ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα
Για τη συλλογή διηγημάτων μου
«Κόμπο τον κόμπο»
Όταν μου ζητήθηκε να γράψω δυο λόγια για τη συλλογή διηγημάτων μου Κόμπο τον κόμπο, σκέφτηκα αυτό που αυθόρμητα ξεστόμισε η Αμάντα Μιχαλοπούλου, ερωτώμενη πώς θα ανέλυε το διήγημά της «Ελάφια στα δάση»: «Εγώ; Μα εγώ το έγραψα!». Είναι βέβαιο λοιπόν ότι και εγώ δεν κρατώ στα χέρια μου τα ερμηνευτικά κλειδιά των διηγημάτων μου. Το μόνο για το οποίο μπορώ να μιλήσω είναι η σύλληψή τους και ο τρόπος με τον οποίο εργάστηκα.
Όλα τα διηγήματα της συλλογής Κόμπο τον κόμπο γράφτηκαν μέσα σε χρονικό διάστημα τριών ετών και έμειναν έναν χρόνο περίπου στο συρτάρι. Έως ότου να έρθει η ώρα του αποχωρισμού από κάτι που θεωρούσα ολωσδιόλου δικό μου, επεξεργάστηκα ξανά και ξανά ζητήματα υφολογικών επιλογών, συνοχής, πυκνότητας, κορύφωσης της πλοκής. Η πρώτη ιστορία που έγραψα ήταν το «Δεν είχε τυχερό». Στον καθρέφτη της γραφής μου εισέβαλε ερήμην μου ένας κόσμος τραχύς, τον οποίο γνώρισα στα παιδικά μου χρόνια μέσα από τις αφηγήσεις των παππούδων μου. Ενδοσκοπώντας το μέσο της έκφρασής μου, σκέφτηκα ότι έπρεπε να διερευνήσω τη σχέση του κόσμου εκείνου με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Να κατασκευάσω μια μυθοπλασία που δεν θα εξωραΐζει ούτε θα νοσταλγεί την αναλγησία, τη στασιμότητα και τον πρωτογονισμό, που θα αφήνει σε δεύτερο πλάνο τα ήθη, τα έθιμα και τη ζωή στο χωριό για να δώσει ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο φάσμα ανθρώπινων αδυναμιών, απωλειών, συγκρούσεων με τον εαυτό και τον άλλο,ανατροπών, αποδοχής ή μη της πραγματικότητας, όλων γενικά των μεγάλων θεμάτων που διαχρονικά απασχολούν τη λογοτεχνία.
Από τη στιγμή μάλιστα που αποφάσισα να τοποθετήσω τους ήρωές μου στην περιοχή της Ηπείρου από το πρώτο μισό του 20ού αιώνα έως και τα μετεμφυλιακά περίπου χρόνια, θα ήταν προδοσία απέναντί τους να μην τους δώσω τη γλώσσα που μιλούσαν οι προγονοί μου, μια γλώσσα χαμηλότονη, δωρική, σφιχτοδεμένη που όπως έχει πει χαρακτηριστικά ο Σωτήρης Δημητρίου «θα τα ζήλευε και ο καλύτερος ποιητής». Η εκφραστική ευστοχία και η λιτότητα αυτής της γλώσσας που ξέρει να εντοπίζει και να αναδεικνύει τον «πυρήνα της ζωής» με δυο κουβέντες, είναι τα χαρακτηριστικά που με έπεισαν ότι ο αδρός προφορικός λόγος του τόπου μου αξίζει να ζωντανέψει και να γίνει λόγος αφηγηματικός.
Κάτι που, επίσης, χαρακτηρίζει τα διηγήματά μου ως συνειδητή υφολογική επιλογή είναι το συγγραφικό τέχνασμα της αποστροφής σε ένα άλλο πρόσωπο, είτε μέσω της εξομολόγησης είτε μέσω της εξιστόρησης παρελθόντων γεγονότων. «Είναι κάτι που πρέπει να σου πω», λέει στην αρχή του διηγήματος «Το αίμα σπαράζει» η μητέρα στον γιο της, για να του αποκαλύψει στη συνέχεια ένα σκοτεινό οικογενειακό μυστικό. Η τεχνική της εξομολόγησης με έλκει για την ευθύτητά της και με βοηθά να μην εμπλέκομαι συναισθηματικά στις ιστορίες και τις περιπέτειες των ηρώων μου. Η εξομολόγηση είναι για μένα το αντίθετο της σιωπής, όπως και η γραφή με έναν τρόπο. Οι ήρωές μου εξομολογούνται, κάθονται απέναντι στον αναγνώστη και του μιλούν, και μέσω αυτών εγώ ως συγγραφέας απευθύνομαι στους αναγνώστες μου. Μιλούν για τον αγώνα τους ενάντια στη σκληρότητα και τις προκαταλήψεις της αρχαϊκής κοινωνίας στην οποία διαβιούν, την ανάγκη τους να επουλώσουν τα οικογενειακά τραύματα, να επιβιώσουν σε εποχές εθνικών εκκαθαρίσεων, εμφύλιων πολέμων, δυστυχίας και φτώχειας. Μιλούν για τον θάνατο, άλλοτε ως γλιτωμό από μια σκληρή μοίρα, άλλοτε ως τιμωρία κι άλλοτε ως ένα σύνορο, όχι και τόσο απαραβίαστο, όπως συμβαίνει στα διηγήματα «Γυρισμός» και «Η υπόθεση της εξαφάνισης της κεφαλής του Λάμπρου Γκαμέρα». Κι αυτό το τελευταίο αντανακλά ίσως τη δική μου ανάγκη να ξορκίσω τον θάνατο αφήνοντας για πάντα ανοιχτό το χάσμα ανάμεσα στους ζωντανούς και τους νεκρούς.
Δήμητρα Λουκά
Η Δήμητρα Λουκά γεννήθηκε στην Πρέβεζα το 1970. Είναι φιλόλογος και διδάσκει λογοτεχνία στο πρόγραμμα του International Baccalaureate των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα. Διηγήματά της έχουν δημοσιευθεί στα ηλεκτρονικά περιοδικά Ο Αναγνώστης, Bookpress, Φρέαρ, Fractal, Διάστιχο και στο Διάσελο. Συμμετείχε στη συλλογική έκδοση διηγημάτων με τον τίτλο Το μυστικό (επιμ. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Καστανιώτης 2018). Η συλλογή διηγημάτων Κόμπο τον κόμπο είναι το πρώτο της βιβλίο και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κίχλη (σελ.: 120, τιμή: €11,00).
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος