Τα καθοριστικά βήματα για την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ

Επισπεύδουν την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ η Σουηδία και η Φινλανδία. Οι δύο χώρες θα καταθέσουν επίσημα την Τετάρτη τις σχετικές αιτήσεις τους στη Συμμαχία.  Αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ λένε ότι η διαδικασία ένταξης θα μπορούσε να ολοκληρωθεί «σε μερικές εβδομάδες». Διπλωμάτες της Συμμαχίας δηλώνουν ότι η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας αναμένεται να εγκριθεί πριν ή κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ που θα διεξαχθεί από τις 28 έως τις 30 Ιουνίου στη Μαδρίτη, σύμφωνα με το Reuters. Ωστόσο, το πιο χρονοβόρο μέρος της διαδικασίας – η επικύρωση των πρωτοκόλλων προσχώρησής τους από τα 30 κράτη – μέλη της Συμμαχίας, μερικές φορές με τη συμμετοχή κοινοβουλίων – μπορεί να διαρκέσει μήνες, χωρίς να μπορεί να προβλεφθεί ο ακριβής χρόνος. Στους πιο πρόσφατους υποψηφίους, αυτό το βήμα διήρκεσε οκτώ έως 12 μήνες. Πάντως, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ δήλωσε αισιόδοξος «ότι θα βρεθούν τρόποι για να συντομευθεί αυτή η μεταβατική περίοδος», ανάμεσα στην αίτηση των δύο χωρών και την επικύρωση της ένταξής τους στη Συμμαχία από τα κοινοβούλια κρατών-μελών.

Η Καναδή υπουργός Εξωτερικών, Μέλανι Τζολί, εκτίμησε τη Δευτέρα ότι «μπορεί να χρειαστούν μέρες για τον Καναδά».

Όπως αναφέρει το Associated Press, η ταχύτερη διαδικασία ένταξης στο ΝΑΤΟ ήταν για την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Δυτική Γερμανία, για τις οποίες η διαδικασία έγκρισης διήρκεσε περίπου τέσσερις μήνες τη δεκαετία του 1950, όταν το ΝΑΤΟ ήταν μικρότερο από το ήμισυ του σημερινού του μεγέθους. Ωστόσο, ο πόλεμος στο κατώφλι του ΝΑΤΟ αλλάζει τα δεδομένα και επισπεύδει τις διαδικασίες.

Οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Βρετανία, μεταξύ άλλων, είναι έτοιμες να παράσχουν υποστήριξη ασφαλείας, εάν χρειαστεί, μέχρι να ολοκληρωθεί η ενταξιακή διαδικασία.

Τα βήματα μιας υποψήφιας χώρας

Η διαδικασία ένταξης στο ΝΑΤΟ δεν έχει επισημοποιηθεί και τα βήματα μπορεί να διαφέρουν. Πρώτα όμως, πρέπει να υποβληθεί αίτημα συμμετοχής στη Συμμαχία. Συνήθως έρχεται με τη μορφή επιστολής από έναν υπουργό ή έναν ηγέτη.

Το ΝΑΤΟ στη συνέχεια αξιολογεί το αίτημα, σε συνεδρίαση του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου (NAC) των 30 χωρών – μελών, πιθανώς σε επίπεδο πρεσβευτών.

Το NAC αποφασίζει εάν θα δώσει πράσινο φως για να ξεκινήσει η ενταξιακή διαδικασία της υποψήφιας χώρας και ποια βήματα πρέπει να ληφθούν για να ολοκληρωθεί η ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Η απόφαση εξαρτάται από το πόσο ευθυγραμμισμένες είναι οι υποψήφιες χώρες με τα πολιτικά, στρατιωτικά και νομικά πρότυπα του ΝΑΤΟ και από το εάν συμβάλλουν στην ασφάλεια στην περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού.

Εκτιμάται ότι τα κριτήρια αυτά δεν θα δημιουργήσουν πρόβλημα στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας.

Πώς γίνονται οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις

Εάν το NAC δώσει πράσινο φως, διεξάγονται ενταξιακές συνομιλίες που είναι πιθανό να ολοκληρωθούν σε μία μόνο ημέρα. Τα βήματα είναι αρκετά απλά.

Η υποψήφια χώρα καλείται να δεσμευτεί να τηρήσει το Άρθρο 5 – τη ρήτρα συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ που εγγυάται ότι μια επίθεση σε οποιονδήποτε σύμμαχο θα αντιμετωπιζόταν με κοινή απάντηση από όλους. Θα πρέπει να δεσμευτεί για τις υποχρεώσεις δαπανών που αφορούν στον εσωτερικό προϋπολογισμό του ΝΑΤΟ, ο οποίος ανέρχεται σε περίπου 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η υποψήφια χώρα ενημερώνεται για το ρόλο της στον αμυντικό σχεδιασμό του ΝΑΤΟ και για οποιεσδήποτε άλλες νομικές υποχρεώσεις ή υποχρεώσεις ασφαλείας που μπορεί να έχει, όπως ο χειρισμός διαβαθμισμένων πληροφοριών.

Στη συνέχεια, το προσωπικό του ΝΑΤΟ συντάσσει μια έκθεση που ενημερώνει τους συμμάχους για το αποτέλεσμα των συνομιλιών. Η έκθεση αναφέρει ποια θέματα τέθηκαν με τον εταίρο και ποιες δεσμεύσεις ανέλαβε. Ταυτόχρονα, η υποψήφια χώρα στέλνει επιστολή, συνήθως από υπουργό Εξωτερικών, με την οποία επιβεβαιώνει ότι αποδέχεται όλες αυτές τις δεσμεύσεις.

Πώς ξέρει μια υποψήφια χώρα αν γίνεται δεκτή στους κόλπους του ΝΑΤΟ;

Η έκθεση προσχώρησης και η επιστολή του υποψηφίου υποβάλλονται για άλλη μια φορά στο NAC για τελική απόφαση.

Το συμβούλιο – το οποίο μπορεί να συνεδριάζει σε επίπεδο πρεσβευτών, υπουργών ή ηγετών – εξετάζει την αίτηση και αποφασίζει εάν θα υπογράψει το πρωτόκολλο προσχώρησης με την υποψήφια χώρα.

Εάν ληφθεί θετική απόφαση, πραγματοποιείται μια μικρή τελετή δίνοντας μια συμβολική και νομική μορφή σε αυτό το μέρος της διαδικασίας ένταξης.

Το πρωτόκολλο αποστέλλεται στα κράτη – μέλη για επικύρωση, βάσει των εθνικών διαδικασιών των χωρών, ορισμένες από τις οποίες απαιτούν κοινοβουλευτική έγκριση.

Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, η υποψήφια χώρα επικυρώνει το πρωτόκολλο και το καταθέτει στην Ουάσιγκτον. Στη συνέχεια, γίνεται επίσημα μέλος του ΝΑΤΟ και η εθνική σημαία της υψώνεται έξω από το αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Υπάρχουν ενστάσεις στην ένταξη των υποψήφιων χωρών;

Το ΝΑΤΟ λαμβάνει όλες τις αποφάσεις του με συναίνεση, επομένως κάθε χώρα έχει de facto δικαίωμα βέτο.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε τη Δευτέρα ότι δεν θα εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.  Έχει εκφράσει ανησυχία για τη στάση των δύο χωρών απέναντι στους Κούρδους μαχητές, τους οποίους η Τουρκία θεωρεί «τρομοκράτες».

Ωστόσο, ο Φινλανδός πρόεδρος εμφανίστηκε αισιόδοξος την Τρίτη ότι η χώρα του και η Σουηδία θα μπορέσουν να καταλήξουν σε συμφωνία με την Τουρκία και να κάμψουν τις αντιρρήσεις της Άγκυρας για την ένταξη των δύο σκανδιναβικών κρατών στο ΝΑΤΟ.

Καμία άλλη χώρα δεν έχει εγείρει σοβαρές αντιρρήσεις για την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας, είτε δημόσια, είτε στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, λένε αξιωματούχοι.

Πηγές: The Associated Press, Reuters