Ο Ροβήρος Μανθούλης γράφει στις “Βιβλιοπαρουσιάσεις”

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Αν κάποιος με φώναζε «συγγραφέα!» από αριστερά μου και κάποιος άλλος «παραμυθά!» από δεξιά μου, θα πήγαινα στον δεύτερο – και ας ήτανε δεξιά. Όχι γιατί ξεφουρνίζω παραμύθια αλλά γιατί αναδύω παραμυθένια μυστικά. Από τον γύρω μου κόσμο και από όσα έχω μέσα μου τα οποία είναι περιττό να τα κρύβω. Και άδικο.

Στην Ιρλανδία θα με λέγανε story-teller. Μόνο που οι Ιρλανδοί, αυτοί είναι λιγάκι παραμυθάδες ενώ εγώ πηγαίνω κατευθείαν στο ψαχνό. Συναντώ στην Αθήνα έναν από τους δολοφόνους του Κένεντυ, πέστε μου, είναι δυνατό να μείνω σιωπηλός;

Αυτό που κάνει ο ποιητής είναι να μιλάει στον διπλανό του, λέει ο Τ.Σ. Έλιοτ σ’ ένα του δοκίμιο για την ποίηση. Εδώ που τα λέμε, αυτό δεν κάνω κι εγώ από 18 χρονών, από τότε που έβγαλα το πρώτο μου βιβλίο, την ποιητική συλλογή Σκαλοπάτια;
Και γιατί έγραψα μόνο 17 βιβλία; Θα μου πείτε. Διότι τα τελευταία 60 χρόνια γύριζα δύο με τρεις ταινίες το χρόνο.
Και το ύφος; Θα μου πείτε. Το ύφος του συγγραφέα. Θα ’λεγα πως το ύφος τού παραμυθά είναι πάντα το πιο χρήσιμο. Το πιο αποτελεσματικό. Θα ομολογήσω βέβαια ότι το προσωπικό ύφος όχι μόνο περιχαρακώνει τον λόγο, δηλαδή την ιστορία που αφηγείσαι, αλλά είναι μέρος της ερμηνείας του κόσμου που σε περιβάλει. Όταν κάποτε έγραψα κάτι για τα ρεμπέτικα, το έγραψα στη ρεμπέτικη γλώσσα. Και είχε επιτυχία. Είναι αυτό που λέω να πηγαίνω στο ψαχνό. Το ύφος, μας έλεγε ένας καθηγητής μας στην Αμερική, είναι η απόσταση που παίρνεις από την πραγματικότητα. Και πολύ συχνά, μόνο έτσι μπορούμε να αφηγηθούμε τη δική μας πραγματικότητα. Γιατί αν είναι να αναμασάς την πραγματικότητα των άλλων, άσε τους να την περιποιούνται οι ίδιοι.

Έχω γράψει μόνο ένα μυθιστόρημα και μάλιστα αστυνομικό. Τα υπόλοιπα βιβλία μου είναι λίγο ως πολύ δοκίμια, αν κι εγώ θα τα ονόμαζα ντοκουμέντα. Όταν έψαχνα παθιασμένα ένα συγκεκριμένο βιβλίο και δεν το εύρισκα, καθόμουνα και το έγραφα, έχοντας κάνει όλες τις αναγκαίες έρευνες. Η Δίκη του Αλκιβιάδη για παράδειγμα. Μόνο ένα δεν είναι πρωτότυπο, το βιβλίο μου για τη Σαπφώ με τις μεταφράσεις μου των ερωτικών της ποιημάτων. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί πάνω από χίλια βιβλία για τη Λέσβια ποιήτρια. Τα ποιήματά της ήταν στη συλλογή του Ιούλιου Καίσαρα. Και ασχολήθηκα με τη Σαπφώ (που δεν έγραφε «της Σαπφούς» αλλά «της Σαπφώς») όταν ανακάλυψα, διαβάζοντας τους Γάλλους ελληνιστές, ότι στα ερωτικά της ποιήματα η Σαπφώ έγραφε όχι μόνο στην αιολική διάλεκτο αλλά συχνά στην αργκό τής Μυτιλήνης. Δηλαδή, η Σαπφώ έγραφε ρεμπέτικα! Ιδού ένας από τους λόγους που μ’ έσπρωξαν ν’ αρχίσω τις έρευνες για ν’ ανακαλύψω πού είναι επιτέλους κρυμμένες οι λέξεις και οι όροι της αρχαίας αργκό. Όταν βρήκα τουλάχιστον 1.200 λήμματα, έβγαλα το βιβλίο μου Αρχαίο ερωτικό και συμποσιακό λεξιλόγιο.

Δεν μου ζήτησε ποτέ κανείς εφημέριος να εξομολογηθώ για τα βιβλία μου, αλλά για τη γνησία ΕΡΤ θα το κάνω κι αυτό.

Ροβήρος Μανθούλης

Τα δυο πρόσφατα βιβλία του Ροβήρου Μανθούλη:

Ένα βιβλίο συνοδευόμενο από το DVD ενός μωσαϊκού ντοκιμαντέρ, μια διαδρομή 300.000 ετών με άξονα το Γυναικείο Ιδεώδες (Idéal Féminin) στην Ιστορία της Τέχνης. Η ταινία περιλαμβάνει 1.230 εικαστικά έργα, εικόνες από το Λούβρο, το Prado της Μαδρίτης, το ΜΟΜΑ και το Metropolitan της Νέας Υόρκης, την Galleria degli Uffizi της Φλωρεντίας και από δεκάδες άλλα μουσεία και ιδιωτικές συλλογές, όπως το έργο του Μιχαήλ Άγγελου Bacchanale – παραγγελία του Ερρίκου του 8ου, από την Royal Collection του Λονδίνου. Στο έργο του αυτό ο Ροβήρος Μανθούλης “συνομιλεί” με τις καταβολές του Πραξιτέλη, του Μποτιτσέλι, του Μιχαήλ Άγγελου, του Ντα Βίντσι, του Ραφαήλ, του Τισιανού, του Γκόγια, του Ρενουάρ, του Ροντέν, του Πικάσο, του Μανέ, του Νταλί, μεταξύ άλλων ευρωπαίων καλλιτεχνών.
Το βιβλίο Οι μεταμορφώσεις της Αφροδίτης, το γυναικείο ιδεώδες (Venus) στην Ιστορία της Τέχνης (2015) κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης (σελ.: 217, τιμή: 15,90 €).

Μια αποτύπωση ζωής κατά την οποία ο σκηνοθέτης επανέρχεται σε γνωριμίες και φιλίες που είχε με ένα πλήθος προσωπικοτήτων στην Ελλάδα και σε κινηματογραφικά ταξίδια του στις 5 ηπείρους. Όπως με τον Δημήτρη Μητρόπουλο, Ιγκόρ Στραβίνσκυ, Μάνο Χατζιδάκι, Γιάννη Τσαρούχη, Νίκο Γκάτσο, Μιχάλη Κατσαρό, Νικηφόρο Βρεττάκο, Γιώργο Σεφέρη, Γιώργο Σαββίδη, Παύλο Ζάννα, Κωστή Σκαλιόρα, Mελίνα Μερκούρη, Zυλ Ντασέν, Άλκη Ζέη και Γιώργο Σεβαστίκογλου, Δημήτρη Χατζή, Ελία Καζάν, Β.Β.Κινγκ, Ρόλιν Στόουνς, Ιάννη Ξενάκη, Μίκη Θεοδωράκη, μεταξύ άλλων. Σε συνομιλίες με πρωθυπουργούς όπως ο Στρατάρχης Παπάγος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Γεώργιος Ράλλης. Με αναπάντεχες προσεγγίσεις σε ιστορικά δρώμενα της εποχής του όπως το Κυπριακό, η δολοφονία του Κένεντι, το Γουοτεργκέιτ, ή ακόμα η “μεταμόρφωση” του ΕΙΡΤ σε ΕΡΤ και της ΥΕΝΕΔ σε ΕΡΤ2 που του ανατέθηκε στην Μεταπολίτευση.
Το βιβλίο Ο κόσμος κατ’ εμέ – Ο Βίος και τα Πάθη μου, Αναμνήσεις (2014) κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης (σελ.: 612, τιμή: 24,56 €).

Ο ΡΟΒΗΡΟΣ ΜΑΝΘΟΥΛΗΣ γεννήθηκε στην Κομοτηνή και μεγάλωσε στην Αθήνα. Πήρε από μικρός μέρος στην Εθνική Αντίσταση, ως μέλος του ΕΑΜ και στέλεχος της ΕΠΟΝ Αθήνας. Ήταν το «χωνί» των Εξαρχείων και της Νεάπολης, που έφερνε τα βράδια, από κάποια ταράτσα στο λόφο του Στρέφη, τα αντιστασιακά μηνύματα μπροστά στα ανοιχτά παράθυρα των περιοίκων.
Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Πάντειο κι εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, την ποιητική συλλογή Σκαλοπάτια, το 1949. Δάσκαλό του στην ποίηση θεωρεί τον Νικηφόρο Βρεττάκο. Μέσα στον Εμφύλιο, η παρέα του, στο φιλολογικό πατάρι του Λουμίδη, ήταν ο Μιχάλης Κατσαρός, ο Νίκος Γκάτσος, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο κριτικός Αλέκος Αργυρίου και ο Φρίξος Ηλιάδης που εξέδιδε το περιβόητο περιοδικό Ποιητική Τέχνη. Την ίδια εποχή, ανέλαβε να κρύβει παράνομους αγωνιστές στο σπίτι του και σ’ άλλες κρυψώνες.

Από το 1949 έως το 1953, σπούδασε Κινηματογράφο και Θέατρο στο Πανεπιστήμιο Syracuse της Νέας Υόρκης, όπου του ανοίχτηκε και ο πρώτος αμερικανικός φάκελος, όταν δημοσίευσε ένα αντιμακαρθικό άρθρο στην εφημερίδα του Πανεπιστημίου.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, συνεργάστηκε με το Θέατρο της Τετάρτης του Ε.Ι.Ρ., φέρνοντας μια καινούρια ραδιοφωνική τεχνική στις θεατρικές διασκευές. Θέλοντας να βοηθήσει την κινηματογραφική εκπαίδευση, ανέλαβε τη διεύθυνση σπουδών σε δυο, διαδοχικά, κινηματογραφικές σχολές: στη Σχολή Σταυράκου και στη Σχολή Ιωαννίδη. Ανάμεσα στους γνωστότερους μαθητές του ήταν ο Παντελής Βούλγαρης, ο Νίκος Νικολαΐδης και πολλοί άλλοι, όπως ο Βασίλης Ραφαηλίδης που έγινε αργότερα βοηθός του.
Στο μεταξύ, είχε αναλάβει να οργανώσει το τμήμα Ντοκιμαντέρ στο Υπουργείο Τύπου και Πληροφοριών, αλλά σ’ ένα χρόνο απολύθηκε. Μόλις που πρόφτασε να γυρίσει την πρώτη του ταινία, ένα ντοκιμαντέρ για τη Λευκάδα, που θα πρέπει να είναι, ίσως, και το πρώτο ελληνικό ντοκιμαντέρ. Η διάδοση του ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα έγινε έμμονη ιδέα στον Ροβήρο Μανθούλη και το 1960 ίδρυσε την Ομάδα των 5, με τους Ηρακλή Παπαδάκη, Φώτη Μεσθεναίο, Γιάννη Μπακογιαννόπουλο και Ρούσσο Κούνδουρο. Η Ακρόπολη των Αθηνών (1961), που γύρισε με τον Ηρακλή Παπαδάκη, τον Φώτη Μεσθεναίο και τον αρχαιολόγο Γιάννη Μηλιάδη, έφορο τότε της Ακρόπολης και Διευθυντή του Μουσείου της, πουλήθηκε σε 3.000 Πανεπιστήμια στην Αμερική.

Όταν οργάνωνε την Ομάδα των 5, ο Ροβήρος Μανθούλης δέχτηκε μια πρόταση του κυρ-Αντώνη Ζερβού (της γνωστής εταιρείας ΑΝΖΕΡΒΟΣ που είχε στούντιο, διανομή και πολλές κινηματογραφικές αίθουσες) να γυρίσει μια ελληνική κωμωδία, την Κυρία Δήμαρχο (1960) με πρωταγωνιστές τη Γεωργία Βασιλειάδου, τον Βασίλη Αυλωνίτη, τον Νίκο Κούρκουλο και σε πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση τον Στέλιο Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα. Ακολούθησε η ταινία Οικογένεια Παπαδοπούλου (με τους Ορέστη Μακρή, Παντελή Ζερβό, Στέφανο Ληναίο, Κάκια Αναλυτή, Ντίνο Ηλιόπουλο και Θανάση Βέγγο) και το 1963 η ταινία Ψηλά τα Χέρια Χίτλερ, με τον Θανάση Βέγγο και τον Βασίλη Διαμαντόπουλο (Βραβείο της Κριτικής και Βραβείο καλύτερου ηθοποιού της χρονιάς στον Θανάση Βέγγο). Το επόμενο βήμα ήταν μια προσωπική ταινία. Ακόμα πολιτικότερο από το Ψηλά τα Χέρια Χίτλερ ήταν το Πρόσωπο με Πρόσωπο (1966), μια καυστική και ανοιχτά πολιτική διαμαρτυρία, με αφορμή τα Ιουλιανά του 1965. Ίσως η πρώτη πολιτική ταινία που έγινε στην Ελλάδα, όπου επικρατούσε μια μόνιμη και σκληρή λογοκρισία την οποία είχε θεσπίσει η Δικτατορία του Μεταξά. Σενάριο δεν υποβλήθηκε στη Λογοκρισία και το γύρισμα άρχισε με την άδεια για ένα προηγούμενο ντοκιμαντέρ. Η κόπια πρόλαβε να βγει από το εργαστήριο για να πάρει μέρος στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 1966. Εκεί ξεσήκωσε τη φοιτητική νεολαία, εντυπωσίασε τους ξένους κριτικούς και πήρε το Χρυσό Βραβείο Σκηνοθεσίας, όπως το έλεγαν τότε. Για πρώτη ίσως φορά, το κοινό που περίμενε τον σκηνοθέτη στην έξοδο, τον σήκωσε στους ώμους, και τον πήγε στους έκπληκτους Γάλλους κριτικούς που τον περίμεναν στο καφενείο για να του πάρουν συνέντευξη.

Τον επόμενο χρόνο το Πρόσωπο με Πρόσωπο πήρε μέρος σε διάφορα φεστιβάλ, αρχής γενομένης από το Διεθνές Φεστιβάλ Νέου Κινηματογράφου στην πόλη Υέρ της νότιας Γαλλίας. Κατ’ εξαίρεση και εκτός διαγωνισμού, γιατί το Φεστιβάλ έκανε δεκτές μόνο πρώτες ταινίες σκηνοθετών, ενώ αυτή ήταν η τέταρτη του Ροβήρου Μανθούλη. Το Φεστιβάλ, του οποίου Πρόεδρος ήταν ο Κλωντ Σαμπρόλ, έκανε έναρξη με το Πρόσωπο με Πρόσωπο την 21η Απριλίου 1967, ημέρα που έγινε το χουντικό πραξικόπημα στην Ελλάδα! Η ταινία βέβαια ήταν προφητική, αλλά τέτοια σύμπτωση δεν μπορούσε να την περιμένει κανείς. Είναι ίσως η πρώτη αντιχουντική εκδήλωση που έγινε στο εξωτερικό. Την επόμενη εβδομάδα το Φεστιβάλ Καννών οργάνωσε μια ειδική προβολή, αδιαφορώντας για τις διαμαρτυρίες της χούντας. Φυσικά, η ταινία απαγορεύτηκε στην Ελλάδα, το διαβατήριο του σκηνοθέτη ακυρώθηκε και το όνομά του μπήκε στη μαύρη λίστα που δεν έπρεπε να αναφέρει ο τύπος.

Στην εξορία, στο εξωτερικό, η γαλλική τηλεόραση κάλεσε τον Ροβήρο Μανθούλη και του ανέθεσε τη σκηνοθεσία ενός πρωτότυπου προγράμματος που θα γυριζόταν σε διάφορες χώρες (ταξίδευε, τότε, με προσφυγικό διαβατήριο «απάτριδος»), ερευνώντας τις πολιτικές και κοινωνικές ρίζες του θεάματος, της μουσικής και του τραγουδιού. Στο πρόγραμμα, που είχε τίτλο Στην Αφίσα του Κόσμου, κινηματογράφησε πολλούς διάσημους καλλιτέχνες, αλλά και ντοκιμαντέρ για την κατάσταση στην Ελλάδα, με τη Μελίνα Μερκούρη, τον Μίκη Θεοδωράκη και τη Μαρία Φαραντούρη. Η Αφίσα του Κόσμου αγαπήθηκε τόσο από το κοινό όσο και από την κριτική, η οποία της χάρισε το ετήσιο Βραβείο της Καλύτερης Γαλλικής Εκπομπής για το 1969.

Το αποτέλεσμα αυτής της επιτυχίας ήταν να του αναθέσει το τρίτο κανάλι της Γαλλικής τηλεόρασης (TF3), που στο μεταξύ ετοιμαζόταν να εκπέμψει, τη σκηνοθεσία ενός ντoκιμαντέρ για τα μπλουζ. Ο Ροβήρος Μανθούλης γύρισε στην Αμερική την ταινία Ανεβαίνοντας τον Μισισιπή (1973) και παράλληλα, γύρισε στο Χάρλεμ τη μεγάλου μήκους ταινία Μπλουζ με σφιγμένα δόντια, που παίχτηκε την ίδια χρονιά στους κινηματογράφους και απέσπασε ενθουσιώδεις κριτικές. Προσκλήθηκε στο Φεστιβάλ Λονδίνου και επιλέχτηκε ως Καλύτερη Ταινία της Χρονιάς από τους Βέλγους κριτικούς (μαζί με τον «Γάμο της Μαρίας Μπράουν» του Φασμπίντερ και «Το Κοπάδι» του Γκιουνέι). Τότε άρχισε και η σειρά των πολιτιστικών ντοκιμαντέρ με τον γενικό τίτλο Μια χώρα, μια μουσική, που έφερε τον Ροβήρο Μανθούλη σε πολλές χώρες των πέντε ηπείρων. Προηγουμένως, είχε «σκηνοθετήσει» από τηλεφώνου τις σκηνές που γύρισε ο Φώτης Μεσθεναίος στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της δικτατορίας για την ταινία Κραυγή της σιωπής, με τον Μίκη Θεοδωράκη στο Παρίσι.

Στο μεταξύ, η Μελίνα Μερκούρη ενθουσιασμένη με το φιλμ που της γύρισε ο Ροβήρος Μανθούλης για την Αφίσα του Κόσμου του προτείνει μια ταινία αμερικανικής παραγωγής με παραγωγό τον Ζυλ Ντασέν, και με τίτλο Lilly’s Story. Ο Ροβήρος Μανθούλης γράφει το σενάριο (με τον Γιώργο Σεβαστίκογλου) και στέλνει ένα γαλλικό συνεργείο να γυρίσει κρυφά σκηνές στην Αθήνα, όπου όμως συλλαμβάνεται έξω από την Ασφάλεια της οδού Μπουμπουλίνας. Τελικά, το φιλμ δεν γυρίστηκε γιατί διαλύθηκε η παραγωγός εταιρία. Και δεν μπόρεσε να γυριστεί ούτε στη Ρουμανία γιατί το απαγόρευσε ο Τσαουσέσκου, ο οποίος είχε υπογράψει τις μέρες εκείνες εμπορική συμφωνία με τη χούντα.

Μετά την πτώση της χούντας η κυβέρνηση πρότεινε στον Μιχάλη Κακογιάννη να αναλάβει την Τηλεόραση. Εκείνος αρνήθηκε και υπέδειξε τον Ροβήρο Μανθούλη, ο οποίος ανέλαβε τη Γενική Διεύθυνση Προγράμματος της ΕΡΤ, με συνεργάτες του τον Γιάννη Μπακογιαννόπουλο, τον Πέτρο Μάρκαρη, την Τώνια Μαρκετάκη και άλλους. Ξεκινά μια σειρά ανάλογη μ’ αυτές που γύριζε στη Γαλλία. Τη βάφτισε Παρασκήνιο. Έφτιαξε μεσημεριανό πρόγραμμα, το Κάθε μεσημέρι, που από την πρώτη μέρα αγαπήθηκε από το κοινό, επέβαλε τα ζωντανά προγράμματα, που δεν υπήρχαν ακόμη τότε από τον φόβο των Ιουδαίων, δημιούργησε το Μια ταινία, μια συζήτηση, εισήγαγε τα κινηματογραφικά σήριαλ όπως Ο φωτογράφος του χωριού και η Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια, αναμόρφωσε το Θέατρο της Δευτέρας (που έφτασε να έχει θέαση… 90%) και περιόρισε το αμερικανικό πρόγραμμα φέρνοντας ευρωπαϊκά σίριαλ, και άλλα από τις βαλκανικές χώρες. Ύστερα από ενάμιση χρόνο, παραιτείται από τη θέση αυτή, το 1977, εξαιτίας της λογοκρισίας που επιζητούσε η τότε κυβέρνηση.

Το 1982, η νέα κυβέρνηση (του Ανδρέα Παπανδρέου) του ανέθεσε την Καλλιτεχνική Διεύθυνση της ΕΡΤ-2 (πρώην ΥΕΝΕΔ). Παραιτήθηκε για να γυρίσει τις Ακυβέρνητες Πολιτείες του Στρατή Τσίρκα, μια τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ με γαλλική συμπαραγωγή (1983 – 1986) και στη συνέχεια επέστρεψε στη Γαλλία για να συνεργαστεί με το νέο-ιδρυθέν γαλλο-γερμανικό πολιτιστικό κανάλι ΑRΤΕ.

Το 2002 σκηνοθέτησε τη μεγάλου μήκους ταινία Lilly’s Story (με θέμα το πώς δεν γυρίστηκε η παλιά ταινία με την Μελίνα), η οποία επελέγη από το Φεστιβάλ Βενετίας ως επίσημη συμμετοχή. Η ευρωπαϊκή αυτή συμπαραγωγή, με την ενίσχυση του Συμβουλίου της Ευρώπης, γυρίστηκε στο Παρίσι, στην Ελλάδα, στην Σλοβενία και στην Ουγγαρία (γιατί ένα από τα επεισόδιά της αναφέρεται στον εξόριστο εκεί συγγραφέα Δημήτρη Χατζή).

Ο Ροβήρος Μανθούλης χρημάτισε εκλεγμένος Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας του Παρισιού για μια δεκαετία (1991-2001) και τιμήθηκε με το Μετάλλιο της Πόλης του Παρισιού για το έργο του στη διάδοση της ελληνικής πολιτιστικής ζωής και κληρονομιάς στη Γαλλία. Εξέδωσε περιοδικό, ίδρυσε Κινηματογραφική Λέσχη, οργάνωσε εκπαιδευτικά σεμινάρια, εκθέσεις ζωγραφικής, διαλέξεις και μουσικές βραδιές. Λίγο πριν αποχωρήσει, για να ιδρύσει την εταιρία ΥGREC Productions με στόχο τις ελληνογαλλικές συμπαραγωγές, οργάνωσε τη μεγαλύτερη ίσως ελληνική πολιτιστική εκδήλωση που έγινε ποτέ στο Παρίσι. Η εκδήλωση ονομάστηκε La Grèce sur Seine (Η Ελλάδα στις Όχθες του Σηκουάνα) και ήταν αφιερωμένη στους Έλληνες καλλιτέχνες που μετέχουν, έχοντας πρωτεύοντα ρόλο, στην πολιτιστική ζωή της Γαλλίας (Κώστας Γαβράς, Γιάννης Κόκκος, Βασίλης Αλεξάκης, Αγγελική Ιωννάτου, Γιάννης Βακαρέλης, ο εικαστικός Παύλος).

Τα τελευταία 20 χρόνια ο Ροβήρος Μανθούλης έχει εκδώσει 17 βιβλία (ιστορικές και λογοτεχνικές μελέτες καθώς και μια διασκευή του μυθιστορήματος του Γ. Σεφέρη Έξι Νύχτες στην Ακρόπολη). Στο θέατρο έχει ανεβάσει την Καρδιά μου εκεί πάνω στα ψηλά του Ουίλιαμ Σαρόγιαν (Θέατρο Αθηνών και Φεστιβάλ Λευκάδας) και την Κοινή Λογική του Γιώργου Μανιώτη στο Φεστιβάλ Αβινιόν.

Επιλεκτική Φιλμογραφία
(Ο Ροβήρος Μανθούλης έχει γυρίσει 122 ταινίες)

Μεγάλου μήκους
2002 Lilly’s Story, Ελληνο-γαλλο-σλοβένικη συμπαραγωγή, Φεστιβάλ Βενετίας
1973 Blues entre les Dents, Φεστιβάλ Λονδίνου, Βραβείο Κριτικής Βελγίου
1966 Πρόσωπο με Πρόσωπο, Χρυσό Βραβείο Φεστιβάλ Θεσ/νίκης & Λοκάρνο
1962 Ψηλά τα Χέρια Χίτλερ, Βραβείο Κριτικής (Ελλάδα), Βραβείο καλύτερου Ηθοποιού
1961 Οικογένεια Παπαδοπούλου (Ορ. Μακρής, Π. Ζερβός, Θ. Βέγγος, Στ. Ληναίος)
1960 Κυρία Δήμαρχος (Γεωργ. Βασιλειάδου, Β. Αυλωνίτης, Ν. Κούρκουλος, Στ.Καζαντζίδης)

Σήριαλ
1985 Ακυβέρνητες Πολιτείες, διασκευή του μυθιστορήματος του Στρατή Τσίρκα, συμπαραγωγή ΕΡΤ & Γαλλική Τηλεόραση (η οποία το μετέδωσε 50 φορές).

Μιούζικαλ
1972 Pop Power, για τη Γαλλική Τηλεόραση, γυρισμένο στο Λονδίνο.

Ντοκιμαντέρ
1999 Η Δική μου Γιάφα· Υ Productions, Paris, για την προσφυγιά των Παλαιστινίων
1998 Η Δικτατορία των Συνταγματαρχών· Γαλλική ΤV ΑRTE & FR3 με την ΕΡΤ
1997 O Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος· Γαλλική ΑRTE & ΕΡΤ, Bραβείο Festival FIPA
1989 Οι Τσιγγάνοι· σειρά 2 ταινιών, Γαλλική ΑRTE (στο πρόγραμμα της UNESCO)
Ι. Οι Παρίες της Ουγγαρίας
2. Ανδαλουσία – Οι νέοι Καστιλιάνοι και το Φλαμένκο
1977 Ο Κόσμος χωρίς Σύνορα· Σειρά για το 1ο Γαλλικό κρατικό Κανάλι TF1
(«Ελλάδα,Οι Ναυαγοί της Ιστορίας» – «Αυστραλία, the Out-back» – «Country & Western» – «Kούβα»)
1974 Μια Χώρα, Μια Μουσική· Σειρά για το Γαλλικό κρατικό κανάλι FR3
(«Eλλάδα, η Κραυγή της Σιωπής» – «Τα Μουρμουρίσματα των Πυραμίδων», «Υεμένη, στα Ύψη της Αραβίας», «Ουγγαρία, Αναζήτηση των πηγών», «Ισραήλ», Ιρλανδία)
1973 Ανεβαίνοντας τον Μισισιπή· Η ταινία αυτή, με θέμα τα Blues, εγκαινίασε τον Γενάρη του 1973 το νέο γαλλικό κανάλι FRANCE-3.
1968 Στην Αφίσα του Κόσμου· Σειρά για τη Γαλλική κρατική Τηλεόραση ORTF
(Μεταξύ άλλων: «Οι Μπητλς», «Οι Ρόλιν Στόουνς», «Ο Νουρέγιεφ», «Η Τζοάν Μπαέζ», «Ο Μίκης με τον Ζωρζ Μουστακί», «Η Μελίνα στο Παρίσι», κ.λ.π.) – Η Σειρά αυτή πήρε το «Βραβείο Καλύτερου Προγράμματος της Γαλλικής Τηλεόρασης», το 1969.

Το συγγραφικό έργο του Ροβήρου Μανθούλη:
– «ΤΑ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ» Συλλογή δημοσιευμένων άρθρων και μελετών, υπό έκδοση
– «ΟΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ» Εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2015
– «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤ’ ΕΜΕ – Ο ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΘΗ ΜΟΥ» Εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2014
– «ΕΞΙ ΝΥΧΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ (με Πανσέληνο)» Φιλμική διασκευή του μυθιστορήματος του Γιώργου Σεφέρη, Εκδόσεις Εξάντας, 2013
– «37 ΠΟΙΗΜΑΤΑ» Εκδόσεις Εξάντας, 2011
– «ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ» Εκδόσεις Εξάντας, 2010
– «ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗ ΜΕΛΙΝΑ», 2010. Το κείμενο βρίσκεται στο site: http://www.scribd.com/manthoulis
– «Η REMINGTON ΤΟΥ ΟΡΦΕΑ» Αστυνομικό ψυχαναλυτικό μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πύλη, 2009
– «Η ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ» Εκδόσεις Πύλη, 2009
– «ΣΑΠΦΩ, Η ΝΤΕΡΜΠΕΝΤΕΡΙΣΑ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ» Εκδόσεις Αιγόκερως, 2008
– «ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΝ ΤΟΥ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟΥ & ΤΟ ΙΣΡΑΗΛΟ-ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟ» Ιανός, 2008
– «ΜΠΛΟΥΖ – ΜΙΑ ΒΟΥΤΙΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΩΝ ΜΑΥΡΩΝ» Οδοιπορικό, Εκδόσεις Εξάντας, 2007
– «ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΔΙΧΑΣΜΟΥ 1900-1974» Εκδόσεις Καστανιώτη, 2006
– «LILLY’S STORY» Βιωματικό μυθιστόρημα, Εκδόσεις Eξάντας, 2006
– «ΜΙΜΙΑΜΒΟΙ» του Ηρώνδα, μετάφραση της αρχαίας κωμωδίας, Εκδόσεις Εξάντας, 2005
– «ΑΡΧΑΙΟ ΕΡΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΥΜΠΟΣΙΑΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ» Εκδόσεις Εξάντας, 2004
– «ΚΥΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΗ» του Ξενοφώντα, μετάφραση & σχόλια, 2005. Το κείμενο βρίσκεται στο site: http://www.scribd.com/manthoulis
– «ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ» Πραγματεία, Εκδόσεις Θεμέλιο, 1981
– «ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ» Το σενάριο της ομώνυμης ταινίας, Εκδόσεις Εξάντας, 1976
– «ΣΚΑΛΟΠΑΤΙΑ» Ποιήματα, Εκδόσεις Λογοτεχνική Γωνιά, 1949