«Από τις χθεσινές επίσημες δηλώσεις των Χέρτσογκ και Ερντογάν στην Άγκυρα, καλό θα ήταν να κρατήσουμε ότι από πλευράς του Τούρκου Προέδρου, η λέξη «ενέργεια» ακούστηκε τουλάχιστον τέσσερεις φορές, ενώ αντιθέτως, στην αντιφώνηση του Ισραηλινού ομολόγου του, αυτή η λέξη δεν ακούστηκε καθόλου. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι η Τουρκία και το Ισραήλ δεν έχουν βρει σημαντικά κοινά σημεία αναφοράς σε διμερές επίπεδο, τα οποία καλό θα είναι να εξετασθούν προσεκτικά από την Αθήνα και τη Λευκωσία».
Αυτό τόνισε ο ερευνητής στο ισραηλινό Ινστιτούτο Μπεν-Γκουριόν, επισκέπτης καθηγητής στο Πάντειο και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, δρ. Γαβριήλ Χαρίτος, μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα 91.6 και 105,8 και στην εκπομπή «Ναι μεν, αλλά» με την Ευαγγελία Μπαλτατζή.
Σχολιάζοντας τις κοινές δηλώσεις των δύο Προέδρων, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν επανέλαβε την πρόθεσή του προωθηθεί η ιδέα δημιουργίας υποθαλάσσιου αγωγού με τον οποίον θα μεταφέρεται το ισραηλινό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, τη στιγμή μάλιστα που στόχος της ΕΕ είναι να απαλλαγεί ενεργειακά από τη Ρωσία έως το 2030, με αφορμή τα τεκταινόμενα στην Ουκρανία.
Πρόσθεσε μάλιστα ότι, όπως αναφέρουν τα ισραηλινά ΜΜΕ, Τούρκοι αξιωματούχοι προωθούν αυτήν την ιδέα σε επαφές που έχουν με αμερικανικά επιχειρηματικά συμφέροντα, ενώ τον προηγούμενο μήνα, κατά την επίσκεψη του Λιβανέζου Πρωθυπουργού, Νατζίμπ Μακάτι, η τουρκική πλευρά έθεσε και σε εκείνον αυτήν την ενεργειακή δίοδο, προφανώς μέσω των λιβανικών χωρικών υδάτων. Βέβαια, αυτό θα προϋπέθετε τη συμφωνία της φιλοϊρανικής Χεζμπολάχ, αλλά και την επίλυση της διαφοράς μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου για την αμοιβαία οριοθέτηση των ΑΟΖ τους – επί της οποίας εκκρεμεί μία μακρά διαπραγματευτική διαδικασία, που βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό σε αδιέξοδο.
Ωστόσο, η ανακίνηση του τουρκικού αιτήματος για δημιουργία του συγκεκριμένου υποθαλάσσιου αγωγού, δεν φαίνεται να ενθουσιάζει τους Ισραηλινούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι γνωστές φιλοτουρκικές φωνές στο Ισραήλ, σχολιάζοντας τις χθεσινές δηλώσεις Ερντογάν για το θέμα, εξέφρασαν την άποψη ότι ένας τέτοιος αγωγός δεν κρίνεται αναγκαίος για τους εξής λόγους: Το Ισραήλ ήδη εξάγει το φυσικό του αέριο στην Αίγυπτο και στην Ιορδανία και ότι είναι αμφίβολο κατά πόσον θα ήταν απαραίτητη η μεταφορά του με υποθαλάσσιο αγωγό, είτε προς την Τουρκία, είτε μέσω οποιασδήποτε άλλης χώρας της περιοχής.
Ένα άλλο σημείο που έθεσε ο Πρόεδρος της Τουρκίας είναι η διένεξη Ισραήλ-Παλαιστινίων, επισημαίνοντας την παρουσία που προτίθεται να διατηρήσει η χώρα του στην παλαιστινιακή κοινωνία.
Αναφέρθηκε ονομαστικά στον φορέα του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών TİKA, δια του οποίου η Τουρκία παρέχει αναπτυξιακή βοήθεια ανά τον κόσμο. Είναι σαφές ότι τόσο στην Δυτική Όχθη, όσο και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, τα τουρκικά αναπτυξιακά προγράμματα δίνουν το δικό τους παρών, τόσο στον τομέα των εκπαιδευτικών και αθλητικών υποδομών, είτε και με την εκπόνηση προγραμμάτων κοινωνικής ευαισθητοποίησης με θρησκευτικό κυρίως χαρακτήρα – δεδομένα τα οποία οι τοπικές ισραηλινές Αρχές ανέχονται τα τελευταία χρόνια, παρά τις προειδοποιήσεις που είχαν εκφραστεί επί θητείας Νετανιάχου από τον τότε ισραηλινό Υπουργό Εξωτερικών, Ισράελ Κατς, το 2019, σχετικά με τον πολιτικό χαρακτήρα που υιοθετούσαν κάποιες από τις τουρκικές δραστηριότητες με αποδέκτη το τοπικό αραβικό στοιχείο.
Το υπ’ αριθμόν ένα ζήτημα που απασχολεί τους Ισραηλινούς στο πλαίσιο των διμερών σχέσεων με την Τουρκία είναι η δραστηριότητα αξιωματούχων της οργάνωσης Χαμάς, που είναι εγκατεστημένοι στην Κωνσταντινούπολη και οι οποίοι, σύμφωνα με τις ισραηλινές Αρχές ασφαλείας, φέρονται αναμεμιγμένοι στην οργάνωση επεισοδίων έντασης στην Δυτική Όχθη, στην Ιερουσαλήμ και στις υπόλοιπες ισραηλινές περιοχές. Παρότι ο Πρόεδρος Χέρτσογκ δεν αναφέρθηκε στις δηλώσεις του για αυτό το ακανθώδες ζήτημα – το οποίο φέρεται και να αποτέλεσε το κυριότερο «αγκάθι» κατά την μακρά περίοδο διαβουλεύσεων περί της πραγματοποίησης της χθεσινής επίσημης συνάντησης – , έχει διαρρεύσει ότι η Άγκυρα βρίσκεται ήδη στην διαδικασία να παρακινήσει «οικειοθελώς» της Χαμάς να μεταβάλλει την έδρα συγκεκριμένων στελεχών της εκτός Τουρκίας, χωρίς να αναγκαστεί η τουρκική κυβέρνηση να τους απελάσει.
Η επιστροφή του Τούρκου πρέσβη στο Τελ Αβίβ δεν θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο των κοινών δηλώσεων, μιας και ο Πρόεδρος Χέρτσογκ δεν είναι αρμόδιος θεσμικά να αποφασίσει επ’ αυτού. Ωστόσο, ανακοινώθηκε ότι ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, κατά την επίσκεψή του στο Ισραήλ τον ερχόμενο μήνα, θα διευθετήσει και αυτό το ζήτημα. Ένα άλλο ‘απτό’ αποτέλεσμα της συνάντησης Χέρτσογκ – Ερντογάν αφορά στην διαμόρφωση μίας νέας ‘δομής’ που θα διέπει τις διμερείς σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ από τώρα και στο εξής. Αποφασίσθηκε η σύσταση ενός θεσμικού πλαισίου «διαχείρισης κρίσεων», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν επίσημες ισραηλινές πηγές, που θα καλείται να προλαμβάνει τυχόν σημεία τριβής που η επικαιρότητα και οι εξελίξεις θα τείνουν να δημιουργήσουν. Ο κ. Χαρίτος εκτιμά ότι αυτό το πλαίσιο θα τεθεί σε εφαρμογή το συντομότερο καθότι πλησιάζει ο μήνας του Ραμαζανίου – ο οποίος ανέκαθεν ανεβάζει την ένταση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων – ως επίσης και η διεξαγωγή του β’ γύρου των δημοτικών εκλογών στις μεγάλες Παλαιστινιακές πόλεις της Δυτικής Όχθης στις 26 Μαρτίου 2022, οι οποίες έχουν έντονο παραταξιακό χαρακτήρα, με την υπόκωφη διαμάχη μεταξύ Χαμάς και Φατάχ να συνεχίζεται.
Κατά την εκτίμηση του κ. Χαρίτου, θα ήταν χρήσιμο να επισημανθεί από την Αθήνα και την Λευκωσία, ότι ο κ. Χέρτσογκ, αντιπαρερχόμενος την τουρκοκεντρική θεώρηση του κ. Ερντογάν, τόνισε με έμφαση στις δηλώσεις του την ανάγκη ειρηνικής και ομαλούς γειτνίασης όλων των χωρών, των λαών και των θρησκειών της περιοχής – γεγονός που μας υπενθυμίζει ότι την περασμένη εβδομάδα, κατά την διάρκεια της επίσκεψής του στην Λευκωσία, ανακοινώθηκε ότι κομίζει συγκεκριμένα μηνύματα του Κυπρίου Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Αναστασιάδη προς την Άγκυρα – για τα οποία όμως, δεν αφέθηκε το περιθώριο να αποαποκωδικοποιηθούν με βάση όσα ακούστηκαν στις χθεσινές επίσημες δηλώσεις Χέρτσογκ-Ερντογάν. Ο κ. Χαρίτος εκτίμησε ότι δεν αποκλείεται περισσότερα να γίνουν γνωστά, ή έστω να διαφανούν, μετά το πέρας της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν τη ερχόμενη Κυριακή, 13 Μαρτίου 2022.
Τέλος, σχολιάζοντας τις εντυπώσεις που άφησε η επίσκεψη Χέρτσογκ στην Τουρκία στα ισραηλινά ΜΜΕ, από τη μια προβάλλεται η αναγκαιότητα επικράτησης ενός πνεύματος ρεαλισμού που επιβάλλει η ανάγκη διατήρησης της ισορροπίας δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο, από την άλλη όμως επισημαίνεται η ανάγκη ελέγχου και περιορισμού της δραστηριότητας της τουρκικής TİKA, που προάγει ισλαμιστική εθνικιστική ρητορική στην τοπική αραβική κοινωνία στο Ισραήλ και ιδιαίτερα στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η αίσθηση του κ. Χαρίτου ότι
εκφράζεται η ανάγκη προσέγγισης της τουρκικής κοινής γνώμης προκειμένου να μειωθούν τα ισχυρά αισθήματα αντιπάθειας προς το Ισραήλ την τελευταία δεκαετία. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι ενώ κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960 η πραγματοποίηση συναυλιών της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας του Ισραήλ σε μεγάλους συναυλιακούς χώρους στην Τουρκία αποτελούσε έναν αποτελεσματικό τρόπο προσέγγισης της τουρκικής κοινής γνώμης, τώρα, με το ισχυρό ισλαμιστικό πνεύμα που διέπει τον δημόσιο λόγο της γείτονος, προτείνεται από ισραηλινούς ερευνητές που εξειδικεύονται στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας, να αξιοποιηθούν εβραϊκοί θρησκευτικοί φορείς προκειμένου να εξηγήσουν στην τουρκική κοινή γνώμη τα κοινά σημεία αναφοράς μεταξύ Ισλάμ και Ιουδαϊσμού, μιας και η σημερινή Τουρκία έχει απομακρυνθεί σημαντικά από την πάλαι ποτέ Κεμαλική κοσμικότητα.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος