Το αντάρτικο του Πόντου

Εκτεθειμένοι στην μανία της τουρκικής θηριωδίας και στις ληστρικές επιδρομές του Κεμάλ και του Τοπάλ Οσμάν, οι ελληνικοί πληθυσμοί του Πόντου οργανώθηκαν και ανέπτυξαν αντάρτικη δράση, προκειμένου να γλυτώσουν από τους μαζικούς εκτοπισμούς, τα τάγματα θανάτου – τάγματα εργασίας- αμελέ ταμπουρού και τις μαζικές δολοφονίες που υφίσταντο από τις αρχές, με την έναρξη του Α΄ΠΠ, όταν η Τουρκία συντάχθηκε με τις Κεντρικές Δυνάμεις, απέναντι στην Αντάντ. Ο Πόντος έγινε έρμαιο των εκδικητικών διαθέσεων των Τούρκων, που έβλεπαν ότι έχασαν τον  πόλεμο και οι πρώην υπόδουλοι ανακαταλάμβαναν τις αρχαίες εστίες τους.

Δεν ήταν εθνοκάθαρση ή απέλαση, ήταν μαζική στοχευμένη εξόντωση- γενοκτονία. Η ελπίδα τους για μια δημοκρατία του Πόντου που γεννήθηκαν στο Παμποντιακό  Συνέδριο της Μασσαλίας τον Ιανουάριο του 1918 έσβησε γρήγορα. Το αντάρτικο στον Πόντο ήταν αυτοάμυνα και αυτοπροστασία του Ελληνισμού της περιοχής. Αμισός, Πάφρα, Οινόη, Θέρμη, Αμάσεια, Ορντού, Γάγγρα ήταν κάποια από τα κέντρα αντίστασης των Ποντίων. Δεν ήταν οργανωμένο από κάποια διοικητική ή κρατική αρχή, ήταν αυθόρμητο και για αυτόν τον λόγο ήταν διάσπαρτο στα βουνά, όπου κατέφυγαν για να σωθούν από την γενική επιστράτευση που επέβαλαν οι Τούρκοι στον ανδρικό πληθυσμό ηλικίας 20-60 ετών και την εξόντωση, υπενθυμίζει η Σοφία Σαββίδου, πρόεδρος του συλλόγου Ποντίων Αγίας Βαρβάρας Αττικής «Ο ΦΑΡΟΣ». Φυγόστρατοι, λιποτακτώντας από τον τουρκικό στρατό οι Έλληνες είτε περνούσαν τα σύνορα και κατέφευγαν στον βορρά είτε εντάσσονταν σε αντάρτικες ομάδες. Δίπλα στους άνδρες γενναία πολέμησαν και οι γυναίκες, έχοντας μαζί τους μικρά παιδιά. Ήταν στα τέλη του 1917, στο σπήλαιο της Παναγίας, νότια  της Πάφρας, όπου οι γυναίκες προτίμησαν τον θάνατο από την ατίμωση. Το  «Αρκάδι  του Πόντου, ήταν η συνέχεια της θυσίας του Αρκαδίου στην Κρήτη.

Πολλές ηρωικές φυσιογνωμίες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο αντάρτικο των Ποντίων, που τιμώνται στην συλλογική μνήμη. Ο οπλαρχηγός Αναστάσιος Παπαδόπουλος, γνωστός ως Κοτζά Αναστάς, ήταν ηγετική μορφή του αντάρτικου αγώνα. Χαρακτηρίστηκε ως ο Κολοκοτρώνης του Πόντου και για πολλούς ήταν ο Τελευταίος Ακρίτας. Ωστόσο, οι Ακρίτες δεν πεθαίνουν, αναγεννιούνται.

Στα τέλη του 1922, οι περισσότεροι Έλληνες της Μικράς Ασίας είτε είχαν φύγει είτε είχαν σκοτωθεί. Όσοι επέζησαν έφτασαν στην Ελλάδα με την ανταλλαγή των πληθυσμών.

Ο Σύλλογος Ποντίων Αγ.Βαρβάρας «Ο ΦΑΡΟΣ» δημιούργησε μια ταινία για το αντάρτικο του Πόντου, την οποία μπορεί να παρακολουθήσει κάθε ενδιαφερόμενος στην διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=QSZc_PXC310