Ταινίες της εβδομάδας: Aλληγορία, θρίλερ, ψυχεδέλεια αλλά και ωμός ρεαλισμός

«Όλοι οι άντρες είναι ίδιοι» στον εφιαλτικό κόσμο του Men, μα πώς θα ήταν ένας κόσμος μόνο με γυναίκες; Την απάντηση δίνει ο Βρώμικος Παράδεισος, όπου ξεθάβουν την …Κέιτ Μπους (που είναι και για άλλους λόγους επίκαιρη αυτήν την περίοδο)! Ένα κορίτσι στη Γαλλία του ’60 έρχεται αντιμέτωπη με τους νόμους κατά της άμβλωσης στο Γεγονός, ενώ ένα κορίτσι στην Τσεχοσλοβακία της ίδιας εποχής εμπιστεύεται εύκολα και ωριμάζει βίαια στους Έρωτες μιας Ξανθιάς. Μία πόρνη προσπαθεί να βρει τον δολοφόνο, φορώντας Μαύρα Γυαλιά και μπερδεμένοι εφήβοι εκεί γύρω στα 18 επιτίθενται σε όποιον είναι διαφορετικός. Ευτυχώς υπάρχει πάντα και μία ταινία για τους μικρούς μας φίλους: Ελκάνο και Μαγγελάνος: Ο Πρώτος Περίπλους της Γης.

Πάμε να δούμε αναλυτικά τις ταινίες που κάνουν πρεμιέρα την Πέμπτη 2 Ιουνίου 2022 στους κινηματογράφους.

Βρώμικος Παράδεισος

Ο Μπερτράν Μαντικό που μας χάρισε τα «Άγρια Αγόρια», επιστρέφει με την παραληρηματική ταινία φαντασίας «Βρώμικος Παράδεισος». Ένας πλανήτης που κατοικείται μόνο από γυναίκες γίνεται και η απάντηση στη μητριαρχία και στην ελάχιστα πλέον σπλαχνική μητέρα-γη: «Η γη ήταν άρρωστη και έτσι βρήκαμε το After Blue», θα ακουστεί σε μια προσπάθεια να μας εντάξει σε αυτόν τον queer παράδεισο, που όμοιο του δεν έχετε δει.

Με επιρροές από την μετα-ποπ-κουλτούρα και την Transmigration mangago λογοτεχνία, τον εμβληματικό «άγριο πλανήτη» του René Laloux και την ξέχειλη φαντασία, το οικογενειακό δράμα που αναπτύσσεται μεταξύ μιας μητέρας και μιας κόρης που αναγκάζονται να «διορθώσουν» το λάθος της δεύτερης, είναι από μόνο του μια εμπειρία από τις λίγες.

Η κόρη (Ρόζι), μαγεμένη από τον θρύλο αλλά και την προσωπικότητα μιας φυλακισμένης κακοποιού ονόματι Κέιτ Μπους (ναι ακριβώς όπως η γνωστή τραγουδίστρια), θα πειστεί να την απελευθερώσει και έτσι ο άσπιλος παράδεισος θα έρθει αντιμέτωπος με τον αιώνιο φόβο. Αυτή η μονοδιάστατη όμως ιστορία μεταμορφώνεται αυτοστιγμή σε αλληγορική παράκρουση, μια μαύρη τρύπα συναισθημάτων που αν την αφήσεις να σε ρουφήξει, θα ζήσεις μια μετα-ψυχεδελική εμπειρία χωρίς χρήση ψυχοτρόπων ουσιών. Οι δε αναφορές της Κέιτ Μπους για τους φαν της είναι ευφυείς, περιπαικτικές και συμβατές με το σύμπαν που έχει πλαστεί, αφού το ίδιο το σύμπαν μοιάζει με το Fairlight CMI (Computer Musical Instrument), το οποίο η ίδια χρησιμοποιούσε κατά κόρον στις συνθέσεις και τις παραγωγές της.

18

Ο Βασίλης Δούβλης γράφει με εικόνες ένα σχόλιο για την άνοδο του φασισμού, προ και μετά της ενηλικίωσης. Στο «18» ο εγκλεισμός υπερβαίνει αυτόν της πανδημίας, καθώς ο έφηβος κεντρικός ήρωας προσπαθεί να μείνει ανέγγιχτος από μια ομάδα 18χρονων παιδιών που απειλούν και επιτίθενται σε όποιον / όποια διαφέρει ή ανήκει σε «κοινωνική μειονότητα».

Με ένα κινητό στο χέρι, και μια καταγραφή βανδαλισμού, γίνεται ο επόμενος εύκολος στόχος. Στιβαρό κοινωνικό δράμα -που καταλήγει ομαλά σε περιπέτεια-, με έντονα αγχωτικές σεκάνς, αβίαστες και πλήρως φυσικές ερμηνείες από τους πιτσιρικάδες ερμηνευτές (επιτέλους μια ταινία που μιλάει για 18άρηδες και δεν επιλέγει 30άρηδες), χωρίς ευκολίες ή φλυαρίες, το «18» είναι εξίσου επίπονο με την ωρίμανση που ακολουθεί τη μετάβαση από το εφηβικό στερεότυπο στην ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Το ανοιχτό τέλος προσυπογράφει το ανοιχτό κεφάλαιο που φαινομενικά έκλεισε με τη δίκη της χρυσής αυγής, αλλά σαν νέο κουτί της Πανδώρας, θα περιμένει κάποιον να το ανοίξει.

Τολμηρό, ειλικρινές, με ερμηνείες που δύσκολα βλέπουμε στον ελληνικό κινηματογράφο, το «18» παίρνει τον τίτλο του βαθμό στον έλεγχο προόδου, με άριστα το 20!

Το Γεγονός

Το ομώνυμο αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος της Ανί Ερνό, που στην κινηματογραφική του έκδοση έκανε πρεμιέρα στο προηγούμενο Φεστιβάλ Βενετίας κερδίζοντας το Χρυσό Λιοντάρι, είναι μια ταινία παρατήρησης για την αγωνιώδη περιπέτεια μιας κοπέλας που επιθυμεί να διακόψει την ανεπιθύμητη κύηση της, όταν αυτή ακόμα ήταν παράνομη.

Σε έναν τόπο/μη τόπο, σε χρόνο μη προσδιορισμένο, με τις επιπτώσεις του νόμου αλλά και το δίλημμα σπουδές/νοικοκυριό να μοιάζει επιβεβλημένα τετελεσμένο, η τότε φοιτήτρια λογοτεχνίας θα αψηφήσει τα κοινωνικά πρέπει, τη ντροπή, και θα βάλει σώμα και ψυχή σε μια μεγάλη ταλαιπωρία, λόγω της αμετακίνητης καρκινογένεσης των νόμων της Γαλλίας του ’60.

Με ασφυκτικά πλάνα σεκάνς που σε βάζουν αναγκαστικά στη θέση του παρατηρητή και την Anamaria Vartolomei να καταθέτει την ψυχή της σε κάθε πλάνο, «Το Γεγονός» τιμά τον τίτλο του. Σε μια εξίσου έντονη και συναισθηματικά φορτισμένη σεκάνς, η ελληνικής καταγωγής Anna Mouglalis χτίζει μια ηρωίδα από τα συναισθηματικά συντρίμια της πρωταγωνίστριας της. «Το Γεγονός» είναι μια από τις ταινίες του καλοκαιριού που δεν πρέπει να χάσετε.

Men

Με ξεκάθαρες επιρροές Λόβκραφτ, ο Άλεξ Γκάρλαντ (Ex Machina) σκηνοθετεί την υποψήφια για Όσκαρ Τζέσι Μπάκλι στο «Men», ένα φιλότιμο και σίγουρα πρωτότυπο θρίλερ που, αν και δεν συναντά τις προσδοκίες μας, αξίζει την επισήμανση πως δεν μοιάζει με πολλές από τις ταινίες του είδους.

Μετά την τραγική αυτοκτονία του συζύγου της, προσπαθώντας να απαλλαγεί από κάθε είδους ενοχές, η κεντρική ηρωίδα μετακομίζει προσωρινά στην Αγγλική επαρχία· εκεί όμως άνδρες που εκπροσωπούν τύπους εξουσίας (ιερέας, παιδί, ιδιοκτήτης, αστυνομικός, αγριάνθρωπος κλπ) θα μεταμορφωθούν σε απειλές. Ζει μέσα σε έναν εφιάλτη σε βαθιά μέθη και δεν μπορεί να ξυπνήσει ή είναι καταδικασμένη να βλέπει «το τέρας» στην οθόνη του κινητού της κάθε φορά που ζητά προστασία.

Πρόκειται για την παράκρουση μιας γυναίκας με άδικες ενοχές που μονοδιάστατα μπορεί να διαβαστεί και ως «όλοι οι άντρες είναι ίδιοι».

Η ταινία κορυφώνει όπως τα κλασσικά θρίλερ, αποφεύγοντας τα scare jumps ή το σπλάτερ. Οι σκηνές gore είναι ατμοσφαιρικές και καλαίσθητες· μοιάζουν με εικαστικές οπτικοποιήσεις ονείρων. Χωρίς να προδώσουμε το τέλος, είναι άξιο αναφοράς ότι δεν έχουμε μια κλασσική άσκηση βίας καθώς «το τέρας» δεν χρειάζεται να σκοτωθεί, όποιο και αν αυτό είναι.

Με μάτια αθώων ελαφιών, σαν αιδοία έτοιμα να γεννήσουν εκ νέου τη φρίκη, δέντρα με τον απαγορευμένο καρπό και πλήθος συμβολισμών, το «Men» είναι περισσότερο μια φιλοσοφημένη εικαστική δημιουργία, παρά ένα θρίλερ του συρμού· και ανάλογα πρέπει να το αντιμετωπίσετε.

Μαύρα Γυαλιά

Μια ακριβοπληρωμένη πόρνη, η Νταϊάνα, θα δει ένα φριχτό έγκλημα πριν, παρ’ ολίγον, γίνει και η ίδια θύμα του. Στην προσπάθεια της να γλιτώσει, με το αμάξι της θα ξεκληρίσει μια οικογένεια Ασιατών, όμως το παιδί τους, που θα σωθεί, θα γίνει ο οδηγός της μέσα στα σκοτάδια. Ο Τσιν θέλει όσο και εκείνη να βρει τον δολοφόνο. Επίσης θέλει τη μαμά του ή έστω μια συγγενή του από την Κίνα -που όπως θα μάθουμε είχε τις ίδιες επαγγελματικές δεξιότητες με τη Νταϊάνα.

Αυτά συμβαίνουν στα «Μαύρα Γυαλιά», μια ταινία τζάλο (giallo), δηλαδή ένα παλιάς κοπής slasher με sexploitation, υπερφυσικό τρόμο και κατασκοπική διάθεση, από τον μετρ του είδους Ντάριο Αρτζέντο. Η μουσική σε κάθε σκηνή προαναγγέλλει το κακό, οι χαρακτήρες ανεξήγητα δένονται ή απειλούνται και οι θεατές που αγαπάμε το είδος το απολαμβάνουμε ως παραφρασμένη κωμωδία που γνωρίζει, σέβεται και υποστηρίζει τον τρόμο. Όλα αυτά χωρίς φίλτρα ή «μαύρα γυαλιά».

Οι Έρωτες μιας Ξανθιάς

«Κάποιες γυναίκες είναι στρογγυλές σαν κιθάρα. Εσύ είσαι τετράγωνη σα να σε έφτιαξε ο Πικάσσο». Με μια τόσο αντισυμβατική φράση, στους «Έρωτες μιας Ξανθιάς» μαθαίνουμε ότι η δική μας ξανθιά, αυτή του τίτλου, δεν στηρίζεται στις καμπύλες της αλλά την τετράγωνη σκέψη της. Νωρίτερα θα εξαπατηθεί αλλά δεν το βάζει κάτω.

Σε μια Τσεχοσλοβακία που τα ήθη / τα έθιμα και η τιμή μιας γυναίκας, όπως τα παρουσιάζει η συντρόφισσα δασκάλα «δεν είναι λόγια του αέρα […]» και αν τα κορίτσια συνεχίζουν να φέρονται με αυτό τον τρόπο δεν πρέπει να εκπλαγούν «αν τα αγόρια θα συμπεριφέρονται ανάλογα», η μετρημένη σε κάθε κάδρο και λεπτομέρεια υποψήφια για Όσκαρ δημιουργία του Μίλος Φόρμαν (Αμαντέους, η Φωλιά του Κούκου, Ο Άνθρωπος στο φεγγάρι κλπ), δεν καταγράφει όσα λέει ο τίτλος, αλλά τη βίαιη ωρίμανση μιας αθώας ψυχής που εμπιστεύεται γρήγορα.

Το καθεστώς σκιαγραφείται και χάριν της εμπνευσμένης σκηνοθεσίας δεν φωνάζει την παρουσία του, αλλά εγγράφεται και κατακτά τη γνησιότερη αφήγηση ιστορικής καταγραφής της τότε τσεχοσλοβάκικης κοινωνίας.

Η ηρωίδα, κορίτσι του μόχθου και της εργατικής τάξης, δένοντας γραβάτες στα δέντρα δεν μιλάει απλά για τις αμετακίνητες αντρικές συμπεριφορές αλλά για τις παγιωμένες νοοτροπίες που πηγάζουν από την πολιτική κατάσταση. Μπορεί να μην είναι, όπως θα ακουστεί, παράνομο να κρεμάει γραβάτες στα δέντρα, όμως μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση στα ελάφια και να τα οδηγήσει άθελα της σε ατύχημα. Τα ελάφια όμως, όπως παρομοιάζονται, δεν είναι πρόβατα για σφαγή, αλλά αυτές οι μορφές που, ανάμεσα στις σημύδες, ψάχνουν το δάσος την πιο σκοτεινή μέρα της ζωής τους.

Ελκάνο και Μαγγελάνος: Ο Πρώτος Περίπλους της Γης

Για τους μικρούς μας φίλους υπάρχει το «Ελκάνο και Μαγγελάνος: Ο Πρώτος Περίπλους της Γης». Τα χρόνια που η εκμετάλλευση των μπαχαρικών από τις αποικίες ήταν αποκλειστικό εμπόριο των λίγων και η πειρατεία ήταν ο μόνος εχθρός τους, πέντε πλοία ξεκινούν από τη Σεβίλλη για να κατακτήσουν πλούτο και εμπειρίες. Τρία χρόνια μετά, επιστρέφει μόνο ένα, που, σχεδόν χωρίς να το ξέρει, κάνει τον πλήρη περίπλου και αποδεικνύει ότι η Γη είναι στρογγυλή. Το ταξίδι στο άγνωστο ξεκινάει με τον Φερδινάνδο Μαγγελάνο και ολοκληρώνεται με τον Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο.

Μοιρολατρία, φυσικές καταστροφές, ξένοι λαοί, θα βοηθήσουν αλλά και θα εμποδίσουν τους ήρωες από τους στόχους τους. Φυσικά η ιστορία μας προδίδει το Happy Ending, αλλά οι μικροί μας φίλοι έστω θα μάθουν κάτι καινούριο -αν δεν το ξέρουν ήδη.