H κατηφόρα του ευρώ και oι ακροβασίες της ΕΚΤ

Τις προηγούμενες μέρες η ισοτιμία ευρώ-δολ. υποχώρησε τρεις φορές για μερικές ώρες κάτω από το 1 : 1 ύστερα από 20 χρόνια, ενώ από τις αρχές του τρέχοντος έτους το κοινό νόμισμα έχει υποτιμηθεί 12% έναντι του αμερικανικού.

Ποιοί είναι οι βασικοί λόγοι για την υποτίμηση του ευρώ και την υπερτίμηση του δολαρίου; Πρόκειται αποκλειστικά για θέμα διαφοράς επιτοκίων (προς το παρόν βασικό ευρωπαϊκό επιτόκιο -0.50% , βασικό αμερικανικό +1.50%);

Λειτουργούν πάλι οι “ψυχολογικοί λόγοι υπέρ του “δολαρίου ως “ασφαλούς παραδείσου” σε εποχές κρίσεων; Είναι οι χειρότερες επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές οικονομίες από την ενεργειακή κρίση και τις συνέπειες του πολέμου (π.χ. αναλύσεις δείχνουν υποχώρηση της ισοτιμίας στο 0.95: 1 ή και 0.90 : 1 αν αργήσει να ανοίξει ή δεν λειτουργήσει καθόλου ο Nord Stream). Yπάρχουν “τεχνικοί λόγοι” με κλείσιμο θέσεων και ρευστοποιήσεις Funds, άνοιγμα σε πιο χαμηλές ισοτιμίες, αντισταθμίσεις κλπ ; Εν τέλει -και παρόλο αυτά- μήπως είναι το ευρώ υποτιμημένο και το δολάριο υπερτιμημένο;

Tα ερωτήματα αυτά εξετάστηκαν στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» και προσκεκλημένο τον οικονομολόγο και δημοσιογράφο θεμάτων διεθνούς οικονομίας Κωστή Παπαδημητρίου.

Να σημειωθεί ότι την Πέμπτη 21/7 θα λάβει χώρα μια κρίσιμη συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), από την οποία αναμένεται να ανακοινωθεί η πρώτη αύξηση επιτοκίων εδώ και χρόνια. Επίσης, ήδη από τον Ιούνιο έχουν περικοπεί οι μηχανισμοί διευκόλυνσης των κρατών μελών μέσω των έκτακτων αγορών ομολόγων λόγω πανδημίας.

Το ζήτημα είναι τι μπορούμε να αναμένουμε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως αύξηση των επιτοκίων ή άλλων νομισματικών και λοιπών αποφάσεων καθώς η ΕΚΤ προσπαθεί προσπαθεί να λύσει εδώ και μήνες δύο δύσκολους γρίφους: Πρώτον, πως να αυξήσει τα επιτόκια για το σύνολο της ευρωζώνης και αποσύροντας τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης, ώστε να τιθασευτεί ο πληθωρισμός, αλλά χωρίς να οδηγηθεί η ευρωπαϊκή οικονομία σε ύφεση. Δεύτερον, πως να εναρμονίσει τις γενικές αυξήσεις των επιτοκίων με τις ιδιαίτερες δανειακές ανάγκες των υπερχρεωμένων χωρών-μελών, που είναι κυρίως τα κράτη του Νότου, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα. Και στις δύο αυτές οικονομίες εμφανίστηκαν αυξήσεις των spreads απλώς ενόψει των αλλαγών της EKT. Tiς προηγούμενες μέρες οι πιέσεις ήταν εμφανείς σε ό, τι αφορά το χρέος της Ιταλίας εξ αιτίας και της διαφαινόμενης διάλυσης της κυβέρνησης Ντράγκι και της ισχυρής πιθανότητας να οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες εκλογές.

Παρόλα αυτά, στη χώρα μας επικρατεί μια σχετική ηρεμία σε σχέση με τις νομισματικές, δημοσιονομικές και μακροοικονομικές εξελίξεις, με τη λογική πως η ΕΚΤ θα εμφανίσει ένα μηχανισμό για τις ανάγκες του Νότου, πως μια ισχυρή ανάπτυξη μετριάζει τις επιπτώσεις του υψηλού πληθωρισμού, πως το μεγαλύτερο μέρος του δημοσίου χρέους διακρατείται από ευρωπαϊκούς θεσμούς με χαμηλά επιτόκια έως το 2031 και πως οι τρέχουσες δανειακές ανάγκες δεν είναι μεγάλες. Ωστόσο, πόσο ρεαλιστική είναι αυτή η εικόνα στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες ;