Καστελλόριζο: Ο κόκκινος βράχος με το μεσαιωνικό κάστρο μέσα από την ιστορία

Αλληλοπλέκονται οι διαστάσεις της ιστορίας και της ομορφιάς στο ακριτικό μας Καστελλόριζο ή Μεγίστη. Ένας κόκκινος βράχος με κορωνίδα το καλοχτισμένο μεσαιωνικό κάστρο πάνω στα κρηπιδώματα της εποχής του Σωσικλή Νικαγόρα, αποτελεί τη βάση του ονόματος του τόπου (Castello Rosso).

Το ανατολικότερο άκρο της Ευρώπης, σε απόσταση μόλις ενάμισι ναυτικό μίλι από τις τουρκικές ακτές, κατοικήθηκε από Δωριείς, το εξουσίασαν διοικητές από τη Ρόδο, το λιμάνι του έγινε ορμητήριο του ρωμαϊκού στόλου, το συναντάμε κομμάτι της βυζαντινής αυτοκρατορίας, το κατακτά ο σουλτάνος της Αιγύπτου Τζελάλ ελ Ντιν, και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αναπτύσσει μια ζηλευτή ναυτική δραστηριότητα. Ως τις αρχές του 20ου αιώνα κατοικούν εκεί 12-14 χιλιάδες, που όμως αμέσως ο πληθυσμός μειώνεται δραματικά λόγω της στρατολόγησης που επιχειρεί η Τουρκία.
Την 1-14 Μαρτίου του 1913, οι κάτοικοι του Καστελόριζου διώχνουν τους Τούρκους από το νησί τους κηρύσσοντας την Ένωση με την Ελλάδα, που δεν γίνεται αποδεκτή και έτσι αποφασίζουν να αυτοδιοικηθούν. Οι Μεγάλες Δυνάμεις το 1914 το επιστρέφουν στην Τουρκία και το 1915 το καταλαμβάνει η Γαλλία για να το πουλήσει το 1921 στην Ιταλία.
Το φάσμα της ερήμωσης ανοίγει περισσότερο. Αυστραλία, Αίγυπτος, Αθήνα, Ρόδος είναι οι βασικοί προορισμοί των Καστελλοριζίων.

Το νησί φτάσει να κατοικείται από μόλις δυο χιλιάδες κόσμο. Το 1926, ισχυρός σεισμός μεγέθους 8 Ρίχτερ ήρθε να δώσει ένα ακόμη χτύπημα. Μετά τους Ιταλούς έρχονται για λίγο το 1941 οι Άγγλοι κομάντος. Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1943, το αντιτορπιλικό «Ναύαρχος Κουντουριώτης» σκορπά τον αέρα της λευτεριάς στο πρώτο κομμάτι ελληνικής γης Οι Εγγλέζοι μεταβάλουν το νησί σε κέντρο ανεφοδιασμού του συμμαχικού στόλου. Από τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 1943, γερμανικά στούκας αρχίζουν αερομαχίες με τους Συμμάχους, γκρεμίζοντας όσα σπίτια είχανε μείνει όρθια και αναγκάζοντας τους λιγοστούς κατοίκους να εγκαταλείψουν το νησί και να βρεθούν πρόσφυγες άλλοι στις τουρκικές ακτές και άλλοι στο προσφυγικό στρατόπεδο Νουζεϊράτ στη Γάζα της Παλαιστίνης. Τότε η Δέσποινα Αχλαδιώτη στη νησίδα Ρω γράφει τη δική της ιστορία. Η απελευθέρωση βρίσκει το νησί έρημο. Οι στρατιώτες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας αφού το λεηλάτησαν πυρπόλησαν πάνω από 1500 σπίτια. Και αυτή την εικόνα αντίκρυσαν το 1945 οι Καστελλοριζιοί που επέστρεψαν στον τόπο τους. Αλλά η δυστυχία τους δεν κλείνει εδώ. Στο πλοίο «Εμπάιρ Πατρόλ», που τους μετέφερε από την Παλαιστίνη άρπαξε φωτιά και χάθηκαν πολλοί.

Στις 7 Μαρτίου του 1948, ενώθηκε επισήμως με την Ελλάδα. Το Καστελλόριζο ανέδειξε πολλούς ήρωες. Ανάμεσά τους ο Λοχίας Νικόλαος Σάββας που το Σεπτέμβριο του 1942 συμμετέχοντας στην επιχείρηση ΑNGLO κατέστρεψε στο Αεροδρόμιο Μαριτσών και Καλάθου Ρόδου πολλά αεροσκάφη. Για την πράξη του αυτή εκτελέσθηκε από τους Ιταλούς στις 7 Οκτωβρίου 1942.

Ευκαιρίες χαλάρωσης
Σε 584 ανέρχονται οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού με την τελευταία (2021) απογραφή σε σχέση με την προηγούμενη προ δεκαετίας (492).
Δεν απλώνεται παρά στα 9 μόλις τ.χλμ η έκταση του Καστελλορίζου. Όμως η ομορφιά του δεν χωρά στο μέτρημα. Οι βόλτες στο «κορδόνι» με τα πολύχρωμα καπετανόσπιτα, το περπάτημα η οι θαλάσσιες διαδρομές κάθε μέρα, αποτελούν μια πολυφωνία και πολυχρωμία .Ατέλειωτη.
Στοιχειώδεις σταθερές του Καστελλορίζου: Κολύμπι στις βραχώδεις αλλά ασφαλείς με σκαλοπάτια ακτές ή στα γύρω νησιά στη θάλασσα όπου κυριαρχεί το τυρκουάζ και το βαθύ γαλάζιο, απόλαυση φρέσκων και νόστιμων θαλασσινών στα καλοστημένα μαγαζιά και διασκέδαση στα μπαράκια και τις καφετέριες. ΄Όλα πεντακάθαρα, νοικοκυρεμένα. Όπως και τα ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα παραδοσιακά σπίτια που διαθέτουν όλες τις ανέσεις. Ζητείστε στα εστιατόρια να απολαύσετε τις ντόπιες γεύσεις όπως κατουμάρια (γλυκά), χαλβά, σιροπιαστά «στραβά», ρεβιθοκεφτέδες, κρεμμυδάκια γεμιστά, ντολμαδάκια.

Κρεμμύδια γεμιστά και ντολαμαδάκια

Σημειώστε που μπορείτε να κολυμπήσετε. Μανδράκι, Φάρος,Κάβος,Πλάκες,Λιμάνι, στη Ρω, με την αμμουδερή παραλία και στη Στρογγυλή. Μην ξεχάσετε στην εκδρομή σας να συμπεριλάβετε και τη Γαλάζια Σπηλιά στη νοτιοανατολική ακτή του Καστελόριζου . Εκεί βρίσκουν κακαφύγιο και συμπαθέστατες φώκιες που αν ο επισκέπτης είναι τυχερός μπορεί να τις δει, φτάνει να μη χαλάσει την ηρεμία τους με τα ενοχλητικά φλάς.

Η Γαλάζια Σπηλιά
«Η κατακόρυφη τουριστική άνοδος του νησιού οφείλεται κατά ένα πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό στην ιταλική ταινία Mediterraneo που γυρίστηκε το 1991 στο νησί κατακτώντας το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας” λέει στην ΕΡΤ Ν.Αιγαίου ο Γιάννης Σαμψάκος, νέος στην ηλικία, που δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στο νησί του, απ΄το οποίο δεν έφυγε ποτέ.
Ετσι λοιπόν συναντάμε στο καλοκαιρινό Καστελλόριζο Ελληνες, κυρίως νέους σε ηλικία, Ελληνο-αυστραλούς ξενιτεμένους που έρχονται και διαμένουν είτε στα σπίτια των προγόνων τους είτε στα καταλύματα, αλλά ακόμη και κατά τον παπα Γιώργη Μαλτέζο «να παντρέψουν ή να βαφτίσουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους εδώ στον τόπο τους. «Ειδικά εφέτος, μετα και τον κορονοϊό που τους άφησε τα δύο τελευταία χρόνια στα μέρη όπου ζουν, οι βαπτίσεις και οι γάμοι που δηλώνονται καθημερινά είναι ένα πρωτοφανές γεγονός συμπληρώνει στην ΕΡΤ Ν.Αιγαίου ο αγαπημένος όλων παπα Γιώργης. Ακολουθούν, κυρίως τον Αύγουστο, Ιταλοί, Άγγλοι, Γερμανοί.

Η πεζοπορία στο Καστελλόριζο θα σε φέρει κοντά στον μεγαλόπρεπο Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης το Ιπποτικό Κάστρο του 14ου αι στο Παλαιόκαστρο στο Λυκιακό Τάφο του 4ου αι στον Αη Γιώργη του Βουνού και σε άλλα εξωμονάστηρα, στο Μουσείο και στην ιστορική Συλλογή.

Η ιστορική συλλογή στο τζαμί

« Σ΄ένα σημαντικό και χαρακτηριστικό κτίσμα όπως είναι το τζαμί που η ιστορική του πορεία συνδέεται άρρηκτα με την ιστορική του πορεία συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία του Καστελλορίζου , φιλοξενούνται εκθέματα που ανήκαν στον πυρήνα του παλαιότερου λαογραφικού μουσείου που λειτούργησε η οικογένεια Κομνηνού», υπογραμμίζει στην ΕΡΤ Ν. Αιγαίου η Αρχαιολόγος του Υπουργείου Πολιτισμού και της 4ης Εφορίας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου Ελένη Παπαβασιλείου .

Το μοναστήρι του Αη Γιώργη στο Βουνό

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και πολλές μόνιμες πολιτιστικές δράσεις που διεξάγονται στο Καστελλόριζο όπως το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ «Πέρα από τα Σύνορα» -Εκεί όπου το ντοκιμαντέρ συναντά την Ιστορία και τον Πολιτισμό», από τις 21 ως τις 28 Αυγούστου, που φέτος τελεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Το φεστιβάλ υποστηρίζει και η ΕΡΤ Α.Ε. με ζωντανές συνδέσεις και συνεντεύξεις.
Για ώρα ανάγκης στο νησί υπάρχει περιφερειακό ιατρείο και φαρμακείο που από το 2021 στηρίζεται από τον Φαρμακευτικό Σύλλογο Δωδεκανήσου.
Το Καστελλόριζο συνδέεται αεροπορικώς και ακτοπλοϊκώς με τη Ρόδο και την υπόλοιπη Ελλάδα.