Ιταλική έρευνα αποκαλύπτει έναν από τους μηχανισμούς που προκαλεί την Αμυοτροφική Πλευρική Σκλήρυνση (ALS)

Ανταπόκριση από την Ιταλία για την ΕΡΤ: Κρίστιαν Μαυρής

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Brain από Ιταλούς επιστήμονες ανοίγει νέα θεραπευτικά σενάρια για την Αμυοτροφική Πλευρική Σκλήρυνση (ALS).

Σύμφωνα με δελτίο τύπου του Νοσοκομείου Città della Salute του Τορίνου όπου πραγματοποιήθηκε έρευνα μαζί με το Ινστιτούτο Mario Negri του Μιλάνου, αναδείχθηκε ένας από τους μηχανισμούς που προκαλεί τη νόσο, δηλαδή την ανεπάρκεια ενός ενζύμου (κυκλοφυλλίνη Α) στα κύτταρα. 

Η ALS είναι μια σοβαρή, προοδευτικά αναπηρική νευροεκφυλιστική ασθένεια που επηρεάζει τους ενήλικες, χαρακτηρίζεται από την εξασθένηση των κινητικών νευρώνων (τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για τη σύσπαση των εκούσιων μυών) ολόκληρου του σώματος, η οποία οδηγεί σε παράλυση των εκούσιων μυών έως και των αναπνευστικών.

Προηγούμενες μελέτες είχαν ήδη δείξει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών με Αμυοτροφική Πλευρική Σκλήρυνση (ALS) έχουν ανωμαλίες στην πρωτεΐνη TDP-43, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στις κυτταρικές διεργασίες και προκαλεί ALS εάν μεταλλαχθεί. Η νέα μελέτη, που διεξήχθη σε ζωικά μοντέλα και ασθενείς, έδειξε ότι το ένζυμο κυκλοφυλλίνη Α (PPIA) είναι απαραίτητο για την καλή λειτουργία του TDP-43. Στην πραγματικότητα, η απουσία κυκλοφυλλίνης Α (PPIA) στο ζωικό μοντέλο προκαλεί μια νευροεκφυλιστική ασθένεια παρόμοια με την ALS και προκαλεί την ανώμαλη συσσώρευση της πρωτεΐνης TPD-43.

Η μελέτη, που μόλις δημοσιεύτηκε στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Brain, σχεδιάστηκε και συντονίστηκε από την Valentina Bonetto του Ινστιτούτου Mario Negri IRCCS Pharmacological Research Institute με την ερευνητική ομάδα του Περιφερειακού Κέντρου με ειδικότητα στην ALS (CRESLA) του νοσοκομείου Molinette της Città della Salute του Τορίνο και Τμήμα Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου του Τορίνο, με συντονιστή τον καθηγητή Andrea Calvo.

Όπως αναφέρει το δελτίο τύπου «παρατηρήσαμε – εξηγεί η Laura Pasetto του Ινστιτούτου Mario Negri, πρώτο όνομα της επιστημονικής δημοσιευσης – ότι όταν απουσιάζει η PPIA το ζωικό μοντέλο αναπτύσσει τα συμπτώματα της ALS με μετωποκροταφική άνοια, δηλαδή μια προοδευτική κινητική δυσλειτουργία, αναστολή και αλλαγές συμπεριφοράς σε συνδυασμό με θάνατο κινητικών νευρώνων και αλλοιώσεις του TDP-43. «Αυτά τα δεδομένα συμφωνούν – προσθέτει η Valentina Bonetto – με ό,τι έχει παρατηρηθεί σε μεγάλο αριθμό ασθενών με ALS με και χωρίς μετωποκροταφική άνοια που παρουσιάζουν έλλειψη PPIA».

«Εντοπίσαμε επίσης έναν ασθενή με ALS με μια σπάνια μετάλλαξη στο γονίδιο PPIA – εξηγεί ο Andrea Calvo, από το CRESLA της Città della Salute και το Τμήμα Νευροεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο – η οποία καθιστά την πρωτεΐνη δυσλειτουργική. Αυτή η μετάλλαξη, αν και δεν αντιπροσωπεύει μια κοινή αιτία της ALS, είναι σημαντική γιατί μας δίνει ενδείξεις για το ποιες κυτταρικές διεργασίες μπορεί να αλλοιωθούν στους ασθενείς». 

«Η μετάλλαξη, τα στοιχεία για τους ασθενείς και εκείνους στο ζωικό μοντέλο οδηγούν όλα προς την ίδια κατεύθυνση, δηλαδή ότι στην ALS οι προστατευτικές λειτουργίες του PPIA είναι ανεπαρκείς – συμπεραίνει η Valentina Bonetto – έτσι ως μελλοντική προοπτική αποφασίσαμε να αναπτύξουμε μια θεραπευτική προσέγγιση που στοχεύει στην αποκατάσταση αυτών των λειτουργιών. Τώρα πρέπει να επιστρέψουμε στο εργαστήριο και να αξιολογήσουμε εάν αυτός είναι ο σωστός τρόπος για να σταματήσουμε την εμφάνιση και την εξέλιξη της νόσου. Εάν ναι, θα ήταν ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς την ανάπτυξη μιας θεραπείας για την ALS».

Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε κυρίως από το Περιφερειακό Ίδρυμα Βιοϊατρικής Έρευνας της Περιφέρειας της Λομβαρδίας (TRANS-ALS Project) και το Ιταλικό Υπουργείο Υγείας (Finalized Research Project GR-2018-12365614). Η είδηση ​​έρχεται αμέσως μετά την ανακοίνωση του Ιταλικού Ιδρύματος Ερευνών για την Αμυοτροφική Πλευρική Σκλήρυνση (AriSLA) ότι το έργο του Δρ. Bonetto για την PPIA (GATTALS) είναι μεταξύ εκείνων που επιλέχθηκαν από την πρόσκληση AriSLA 2021 και έχει λάβει επίσης συνεισφορά από την Ένωση “Io Corro con Giovanni.