Αναπόφευκτη εξέλιξη, «νομοτέλεια» που θα έλεγαν οι παλιοί, ήταν μέσα στα χαμόσπιτα και τις παράγκες των Μικρασιατών προσφύγων που βρήκαν νέα πατρίδα στην Καλαμαριά, να γεννηθεί και οργανωμένη αθλητική δραστηριότητα, όπως έγινε σε όλες τις περιοχές που συγκέντρωναν αυτά τα χαρακτηριστικά, με τον αθλητισμό να δίνει διέξοδο, να γίνεται εργαλείο κοινωνικοποίησης στο νέο περιβάλλον και να αξιοποιεί την πλούσια αθλητική – πολιτιστική κουλτούρα που είχε ανθίσει στη Μικρά Ασία.
Η Καλαμαριά είχε αρχίσει να υποδέχεται πρόσφυγες και πριν το μεγάλο ξεριζωμό του 1922, από το 1919 και τη γενοκτονία των Ποντίων και συνέχισε και μετά το 1922 με τις ανταλλαγές πληθυσμών.
Στο βιβλίο του Γιώργου Βιβιλάκη Απόλλων – Ομάδα Καρδιάς, καταγράφεται η ενδιαφέρουσα πληροφορία, βασισμένη στον Τύπο της εποχής και σε μαρτυρίες, ότι σύλλογος μουσικογυμναστικός με το όνομα Απόλλων υπήρχε από το 1910 στην Τραπεζούντα, με πρόεδρο τον καπνέμπορο Λάζαρο Καλαφατίδη.
Ο Απόλλων Καλαμαριάς (από το 2017 και μετά τροποποίησε το όνομα σε Απόλλων Πόντου) ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1926 και η αρχική μορφή είχε πολιτιστικά στοιχεία (μαντολινατα ανδρών και γυναικών και κιθάρα) χαρακτηριστικό αρκετών συλλόγων και στη Μ. Ασία, για να προστεθεί το ποδόσφαιρο, ο στίβος και το βόλεϊ.
Στενά δεμένος ο Απόλλωνας με το προσφυγικό στοιχείο, είχε οργανωμένο τμήμα εθελοντών που στήριζε τους πιο αδύναμους της περιοχής με τρόφιμα, φάρμακα και νερό, αφού όπως σε όλα τα σημεία που απότομα και μαζικά εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες, οι υποδομές ήταν σχεδόν ανύπαρκτες, γεγονός που είχε συμβολή στην εμφάνιση ασθενειών. Aν δεν αναφερόμασταν στην Καλαμαριά θα μπορούσε να είναι μία περιγραφή από τον Ταύρο, τα Σούρμενα, τις Νέες Ιωνίες Αττικής και Βόλου, την Ελευσίνα, κλπ. Όπως σε όλες τις προαναφερόμενες περιοχές, έτσι και η Καλαμαριά εκείνη την εποχή δεν είχε καμία σχέση με το σήμερα που ουσιαστικά αποτελούν συνέχεια του αστικού ιστού. Τότε ήταν «εξοχές» απόμακρες από το κέντρο της πόλης και της κοινωνικής – οικονομικής ζωής.
Άλλωστε τα «Απολυμαντήρια» της Καλαμαριάς, τόπος καραντίνας για χιλιάδες ταλαιπωρημένους πρόσφυγες (κούρεμα, κλίβανος για τα ρούχα, αποπαρασίτωση, κλπ) αποτελούν σημαντικό σημείο αναφοράς όχι μόνο στην ιστορία της περιοχής, αλλά συνολικά στην ιστορία του προσφυγικού ρεύματος στη χώρα μας.
Συμπληρώνουμε λοιπόν και λέμε ότι το dna του Απόλλωνα, ήταν πολιτισμός – αθλητισμός – κοινωνική αλληλεγγύη – διατήρηση της ιστορικής μνήμης.
Την πρώτη διοίκηση αποτελούσαν οι: Πρόεδρος: Εμμανουήλ Μαγιόπουλος (Ελαιοχρωματιστής και κατόπιν ιερέας), Αντιπρόεδρος: Κωνσταντίνος Θεοδωρίδης (Καθηγητής), Γενικός Γραμματέας: Γεώργιος Αργυράκος (Δημόσιος Υπάλληλος), Ταμίας: Πλούτων Αγαθόπουλος (Καφεπώλης), Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου: Θεόδωρος Μάνος (Δικαστικός), Χαράλαμπος Οδοντόπουλος (Επιχειρηματίας), Κωνσταντίνος Σαββαΐδης (Επιχειρηματίας).
Καθόλου τυχαία και η επιλογή των χρωμάτων, με το κόκκινο να συμβολίζει το αίμα των προσφύγων που σφαγιάσθηκαν και το μαύρο ως ένδειξη πένθους για τις πατρίδες που χάθηκαν.
Το 1927 ο Απόλλων έγινε μέλος της εγγράφηκε της ένωσης των ποδοσφαιρικών σωματείων Μακεδονίας και συμμετείχε για πρώτη φορά στο Πρωτάθλημα Γ’ Κατηγορίας Θεσσαλονίκης, το οποίο κατέκτησε το 1928.
Από τα πιο πρωτότυπα συνθήματα των γηπέδων ήταν το «Ο Απόλλων περιέχει δηλητήριον φοβερόν» που φώναζαν οι Καλαμαριώτες φίλαθλοι, που πάντα έδιναν μαζικό παρόν σε αγώνες, αλλά και σε προπονήσεις. Συχνά ήταν τα γλέντια με κεμεντζέ και χορούς και οι φωταψίες στην Καλαμαριά μετά από σημαντικές νίκες της ομάδας, απόδειξη δεσίματος της ομάδας με το τοπικό στοιχεία, φαινόμενο που στις εποχές μας και με τον άκρατο επαγγελματισμό στα σπορ, σχεδόν έχει εξαφανιστεί.
O Απόλλωνας πάντα αντιμετώπιζε ζητήματα από την αφαίμαξη αθλητών του από σωματεία και καταστάσεις έξω από τις γραμμές του γηπέδου. Θυμίζουμε ότι σε αφιέρωμα που είχαμε κάνει σε μία εμβληματική του μορφή τον Κώστα Λιάρο, που με πιέσεις στρατιωτικών στη μετεμφυλιακή περίοδο μεταγράφηκε (όντας φαντάρος στη Μακρόνησο) στον Εθνικό Πειραιώς, γράφαμε: «Mε τα πολλά κατάφερε αφού διαμαρτυρήθηκε έντονα να σβήσει την τιμωρία του και τελικά να επιστρέψει στον Απόλλωνα Καλαμαριάς, (1951-1955). Όμως δεν ήταν τόσο απλή η επιστροφή του στον Απόλλωνα Καλαμαριάς. Το ζήτημα έφτασε στον Άρειο Πάγο. Υπάρχουν στο αρχείο δημοσιεύματα από εφημερίδες της εποχής με το ιστορικό και τις παρεμβάσεις Υπουργών. Ήταν αθλητής ερασιτέχνης, αγαπούσε την ομάδα του και την πόλη του. «Τιμούσε τη φανέλα του», όπως ο ίδιος έλεγε. Οι φίλαθλοι του Απόλλωνα αγαπούσαν τον «Καρβουνιάρη» επειδή γνώριζαν ότι πάντα έδινε το 100% για την ομάδα του. Στο δικό του δεδικασμένο στηρίχθηκε η υπόθεση επιστροφής του Κούδα στον ΠΑΟΚ».
O Aπόλλωνας «θήτευσε» σε όλες τις εθνικές κατηγορίες στο ποδόσφαιρο ενώ διαθέτει και άλλα τμήματα, όπως: Μπάσκετ ανδρών, Μπάσκετ γυναικών, Βόλεϊ Ανδρών, Βόλεϊ Γυναικών, Ακαδημία Βόλεϊ, Κολύμβηση, Στίβος, Πινγκ-Πονγκ.
Όπως αναφέρει ο «Πολίτης Καλαμαριάς» έκδοση του Δήμου Καλαμαριάς Απρίλιος 2022 τεύχος 80: «Συμπληρώθηκαν φέτος 96 χρόνια από την ίδρυση του ιστορικού Απόλλωνα Καλαμαριάς. Στις 24 Ιανουαρίου του 1926 οι Πόντιοι πρόσφυγες που έμεναν εδώ, αποφάσισαν να δημιουργήσουν την ομάδα και να συνδέσουν το όνομα και την ιστορία με την Καλαμαριά και την προσφυγιά, με στόχο την συνδρομή μέσω των αγωνιστικών του τμημάτων στην αθλητική ζωή της πόλης αλλά και της χώρας. Με τα χρόνια, ο Απόλλωνας έγινε ο εκφραστής του ποντιακού ελληνισμού, σε όλη την επικράτεια και έζησε μεγάλες στιγμές».
«Οι Πόντιοι Καλαμαριώτες είναι ταυτισμένοι με τον Απόλλωνα Καλαμαριάς. Όλα αυτά τα χρόνια έχουμε καμαρώσει τα παιδιά μας στις αθλητικές ακαδημίες του, σχεδόν σε όλα τα αθλήματα. Είμαστε περήφανοι που στην πόλη μας δραστηριοποιείται μια τέτοια ιστορική ομάδα και ιδιαίτερα συγκινημένοι, καθώς φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έλευση των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή» δηλώνει ο Δήμαρχος, Γιάννης Δαρδαμανέλης.
Το βασικό όμως δεν είναι ούτε ο αριθμός των τμημάτων (που σαφώς δείχνει σημαντικό κοινωνικό έργο), ούτε οι αγωνιστικές επιτυχίες που έρχονται και παρέρχονται, αλλά η διαρκής δράση του και η βαθιά του ρίζα, που μπόρεσε και έδωσε διέξοδο και πόλο συσπείρωσης στα πιο ταλαιπωρημένα στρώματα της εποχής που ιδρύθηκε και κυρίως στηρίχτηκε στην αγάπη τους για να κάνει τα πρώτα του βήματα και ακολούθως μία σταθερή και αδιάλειπτη πορεία.
Έρευνα: Nάσος Μπράτσος
Υ.Γ. ευχαριστούμε το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού για την παραχώρηση της κεντρικής φωτο του Απόλλωνα Πόντου
Σχετικά θέματα
Aπό τον Ερμή Κωνσταντινούπολης το 1877 έως τη Beyoğlu Sports Club – 144 χρόνια ιστορίας
Α.Ε. Περάματος: Η ομάδα που ιδρύθηκε το 1927 από Μικρασιάτες Πρόσφυγες
Ηρόδοτος: Από την Αλικαρνασσό της Μικράς Ασίας στην Κρήτη
Μικρασιατική Αθλητική Ένωση Χίου: Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες σε αθλητική δράση από το 1924
Με έμπνευση από τη Μικρά Ασία και δύναμη από τα Χανιά: Απόλλων Αγίου Ιωάννη 1923
Το ταξίδι και η προσφορά του Ίκαρου Χανίων με μικρασιατική ρίζα στα γήπεδα της Κρήτης
Το γήπεδο «Προσφυγικών» στην Πάτρα – Το έφτιαξαν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες
ΑΕΚ Τρίπολης 1929: Οι Μικρασιάτες στα αρκαδικά γήπεδα και ο Τάσος Μουκάκης
Ιωνία Χανίων 1924: Ο ποδοσφαιρικός όμιλος των Προσφύγων με τα στρατιωτικά άρβυλα
Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στα Χανιά, ο «Άφοβος» και ο Ινδός Φακίρης στο γήπεδο
Aετός Ρίου 1928: Αθλητική στέγη για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες
Κύψελος Κορίνθου: Είμαστε περήφανοι για την προσφυγική μας ιδιότητα
Aπό την Πόλη έως τα Σφαγεία – 95 χρόνια Φωστήρας «ο φονέας των γιγάντων»
Αγροτικός Αστέρας: Από τον Κουκλουτζά της Σμύρνης στα γήπεδα της Θεσσαλονίκης
Οι «παραποτάμιες» ομάδες στη Νέα Ιωνία του Μεσοπολέμου
Α.Ο.Ν.Α.: Οι πρόσφυγες από την Αργυρούπολη του Πόντου στα τοπικά πρωταθλήματα της Αθήνας
Οι αθλητικές συγκροτήσεις των προσφύγων του 1918 και του 1922 – Ο Α.Σ. Σουρμένων
Οι αθλητικές συγκροτήσεις Αρμενίων και Μικρασιατών προσφύγων στο Δουργούτι του Μεσοπολέμου
Τα πρώτα αθλητικά βήματα των Μικρασιατών προσφύγων στη Ν. Ιωνία Αττικής (Α’ μέρος)
Τα πρώτα αθλητικά βήματα των Μικρασιατών προσφύγων στη Ν. Ιωνία Αττικής (B’ μέρος)
Τα πρώτα αθλητικά βήματα των Μικρασιατών προσφύγων στη Ν. Ιωνία Αττικής (Γ’ μέρος)
Α.Ε. Ελευθερούπολης 1929: Με Μικρασιατική ρίζα σε μια διαδρομή προσφοράς μέχρι σήμερα
Α.Ο. Νέας Ιωνίας: Συνεχής προσφορά στον ερασιτεχνικό αθλητισμό
Ψυχικό 1926: Όταν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες ίδρυσαν αθλητικό σωματείο
Οι πρώτες αθλητικές συγκροτήσεις των Μικρασιατών προσφύγων στο συνοικισμό του Κοπανά
Από το 1926 έως σήμερα: Προποντίδα Χαλκίδας η ομάδα των Μικρασιατών προσφύγων
A.Σ. Ποντίων 1928: «Θα εφτάμε Σύλλογον τεμέτερον»
«Ναύαρχος Βότσης»: Πολιτιστική και αθλητική δράση από το 1933 από Μικρασιάτες και Πόντιους πρόσφυγες
Αθλητική κυψέλη από το 1925: Το ert.gr στα γραφεία του Ολυμπιακού Πατρών
B.A.O.-1926: Δημιουργική διέξοδος για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη
Από το όρος του Mίμα έως τα Μέγαρα – Η Μικρασιατική από τις αλάνες του 1937 στα γήπεδα του 2018
ΑΕΚ Χαλκίδας: Η «Εφτάψυχη» ομάδα των προσφύγων και των κυνηγημένων
Ιωνικός Αστέρας Θήβας: Από τα Σώκια της Μ. Ασίας το 1908 στον προσφυγικό συνοικισμό της Θήβας
Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας: To προσφυγικό σωματείο συνεχίζει την προσφορά του από το 1930
90 χρόνια ιστορίας για τον Ηρακλή Ελευσίνας – Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες
Τριγλία Ραφήνας 1931: Η διαχρονική αθλητική και κοινωνική προσφορά των Μικρασιατών προσφύγων
Η αρχόντισσα της Πόλης στα γήπεδα της Αθήνας – Πέρα Κλουμπ με έτος ίδρυσης 1880
Aπό την Προσφυγική Ένωση Θεσσαλονίκης έως τον Μακεδονικό – 93 χρόνια ιστορίας
Ένα σπάνιο ντοκουμέντο του 1893 – “Ολυμπιακοί Αγώνες εν Βιθυνία”
98 χρόνια “με το άσπρο της ειρήνης και το πράσινο της ελπίδας” – Ο.Φ.Ν. Δόξα Πειραιά 1922
«Η Νίκη μας και πάλι πρωτάθλημα θα πάρει!…» το νέο βιβλίο του Θανάση Βογιατζή
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος