Η Ιερά Εξέταση της διαπραγμάτευσης

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Η δυστοκία στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης και η στάση των δανειστών δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η διαπραγμάτευση είναι υπονομευμένη και τα περιθώρια κινήσεων της κυβέρνησης παραμένουν περιορισμένα.

Η ελληνική κυβέρνηση είναι ο αδύναμος κρίκος στη διαπραγμάτευση, καθώς δεν έχει κάποιο μοχλό πίεσης των δανειστών, ενώ αντιθέτως η ίδια βλέπει το χρόνο να κυλάει σε βάρος της.

Είναι ενδεικτικό ότι οι εκπρόσωποι της τρόικας μετά το τελευταίο Eurogroup έσπευσαν να υπογραμμίσουν ότι οι συζητήσεις πρέπει να καταλήξουν γρήγορα για να μην πληγεί η ελληνική οικονομία από την αβεβαιότητα υποδεικνύοντας έτσι το εργαλείο πίεσης που διαθέτουν.

Δεν είναι, όμως, μόνον αυτό. Υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών, το οποίο δεν είναι μόνο τεχνικό, δεν αφορά δηλαδή μόνο στις διαφορετικές εκτιμήσεις και προβλέψεις, αλλά αγγίζει την ουσία της πολιτικής.

Η κυβέρνηση ελπίζει ότι θα καταλήξει σε έναν συμβιβασμό, στο πλαίσιο του οποίου θα λάβει μεν επώδυνα μέτρα, αλλά θα έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει κάποια οικονομικά ανταλλάγματα στην κοινωνία. Η στόχευσή της έχει ασφαλώς και πολιτικό στόχο, καθώς επιδιώκει να αμβλύνει το πολιτικό κόστος των μέτρων με κάποιες αντιπαροχές και για το λόγο αυτό έχει προτείνει “αντιμέτρα” που αφορούν μεγάλα κοινωνικά στρώματα μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων.

Υπάρχει και οικονομική σκοπιμότητα, καθώς εάν οι πολίτες ελαφρυνθούν, αυτομάτως θα ενισχυθεί η κατανάλωση και η οικονομική δραστηριότητα.

Εργασία και κεφάλαιο

Πρόκειται για τις δύο βασικές κατευθύνσεις των οικονομικών πολιτικών της Αριστεράς, οι οποίες στηρίζονται αφενός στην αναδιανομή των εισοδημάτων προς τα κάτω και δεύτερον στα λεγόμενα “οικονομικά της ζήτησης” (το λεγόμενο και Κεϊνσιανισμό), όπου η ανάπτυξη επιδιώκεται μέσα από τη στήριξη της εργασίας, των εισοδημάτων και της κατανάλωσης, με σημαντικό ρόλο της κυβέρνησης και του Κράτους.

Το ΔΝΤ, όμως, έχει “στυλώσει τα πόδια” και αυτό δεν οφείλεται μόνο σε λόγους τακτικής, όπως για παράδειγμα το ότι πιθανότατα οι τεχνοκράτες ζητούν τα αδύνατα, για να οδηγήσουν τα πράγματα στα άκρα προς όφελος εκείνων που στο εσωτερικό του Ταμείου επιδιώκουν την αποχώρησή του από την Ευρώπη.

Το ΔΝΤ έχει τελείως αντίθετη οικονομική φιλοσοφία για την οικονομία από εκείνη που ασπάζεται η ελληνική κυβέρνηση και από ότι φαίνεται είναι αποφασισμένο να την επιβάλει.

Το Ταμείο στηρίζεται στα “οικονομικά της προσφοράς”, τα οποία ορίζουν ότι η ανάπτυξη ευνοείται όταν το κεφάλαιο και οι επιχειρήσεις έχουν το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό ελευθερίας για να επενδύσουν και να παράγουν, όπερ σημαίνει, μεταξύ άλλων, χαμηλούς φόρους και τους ελάχιστους δυνατούς ελέγχους και περιορισμούς.

Γιαυτό και το ΔΝΤ απορρίπτει τις ελληνικές προτάσεις για γενικευμένες ελαφρύνσεις σε μεσαία και χαμηλά εισοδήματα και υποστηρίζει κυρίως μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις, ώστε να διευκολύνεται η επίτευξη κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα, ενώ δέχεται μέτρα τύπου “συσσιτίων” για τα πιο αδύνατα στρώματα, στο πλαίσιο ενός ελάχιστου πλαισίου προστασίας από την απόλυτη ένδεια.

Έγινε φανερό από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε η συζήτηση για περίφημα “αντιμέτρα” ότι υπάρχει θεμελιώδης διαφορά μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών η οποία δεν γίνεται να ξεπεραστεί με αμοιβαίες υποχωρήσεις -τις οποίες άλλωστε το ΔΝΤ δεν φαίνεται διατεθειμένο να κάνει ούτως ή άλλως.

Δεν πρόκειται για διαφορετικές εκτιμήσεις ως προς τις λεπτομέρειες -παρότι υπάρχει και αυτό.

Το ΔΝΤ και η ελληνική κυβέρνηση πιστεύουν σε “διαφορετικούς θεούς” της οικονομίας και προς το παρόν η ελληνική πλευρά βρίσκεται αντιμέτωπη με την Ιερά Εξέταση του Πολ Τόμσεν επειδή αμφισβητεί το κυρίαρχο δόγμα.
Ένα δόγμα που έχει εν πολλοίς ασπαστεί και η Ευρωζώνη, ίσως όχι στον ίδιο ακραίο βαθμό με το ΔΝΤ.