Τρίκαλα: Το δάσος της… διακατοχής στο Ελάφι Καλαμπάκας

Στο Ελάφι, στα 680 μέτρα υψόμετρο, πάνω στην Πίνδο οι εκατόν εβδομήντα (170) μόνιμοι κάτοικοι ζουν τα τελευταία χρόνια με την καθημερινή αγωνία του δάσους, που περιβάλλει το χωριό. Τα 18.000 στρέμματα δάσους στο Ελάφι έχουν χαρακτηριστεί ως «διακατεχόμενα».

Ο όρος είναι κατά κάποιο τρόπο ελληνική εφεύρεση. Σημαίνει κατ’ ουσίαν ότι το ιδιοκτησιακό καθεστώς του δάσους δεν είναι σαφές. Ότι υπάρχει δηλαδή ασάφεια για το αν το όποιο δάσος ανήκει στο ελληνικό δημόσιο ή σε, ιδιώτες, σε δήμους ή μοναστήρια. Στο νομό Τρικάλων ένα μεγάλο ποσοστό (ενδεχομένως και πάνω από 25%) των δασών είναι διακατεχόμενα. Υπάρχει δηλαδή αμφισβήτηση επί του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Σε ό,τι αφορά το δάσος Ελαφίου το πρόβλημα υπάρχει πάνω από 40 χρόνια. Στο συγκεκριμένο δάσος υπάρχει αμφισβήτηση για το αν ανήκει στο δημόσιο ή σε ιδιώτες.

Οι κάτοικοι του Ελαφίου ζητούν να αναγνωριστεί το δάσος ως δημόσιο. Τονίζουν ότι δεν είναι δυνατό εδώ και 40 χρόνια να μη λύνεται το πρόβλημα, όπως δεν είναι δυνατό να επικαλούνται ιδιώτες τουρκικά έγγραφα για να τεκμηριώσουν την θέση τους ότι το δάσος είναι ιδιωτικό.

Ζουν τα τελευταία χρόνια με τον φόβο της υλοτόμησης του δάσους από τους εργολάβους, που μισθώνονται από τους φερόμενους ως ιδιοκτήτες. Κάθε πρωί στις 6 χτυπά η καμπάνα του χωριού, όχι για να ειδοποιήσει ότι κάτι κακό συνέβη σε κάποιον συγχωριανό, αλλά για να ειδοποιήσει τους κατοίκους να είναι έτοιμοι να αποτρέψουν μία ακόμη προσπάθεια υλοτόμησης του δάσους.

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς του συγκεκριμένου (και πολλών άλλων δασών στα Τρίκαλα) χάνεται στα βάθη των χρόνων. Τότε που οι Τούρκοι έφευγαν από την Ελλάδα και άφηναν δάση με φιρμάνια σε Έλληνες. Κάποιοι εκ των φερόμενων ως ιδιοκτητών ισχυρίζονται ότι αγόρασαν στη συνέχεια τμήμα του δάσους από άλλους. Όπως και να έχει δεν είναι ένα θέμα που θα λυθεί μεταξύ κατοίκων και φερόμενων ως ιδιοκτητών. Είναι ένα θέμα που πρέπει να λυθεί από το ελληνικό δημόσιο. Αυτό ζητούν και οι κάτοικοι του Ελαφίου. Επισημαίνουν ότι το ζήτημα είναι πρωτίστως κοινωνικοπολιτικό. Ζητούν έτσι στην παρούσα φάση από τους βουλευτές του νομού να πάρουν σαφή θέση. Ζητούν να καταστεί το δάσος δημόσιο.

Τις τελευταίες ημέρες στα Τρίκαλα επιχειρείται υλοτόμηση του δάσους με τους εργολάβους να συνοδεύονται, όπως επισημαίνουν οι κάτοικοι, από αστυνομικές δυνάμεις, μετά από εγκρίσεις διαχειριστικών εκθέσεων από το Δασαρχείο. Εργολάβοι, υλοτόμοι και αστυνομία βρίσκουν απέναντί τους εκατόν εβδομήντα (170) αποφασισμένους κατοίκους. Ανθρώπους που τονίζουν ότι το δάσος πρέπει να είναι δημόσιο, όπως δημόσιες πρέπει να είναι οι θάλασσες και τα βουνά. Το Ελάφι βρίσκεται ουσιαστικά μέσα στο δάσος. Δεδομένης της διακατοχής οι κάτοικοι τονίζουν ότι έχουν αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες. Δεν μπόρεσαν για παράδειγμα να κατασκευάσουν ένα ακόμη αντλιοστάσιο στο χωριό, προκειμένου να λύσουν το πρόβλημα της ύδρευσης. Το αντλιοστάσιο θα κατασκευάζονταν σε σημείο του δάσους που ιδιώτες ισχυρίζονται ότι κατέχουν. Προβλήματα αντιμετωπίζουν ακόμη και με το Κοιμητήριο του χωριού. Λένε ότι οι ιδιώτες ισχυρίζονται ότι το μισό νεκροταφείο τους ανήκει, διότι είναι εντός του διακατεχόμενου δάσους.

Το ελληνικό δημόσιο δεν έχει πάρει σαφή θέση 60 χρόνια τώρα, όσο εξωπραγματικό και αν αυτό ακούγεται. Οι μόνοι που μέχρι στιγμής έχουν πάρει σαφή θέση είναι οι κάτοικοι. Άνθρωποι μεγάλης ηλικίας που περνούν τη ζωή τους φυλάσσοντας το δάσος. Νέοι, που αποφάσισαν να ζήσουν στο χωριό, να φτιάξουν τη ζωή τους εκεί. Μικρά παιδιά, γυναίκες που πήγαν νύφες στο Ελάφι. Ηλικιωμένες γυναίκες, όπως η κ. Ανδρομάχη, που μας περίμενε στην πλατεία του χωριού, κρατώντας την Ελληνική σημαία. Μία γυναίκα της δουλειάς και του μόχθου, που γέρασε προστατεύοντας το δάσος. «Για ένα τενεκέ μέλι – λέει – έδωσαν οι Τούρκοι το δάσος όταν έφευγαν από τη Θεσσαλία το 1881 σε Έλληνες. Φτάσαμε στο σήμερα να έχουμε ακόμα τον Τούρκο πάνω από το κεφάλι μας»! Άνθρωποι που ζητούν να ζήσουν στον τόπο τους, με το δάσος να είναι δημόσιο. «Δεν ζητούμε – τονίζουν – να πάρουμε το δάσος για εμάς. Ζητούμε το δάσος να είναι δημόσιο».

Επισημαίνουν ότι οι ίδιοι προστατεύουν το δάσος και από πιθανά προβλήματα πυρκαγιάς, καθώς λόγω της διακατοχής, τονίζουν ότι δεν έχουν διανοιγεί δασικοί δρόμοι. Όσοι υπάρχουν, τους έχουν διανοίξει οι κάτοικοι.