕΛΓΙΟΥ ΚΑΙ Μ. ΒΡΕΤΑΝΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 1920

• ΝΕΑ ΝΙΚΗ
«Διά μίαν ακόμη φοράν οι Κεμαλικοί εδοκίμασαν την αιχμήν της ελληνικής λόγχης και την δύναμιν της ελληνικής ψυχής»