Ψυχική ανθεκτικότητα: Η ικανότητα της «άνωσης» από τις αποτυχίες

«Πώς αυτό το αουτσάιντερ – Ανατολικογερμανίδα, επιστήμων, γυναίκα σ΄ ένα ευρωπαϊκό κράτος που δεν είχε ποτέ βασίλισσα- κατάφερε να τα πετύχει όλα αυτά; Πώς μια πολιτικός με λόγο τόσο λιτό όσο και η εμφάνισή της κέρδισε τέτοια εξουσία και διάρκεια στην ψηφιακή εποχή μας, όπου ο χρόνος προσήλωσής μας συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο;»
Αυτό αναρωτιέται η Κάτι Μάρτον, Αμερικανίδα ουγγρικής καταγωγής, συγγραφέας του βιβλίου, « Η καγκελάριος». Πρόκειται για τη βιογραφία της Άνγκελα Μέρκελ.

«Στην έβδομη δεκαετία της ζωής της, ενθουσιάζεται ακόμη με οτιδήποτε καινούριο και ενδιαφέρον. Όλα την εμπνέουν: οι άνθρωποι, τα γεγονότα, η Ιστορία, τα προβλήματα προς επίλυση…» Σίγουρα δεν θα μπορούσε να προσωποποιήσει κανείς με καλύτερο τρόπο τον ορισμό της ψυχικής ανθεκτικότητας.

Όπως λέει η Μάρτον για την Μέρκελ: «Από αυτές τις δυνάμεις – με άλλες γεννήθηκε, άλλες τις απέκτησε – πηγάζει μια ακλόνητη αυτοπεποίθηση που συχνά βραχυκυκλώνει τους ομολόγους της και έχει οδηγήσει στην εντυπωσιακή μακροημέρευσή της ως καγκελαρίου».

Η αυτοπεποίθηση είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της ψυχικής ανθεκτικότητας.

Τι είναι λοιπόν η ψυχική ανθεκτικότητα και πως μπορεί κάποιος να την αποκτήσει;

Σύμφωνα με την Σουνίγια Λούταρ ( Suniya S Luthar), καθηγήτρια ψυχολογίας (με ειδίκευση στην ανάπτυξη του παιδιού) στο πανεπιστήμιο Κολούμπια, η ψυχική ανθεκτικότητα αφορά στην έκθεση στην αντιξοότητα και στη θετική προσαρμοστική έκβαση σε αυτή. Είναι η ικανότητα του ανθρώπου να επανακάμπτει από αντιξοότητες, μια ικανότητα απαραίτητη για προσαρμογή στις
μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της καθημερινής ζωής.

Ψυχική ανθεκτικότητα

• Ικανότητα «άνωσης» από τις αποτυχίες.
• Παρόμοια με άνωση: όταν ωθούνται προς τον πυθμένα στο νερό, τα σώματα έχουν την τάση λόγω της άνωσης που ασκείται σ΄αυτά  να επανέλθουν  στην επιφάνεια.
• Δεν είναι η μη τρωτότητα, ούτε η τελειότητα, ούτε η απομόνωση από όλους τους κινδύνους.
• Δεν αποτελεί γνώρισμα «τέλειων ανθρώπων».

Τελειομανείς: φοβούνται να κάνουν λάθος, τα καταφέρνουν καλά αλλά δεν παίρνουν ρίσκα για να φτάσουν στις μέγιστες δυνατότητές τους.

Ανθεκτικοί: είναι συνήθως οι περισσότερο επιτυχημένοι επειδή αγγίζουν τα όριά τους και μαθαίνουν από τα λάθη τους.

Οι έρευνες της Λούταρ σε παιδιά και νέους δείχνουν ότι η έκθεση στη φτώχεια, τα τραυματικά γεγονότα, αλλά και οι υπερβολικές πιέσεις για επιτεύγματα- οι οποίες παρατηρούνται στις εύπορες κοινωνίες- μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός μη ανθεκτικού χαρακτήρα. Πολύ σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ενός ψυχικά ανθεκτικού ανθρώπου παίζουν οι γονείς και η οικογένεια. Ο συνεπής και κατάλληλος καθορισμός ορίων από τους γονείς προετοιμάζει τα παιδιά για τις αντιξοότητες τις οποίες  μπορεί να αντιμετωπίσουν στη ζωή τους.